PvdA en GroenLinks komen vandaag bij elkaar in Rotterdam voor hun congres. Daar maken ze onder andere het definitieve gezamenlijke verkiezingsprogramma bekend. Politiek verslaggever Remko Theulings vertelt wat hij er vooraf van verwacht.

1. Wordt dit congres een 'applausmachine' of is er ook ruimte voor kritiek?

"Congressen en zeker verkiezingscongressen zijn vooral bedoeld om eenheid uit te stralen", zegt Theulings. "Het is de officiële aftrap van de campagne. Dus iedereen moet enthousiast worden gemaakt." Hij verwacht dan ook niet dat er veel kritische woorden zullen vallen.

"Als er al verdeeldheid over een kwestie zou kunnen ontstaan op het congres, zal de partijtop proberen die vooraf te neutraliseren. Of anders op het congres zelf."

Bekijk ook

2. Verwacht je dat het conflict tussen Israël en Hamas een grote rol speelt tijdens het congres?

"Ja, daar is geen ontkomen aan." Theulings legt uit dat dit gevoelige onderwerp al voor het huidige conflict speelde: "Er waren toen al leden die vonden dat de paragraaf in het partijprogramma over Israël te slap was. Zij vinden dat Israël een 'apartheidsregime' voert dat veel harder veroordeeld moet worden."

Na de aanvallen van Hamas op Israël van afgelopen weekend is volgens de politiek verslaggever het onderwerp verder op scherp komen te staan. "Zowel lijsttrekker Frans Timmermans als GroenLinks-leider Jesse Klaver spraken direct een harde veroordeling uit. Een deel van de achterban vond deze verklaringen te veel pro-Israël."

Hij denkt dat het te laat is voor de leden om deze kwestie nog een officiële plek te geven tijdens het congres. "Maar het zal er ongetwijfeld over gaan." Theulings verwacht dat Timmermans ernaar zal verwijzen tijdens zijn speech.

3. Denk je dat dit conflict sowieso een grote rol zal spelen in de campagne?

"Dat is op dit moment nog lastig te voorspellen, de verkiezingen zijn nog ver weg", wijst hij op de verkiezingsdatum van 22 november. Maar het kan volgens hem zeker een groot thema worden tijdens de campgne: "Zeker omdat je ziet dat dit conflict in het Midden-Oosten ook in Nederland een uitwerking heeft."

"Kijk alleen al naar de demonstraties die er afgelopen week zijn geweest, onder meer in Den Haag en Amsterdam." Theulings verwacht dat de internationale ervaring van Timmermans, als oud-minister van Buitenlandse Zaken en Eurocommissaris in Brussel, zeker naar voren gebracht wordt tijdens de campagne.

Bekijk ook

4. Asiel en migratie is een traditioneel discussiepunt tussen de partijen, verwacht je daarover nog veel discussie?

"Je ziet dat de partijen over 95 procent van de kwesties hetzelfde stemmen in de Tweede Kamer. Er is zelfs ooit een stemwijzer geweest waarin de partijen op alle stellingen een identiek antwoord gaven", benadrukt de politiek verslaggever.

"Maar er zijn ook onderwerpen waar wel degelijk spanning op zit", gaat hij verder. "Asiel en migratie is daar een goed voorbeeld van." Volgens de hem is de PvdA eerder geneigd om de asielstroom als een probleem te zien, omdat die druk legt op de verzorgingsstaat en de woningmarkt in Nederland.

"Dit sentiment leeft bij PvdA'ers meer dan bij GroenLinksers", weet Theulings. Toch denkt hij dat eerder leden van GroenLinks aandacht voor dit onderwerp zullen vragen op het congres. "Maar ik verwacht niet dat het tot grote verdeeldheid zal leiden."

info

Zo denken GroenLinks- en PvdA-stemmers over de asielinstroom

Over de asielinstroom zijn voormalig GroenLinks- en PvdA-stemmers niet eensgezind. De meeste mensen (55 procent) die in 2021 op de PvdA stemden, vinden dat de asielinstroom naar Nederland beperkt moet worden. Een derde (35 procent) van hen vindt van niet.

Mensen die bij de laatste verkiezingen op GroenLinks stemden denken daar anders over. Van hen vindt de meerderheid (61 procent) juist dat de instroom níet beperkt hoeft te worden. Drie op de tien (29 procent) GroenLinks-stemmers willen dat wel.

5. Heeft 'verenigd links' het idee dat ze met Timmermans de grootste kunnen worden?

"Ja, dat gevoel heerst zeker bij beide achterbannen. Dat ze eindelijk na 13 jaar Mark Rutte als premier weer eens de grootste partij kunnen worden." Wel merkt Theulings op dat er nu nog geen sprake is van een fusie tussen de twee linkse partijen. "Het is officieel nog steeds een samenwerkingsverband."

Maar hij denkt wel dat de partijen uiteindelijk met elkaar zullen fuseren. "Die trein rijdt te hard om nog tot stilstand te komen." Zo vernam de politiek verslaggever dat PvdA en GroenLinks op zoek zijn naar een gemeenschappelijk kantoor voor de wetenschappelijke bureaus. "Daaruit blijkt des te meer dat een fusie aanstaande is."

info

Hoe staat PvdA/GroenLinks ervoor?

PvdA- en GroenLinks-kiezers zijn enthousiast over de samenwerking van de partijen. De meeste kiezers juichen het toe dat de partijen samen de Tweede Kamerverkiezingen ingaan. En toen Frans Timmermans afgelopen zomer aangaf dat hij lijsttrekker wilde worden, kreeg de linkse samenwerking er in de zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos in één klap 7 zetels bij. Eind juli stond PvdA/GroenLinks op 27 zetels.

Die winst verdampte snel toen Pieter Omtzigt even later bekendmaakte dat hij een eigen partij had opgericht: Nieuw Sociaal Contract (NSC). Vooral kiezers die bij de vorige verkiezingen nog op de PvdA stemden, stappen over naar NSC. In de laatste zetelpeiling stond de linkse samenwerking op 21 zetels, nog altijd meer dan de 17 zetels die de partijen nu samen in de Tweede Kamer hebben.

Zetels van GroenLinks-PvdA door de tijd

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.