tv LIVE
meer NPO start

Komt de 'held van Hotel Rwanda' ooit nog vrij? 'Ze zeggen gewoon dat het een extremist is en niemand doet wat'

Komt de 'held van Hotel Rwanda' ooit nog vrij? 'Ze zeggen gewoon dat het een extremist is en niemand doet wat'
Paul Rusesabagina en Cornelis Bik
Bron: EenVandaag

Paul Rusesabagina was ooit de held uit de film Hotel Rwanda, waarin te zien is hoe hij in 1994 ruim 1.200 Tutsi's redde. Nu staat hij terecht voor terrorisme. Binnenkort is de uitspraak. Er zijn grote twijfels over hoe eerlijk zijn proces was.

Volgens zijn adoptiedochter Carine Kanimba (28) is de aanklacht tegen Rusesabagina vals; een eerlijk proces heeft hij niet gehad. "Hij is tegenstander van de dictatuur in Rwanda, om die reden ontvoerd en tegen zijn wil het land binnengebracht."

Wekenlang gemarteld

"Hij is daar gemarteld en al zijn rechten zijn hem ontzegd", vertelt ze. "Hij zat wekenlang in eenzame opsluiting en is er fysiek slecht aan toe." Ook kon hij volgens haar lang niet bij zijn processtukken. "Op een gegeven moment besloot hij daarom de zittingen niet meer bij te wonen. Hij mag ook niet de advocaat zien die hij wil. Alleen de twee Rwandese advocaten mogen hem bezoeken."

Kanimba is het kind van de broer van Paul, die samen met zijn echtgenote, beide Tutsi's, werden vermoord. Paul adopteerde Carine en haar zus Anais. Zij heeft momenteel haar leven in New York tijdelijk gestaakt om zich in hun familiehuis in het Belgische Kraainem, in te zetten voor haar vader.

info

Wie is Paul Rusesabagina?

Paul Rusesabagina is bekend geworden als de held uit de film Hotel Rwanda. Hij was toen assistent-manager van een hotel in Kigali. Dat hotel werd overstroomd met vluchtelingen en hij redde meer dan 1.268 Tutsi's en gematigde Hutu's uit handen van de Hutu-milities door ze daar op te vangen.

Aanvankelijk was hij bondgenoot van de huidige president Paul Kagame, die met zijn Tutsi-rebellenleger vocht tegen de Hutu's. Daarna groeide hij uit tot een fel criticus, omdat Kagame zich in zijn ogen tot een dictator ontwikkelde die iedere vorm van kritiek in de kiem smoort en mensenrechten schendt. Hij schreef hier een boek over.

Paul werd lid van een politieke oppositie-partij PDR, die later opging in een coalitie van oppositie-partijen, MCRD, die ook een gewapende vleugel heeft, FLN, die aanslagen pleegt. Na de genocide verhuisde hij naar België, waar hij de Belgische nationaliteit kreeg.

Geen eerlijk proces

Ook de Nederlander Cornelis Bik, die in die dagen van de genocide directeur van het hotel was, is er zeker van dat Paul geen eerlijk proces krijgt. "Het is een showtrial. Paul gaat daar zijn leven doorbrengen. Hij is nu 68 jaar, die komt daar niet meer uit."

Bik moest in 1994 zelf, op advies van de Nederlandse ambassade, zijn hotel in de steek laten en Kigali ontvluchten. Hij gaf de sleutels van het hotel over aan Paul. "Paul is een prachtig man, af en toe vergelijk ik hem met Nelson Mandela. Hij zag zichzelf niet als een held, maar hij beschouwt zichzelf als iemand die zijn best deed om mensen te beschermen. Dat deed hij door diplomatiek te overleggen en de aanvallers te overtuigen, soms met een een fles whiskey."

Carina
Bron: EenVandaag
Carine Kanimba

In de val gelokt

Het was augustus 2020 dat haar vader is ontvoerd, vertelt Carine. Hij zou zijn misleid door een inlichtingenagent van het Rwandese regime. "Mijn vader was vanuit Texas naar Dubai gevlogen. Daar had hij een afspraak met een Burundese geestelijke die hem zou meenemen naar Burundi om lezingen te geven over zijn werk als activist. Maar het privé-vliegtuigje landde niet in Bujumbura. maar in de Rwandese hoofdstad Kigali."

Carine kreeg 4 dagen geen contact met hem. Toen zag zij hem op de Rwandese tv, geboeid, in gevangenistenue, beschuldigd van onder meer terrorisme. "Ze willen een voorbeeld stellen: 'als we Rusesabagina kunnen krijgen, dan is niemand veilig voor ons'."

Inbraken en doodsbedreigingen

Bik gaat ervan uit dat Paul zonder internationaal arrestatiebevel naar Kigali is gehaald, om hem monddood te maken. "Hij is waarschijnlijk bekender dan de president, en dat mag niet. Ze zeggen gewoon dat het een extremist is en niemand doet wat."

De Rwandese overheid heeft niet alleen problemen met haar vader. Ook Carine wordt in België in 2021 verschillende malen geïntimideerd. "Rwanda gaat ver om mensen het zwijgen op te leggen. We hebben al eerder inbraken in Kraainem gehad en ook doodsbedreigingen."

Bekijk ook

Bestempeld als terrorist

Er circuleert een filmpje op YouTube waarop Paul Rusesabagina aangeeft dat, indien de politiek faalt, alle middelen geoorloofd zijn om politieke verandering teweeg te brengen. Hij zou zich daarmee achter de gewapende strijd scharen.

Het is de reden voor de Rwandese overheid om hem als terrorist te bestempelen, maar Carine ziet dat heel anders. "Ze grijpen dat aan omdat ze niets anders in handen hebben. Hij zegt nergens dat ze geweld moeten gebruiken. Hij zegt dat mensen moeten opkomen voor hun rechten en mijn vader vecht al jaren voor vrede en verzoening. "

'Paul is onschuldig'

Ook Bik is ervan overtuigd dat Paul onschuldig is. Hij wil opkomen voor zijn voormalig werknemer door na 27 jaar zwijgen nu openlijk te spreken. Eerder durfde hij dat niet. "De macht van Kagame is zo groot. Zodra je kritiek hebt op het regime dan ben je de pineut, ook buiten Rwanda."

Hij is erg teneergeslagen omdat de politici zo weinig doen. "Het Europees Parlement heeft wel een resolutie geaccepteerd en gezegd dat ze gaan kijken naar wat er allemaal gebeurt, maar niemand stuurt er een vliegtuig heen."

Mogelijk levenslang

Bik probeert zich in te beelden hoe Paul zich moet voelen. "Je bent Belg, je wordt ontvoerd en de wereld reageert niet. Dan word je toch wanhopig."

Carine verwacht een veroordeling, waarschijnlijk levenslang. Ze vindt dat de internationale gemeenschap nu aan zet is. "De psychologische en fysieke marteling duurt nu al bijna een jaar; hij zit in een zeer complexe situatie. Mijn vader heeft de internationale gemeenschap nodig om die te beëindigen zodat hij weer thuis kan komen."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'
De Veluwezoom is een van de mogelijke nieuwe oefenterreinen van Defensie
Bron: EenVandaag

Defensie onderzoekt de Veluwezoom als locatie om te oefenen met zware explosieven. Omwonenden, natuurorganisaties en zweefvliegers zijn bang voor schade aan de omgeving. Maar uitbreiding is echt nodig, volgens Staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie.

Naast de Terletse Heide in de Veluwezoom zijn ook Kollumerwaard in Friesland, en Lelystad in beeld als mogelijke nieuwe oefenlocaties. In december 2024 vielen op basis van omgeving-, milieu-, geluid- en natuureisen al vijf andere locaties af.

Veluwezoom Bomvrij

Dat de Terletse Heide mogelijk in een militair oefenterrein verandert, roept veel weerstand op. Actiegroep Veluwezoom Bomvrij heeft zo'n 40.000 handtekeningen opgehaald tegen de plannen. In maart zijn ze van plan het burgerinitiatief aan de Tweede Kamer aan te bieden.

"De samenleving spreekt zich uit. Die 40.000 handtekeningen staan voor een hele duidelijke roep. Een roep van: we willen dit niet", zegt woordvoerder Ruben Smit. Dat juist het oudste nationale park en Natura 2000-gebied een optie voor nieuw oefenterrein is, baart hem zorgen. "Qua vogels leven hier een aantal typische soorten die Europees beschermd zijn."

Uitbreiding noodzakelijk

Defensie oefent nu al met explosieven in Reek in Noord-Brabant, maar daar mogen ze maximaal 5 kilogram springstof gebruiken. Defensie wil kunnen oefenen met zwaardere explosieven van 20 kilogram en heeft daarom een groter oefenterrein nodig.

Volgens staatssecretaris Gijs Tuinman is een uitbreiding op een andere plek noodzakelijk: "Defensie moet er klaar voor zijn. Onze gereedheid moet omhoog. We zien dat onze welvaart, onze vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. Onze krijgsmacht moet groeien, maar het allerbelangrijkst is dat de mensen en spullen ook getraind en geoefend zijn. En daarom is er meer ruimte nodig."

Bekijk ook

Maanlandschap

Ruben Smit is bang voor onherstelbare schade in het Natura 2000-gebied: "Ik vrees dat dit landschap voorgoed verloren raakt als alle plannen doorgaan. Mocht Defensie dit als voorkeurslocatie uitspreken, dan verandert dit landschap in een maanlandschap."

Hij vult aan: "Ik ben bang voor de effecten van de zware metalen en de fijnstof die vrijkomt bij de oefeningen."

Beperkt tot 3 keer per dag

Volgens Defensie blijven de explosies op de huidige locatie in ieder geval beperkt tot drie keer per dag en wordt er alleen geoefend op een vaste plek binnen een klein gebied.

"We gaan zeker niet 700 hectare omploegen", zegt commandant van het springterrein in Reek Edgar-Allen van Berkel.

'Defensie beschermt de natuur'

Er is maar één springpunt en de explosieven worden in bunkers tot ontploffing gebracht. Van Berkel: "In de bunkers is het inderdaad een maanlandschap. Daarom is het ook in de bunkers." Na explosies graven ze de grond regelmatig af, geeft Tuinman aan: "Het wordt volledig gesaneerd en de grond komt schoner terug dan dat-ie erin zat."

"Defensie en natuur gaan hartstikke goed samen", zegt hij kijkend naar het oefenterrein in Reek. "Omdat Defensie daar is gaan oefenen heb je heel weinig recreatiedruk, wordt er niet gebouwd en is juist het feit dat we die natuur beschermen."

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'

'Doodsteek' voor zweefvliegen

Ook zweefvliegcentrum Terlet dreigt te verdwijnen als het oefenterrein op de Terletse Heide komt. Het zweefvliegveld ligt direct naast het beoogde oefenterrein. Als Defensie voor deze locatie kiest, stuiten zweefvliegers tegen een verboden gebied aan.

"We hebben geen motor, dus we blijven in de buurt van het veld. Het aanvlieggebied zit precies daar. Zonder dat gebied kunnen we niet landen", zegt voorzitter van de Gelderse zweefvliegclub Ronald Termaat. "Voor het zweefvliegen in Nederland zal dat waarschijnlijk de doodsteek betekenen."

Zweefvliegers naar Defensie

Termaat vult aan dat Defensie ook baat heeft van het zweefvliegcentrum: "Er zijn ook heel veel zweefvliegers die uiteindelijk gaan werken bij Defensie."

Jongeren vanaf 14 jaar kunnen al gaan zweefvliegen. "Die leren hier niet alleen vliegen maar ook een stuk verantwoordelijkheid en techniek. En vaak zie je dat mensen zo geïnspireerd worden dat ze een werkzame leven gaan doorbrengen bij Defensie als vlieger."

Bekijk ook

Hoe verder?

De komende maanden wordt duidelijk welk gebied in aanmerking komt als nieuw militair oefenterrein. Het ministerie heeft een onafhankelijke partij gevraagd om de milieueffecten te onderzoeken, vertelt Tuinman.

Uiteindelijk wordt eind mei duidelijk welke locatie de voorkeur krijgt. Daarna krijgen belanghebbenden 6 weken te tijd om bezwaar te maken. Eind 2025 wordt besloten waar het oefenterrein uiteindelijk komt. "Het is de allerlastigste behoefte die ik heb. Het is echt heel moeilijk in te passen in Nederland", sluit Tuinman af.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD: 'Bang dat grenzen steeds verder opgerekt worden'

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD: 'Bang dat grenzen steeds verder opgerekt worden'
Protesten tegen de AfD in Berlijn
Bron: EenVandaag

De afgelopen maanden gingen honderdduizenden mensen in heel Duitsland de straat op. Met grootschalige demonstraties protesteerden ze tegen een mogelijke samenwerking met de omstreden partij AfD (Alternative für Deutschland).

De zogenoemde 'Brandmauer', letterlijk: brandmuur, - een afspraak tussen politieke partijen om het samenwerken met radicaal rechts uit te sluiten - heeft in Duitsland tot nu toe een samenwerking met de AfD kunnen voorkomen. Maar nu de partij in de peilingen op ruim 20 procent van de stemmen staat, rijst de vraag: blijft de Brandmauer overeind?

Hand-in-Hand tegen opkomst extreem-rechts

Maren Loerzer is een van de drijvende krachten achter Hand-in-Hand, een initiatief dat een grote demonstratie tegen de opkomst van extreem-rechts in Berlijn organiseerde. Terwijl ze de laatste voorbereidingen overziet, benadrukt ze waarom deze strijd zo belangrijk is.

"Mijn grootste zorg is dat de AfD erin slaagt om de grenzen steeds verder op te rekken, waardoor we steeds dichter bij het fascisme komen." Tegelijkertijd begrijpt ze de onvrede van veel Duitsers en de roep om politieke verandering. "Maar uit protest op de AfD stemmen, dat gaat echt te ver", voegt ze eraan toe.

Symbool voor falen van gevestigde partijen

De AfD zorgt met haar radicale standpunten over migratie voor veel opschudding. De Duitse binnenlandse veiligheidsdienst heeft delen van de partij als rechts-extremistisch en anti-democratisch bestempeld. Toch lijken steeds meer kiezers daar minder moeite mee te hebben. Volgens politicoloog Wolfgang Schröder komt dat doordat steeds meer mensen twijfelen aan het vermogen van de democratie en politieke instituties om hun leven te verbeteren.

"Door de grote toestroom van migranten sinds 2015 en de daaruit voortvloeiende polarisatie heeft de AfD zich sterk kunnen positioneren en haar invloedssfeer zelfs uitgebreid naar het midden van de samenleving", legt Schröder uit. Daarnaast speelt de partij in op frustraties die traditionele partijen niet weten te adresseren. "De AfD slaagt erin kiezers te mobiliseren op een manier die andere partijen niet lukt. In zekere zin staat de opkomst van de AfD symbool voor het falen van de gevestigde partijen."

'Nie wieder'

De opkomst van de AfD veroorzaakt scheuren in de Brandmauer, die na de Tweede Wereldoorlog werd opgetrokken om een herhaling van het Hitlerregime te voorkomen. In Duitsland is de les uit het verleden helder: de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) kwam niet via een staatsgreep, maar via democratische middelen aan de macht.

"Een fundamenteel liberaal systeem biedt ook ruimte aan zijn tegenstanders", zegt Schröder. "In het ergste geval kunnen zij die ruimte gebruiken om de democratie te ondermijnen of zelfs af te schaffen." Juist om die reden werd na 1945 een duidelijke grens getrokken: partijen die de democratie bedreigen, daarmee werk je niet samen.

Bekijk ook

info

Wat is de 'Brandmauer'?

Met de zogenoemde Brandmauer, de 'brandmuur', wordt in de Duitse politiek bedoeld dat partijen op geen enkele manier samenwerken met radicaal rechts. En dat geldt ook voor de AfD. Er worden bijvoorbeeld geen regeringscoalities met de AfD gesloten. Ook stemmen ze niet voor moties en voorstellen die door de AfD zijn ingediend. En als partijen zelf een motie of voorstel indienen, zorgen ze ervoor dat de AfD niet nodig is voor een meerderheid.

Maar eind januari diende oppositiepartij de Christlich-Demokratische Union Deutschland (CDU) een niet-bindende motie in waarin de regering werd opgeroepen om met strengere asielmaatregelen te komen. Die motie werd aangenomen in de Bondsdag, het Duitse parlement. En de steun van de AfD was daarbij beslissend. Critici vinden dat de CDU hiermee de eerste stap heeft gezet in het afbreken van de 'brandmuur' rond AfD.

Bekijk ook

Protesten tegen AfD

"Het was een van de zwaarste weken van mijn leven", vertelt Maren over de motie die Friedrich Merz, de huidige kanselierskandidaat van de CDU, met steun van de AfD in de Bondsdag indiende. De motie leidde tot een golf van protesten in het hele land, want hoewel de AfD waarschijnlijk een grote rol gaat spelen bij de verkiezingen, stemt de meerderheid van de Duitsers niet op deze partij.

Berichten over deportatietickets voor migranten en uitspraken over het streven naar een etnisch homogeen Duitsland, zorgen nog steeds bij veel kiezers voor weerstand tegen de partij. "De kern van een liberale democratie is dat er compromissen worden gesloten. Partijen die daartoe niet bereid zijn, vormen een bedreiging voor de democratie", zegt Schröder.

'Wir sind die Brandmauer'

Afgelopen zondag gingen bijna 40.000 mensen in Berlijn de straat op. Onder de demonstranten heerst de overtuiging dat de Brandmauer niet in de politiek ligt, maar op straat. "Wir sind die Brandmauer!" zingen ze in koor. Te midden van de menigte kijkt Maren geëmotioneerd om zich heen. "Dit is een onbeschrijfelijk en prachtig gevoel. En ik hoop dat we er als samenleving in zullen slagen om samen de mensen te kiezen die onze democratie blijven beschermen en vooruithelpen."

Ook Schröder verwacht niet dat de Brandmauer de komende jaren volledig zal verdwijnen. "Tenzij de AfD afstand neemt van haar extremistische standpunten. Als de partij zich matigt, dan zou samenwerking geen taboe meer zijn."

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant