radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Komt het nog wel goed met de proef om wiet legaal te maken? 'Ik zou me schamen als de Duitsers ons inhalen'

Komt het nog wel goed met de proef om wiet legaal te maken? 'Ik zou me schamen als de Duitsers ons inhalen'
Wietteler Bart Vollenberg
Bron: EenVandaag

De legale wiet had eigenlijk al 2 jaar in de coffeeshops moeten liggen, maar bijna alle telers van de wietproef moeten nog beginnen. Het kabinet stelt dat begin 2023 de proef van start gaat, maar telers vragen zich af of dat haalbaar is.

"Niet iedereen heeft zich gerealiseerd hoe complex het is", zegt Bart Vollenberg, een van de wiettelers die meedoet aan de 'wietproef'.

Experiment (nog) niet gelukt

Met veel bombarie werd het experiment in 2017 aangekondigd. Het kabinet wilde met de proef onderzoeken of de verkoop van hennep en hasj in Nederland kan worden gelegaliseerd en wat hiervan de effecten zijn op de criminaliteit en de volksgezondheid. Het zou het einde betekenen van het gedoogbeleid en ervoor zorgen dat legale wiet verkrijgbaar werd.

2 jaar geleden had de eerste legale wiet over de toonbank moeten rollen, maar dat is niet gelukt. Met een loting werden eind 2020 tien telers geselecteerd die hun in Nederland te telen cannabis mochten verkopen aan coffeeshops in elf aangewezen gemeenten.

Eerste legale wiet volgend jaar?

De voorbereidingsfase duurt nu al 5 jaar. Hierin werd onder andere naar de integriteit van de telers gekeken door middel van de Bibob-procedure. De volgende fase, waarin de kwekers daadwerkelijk beginnen met telen en levering aan de shop, is door de ministers nu al meerdere keren uitgesteld.

De overheid hoopt het tweede kwartaal van 2023 te kunnen beginnen met de volgende fase van de wietproef. Iets wat volgens Vollenberg veel telers niet gaat lukken. "Ik zie legale wiet eind 2023 in de winkels liggen. De allerlaatste telers komen er begin 2024 bij."

Bekijk ook

Nog geen wietplanten in kas

Vollenberg is een van de 10 ingelote telers en tevens eigenaar van coffeeshop Dromen in Almere. De kweker is er klaar voor om aan het experiment te beginnen: hij heeft een geheime plek om de wiet te kweken, een opdrachtgever, beveiliging en investeerders.

Maar een wietplant is nog niet te bekennen in zijn kas. "Er is alleen wat onkruid om de grond gezond te houden", vertelt hij.

Telers wachten op bankrekening

De reden dat Vollenberg nog niet kan starten is omdat hij, net als 6 andere telers, wacht op een bankrekening. Banken zijn terughoudend, omdat ze niet met wietteelt geassocieerd willen worden.

"Dat is een belangrijk punt waardoor we vertraging oplopen. Je hebt een plan gemaakt en investeerders moeten hun geld ergens kunnen storten. Zolang wij geen bankrekening krijgen lukt dat niet en kunnen we niet beginnen", zegt de teler.

Bekijk ook

Liever niet met cash geld

Het is niet de eerste keer dat de problemen bij het krijgen van een bankrekening naar voren komen. De overheid moet zich daar volgens Vollenberger harder voor inzetten.

"Zonder bankrekening kan je niks. In Amerika is er ook een probleem met banken, daar doen ze het met cash geld. Dat kan ik ook gaan doen, of ik kan een buitenlandse rekening openen. Alleen dat vind ik dwars staan van het idee van het experiment: transparantie."

Ook vertraging bij Bibob-procedure

Ook de Bibob-procedure, waarbij de overheid kijkt of telers banden hebben met criminelen, duurde langer dan verwacht.

"We kregen eerst te horen dat je 6 tot 8 weken moest wachten op de Bibob, dat werden voor sommige telers 9 maanden. Daarnaast zorgen het krijgen van vergunningen en de lange levertijd op bouwmaterialen voor vertraging."

Bekijk ook

'Het moet goed en zorgvuldig gebeuren'

In Breda zijn ze er al wel klaar voor. Als het aan burgemeester Paul Depla ligt gaan ze daar al eerder beginnen met de wietproef. Een slecht plan, vindt Vollenberg.

"Het moet wel goed en zorgvuldig gebeuren, anders komt de veiligheid in het geding", zegt hij. "En je moet wel zorgen dat consument het legale spul gaat kopen, anders gaan ze gewoon weer naar het oude circuit en dan zou het experiment kunnen mislukken."

Langere overgangsfase nodig?

Voordat het experiment echt van start gaat, is er een overgangsfase. Dan kunnen de coffeeshops die meedoen de legale wiet in hun winkel testen. Het is de bedoeling dat deze fase 6 weken duurt.

Dat is te kort als het aan Vollenberg ligt: "Je wil de kraan langzaam openzetten. Stel dat consumenten het niet kopen, de wiet niet goed is of er problemen zijn met de beveiliging, dan moet je het wel kunnen aanpassen voordat we aan de echt testfase van 4 jaar beginnen."

Bekijk ook

Al legaal in Canada en Amerika

Hoewel er nog geen wietplanten in zijn kas staan, blijft Vollenberg positief over het experiment. "Ik wil er niet negatief over zijn, want het is nogal iets wat we hier doen."

In 2017 liep Nederland nog voorop met de wietproef, maar inmiddels is de wietteelt gelegaliseerd in Canada en verschillende Amerikaanse. Recent maakte ook de Duitse regering bekend dat ze cannabis wil legaliseren. "Ik zou mij wel schamen als de Duitsers ons inhalen en eerder legale wiet hebben", zegt de teler lachend. Als het aan hem ligt is vanaf volgend jaar de eerste legale wiet verkrijgbaar.

Bekijk hier de reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant