Koeien en paarden in de stress door laagvliegende helikopters defensie

Boeren in de Achterhoek en Twente zijn woedend. Defensie houdt in februari een aangekondigde militaire oefening in het oosten van het land, maar dat helikopters zo rakelings over huizen en stallen vliegen is schrikken voor vele boeren. En zeker voor het vee. “Sommige veehouders hebben dieren moeten laten afmaken omdat die zichzelf teveel verwond hadden na stress- en paniekreacties door laag overvliegende helikopters,” zegt Henk Jolink van de boeren branchevereniging LTO Noord.

Volgens LTO Noord zijn er op dit moment enkele tientallen klachten binnengekomen. Jolink verwacht de komende dagen meer meldingen: “Een afgetrapte speen zie je de volgende dag bij het melken. Gewrichts- of spierklachten openbaren zich vaak pas een paar dagen later.”

‘Mijn zoon kon net op tijd wegkomen’

Een van de klachten is van veehouder Freek Groot Nibbelink uit Halle. Zijn koeien panikeerden nadat aan Apache laag over zijn melkveehouderij vlogen: “De koeien renden door de stal en struikelden over de roosters. Mijn zoon was aan het melken, maar kon gelukkig net op tijd wegkomen voor hij werd overlopen.”

Zakenman Hans Melchers stapt naar de rechter. De laagvliegende helikopters zijn naar eigen zeggen “een nachtmerrie” voor de dieren (onder meer pauwen, fazanten en reeën) op zijn land. Zijn pauwen liepen weg en zijn honden raakten compleet van slag.

Koeien geven minder melk

Hans Hopster, onderzoeker Dieren welzijn aan de Wageningen University, begrijpt die woede wel. “Koeien, paarden en ander vee zijn prooidieren. Die hebben hele goede oren. Bij geluid dat ze niet kunnen plaatsen schieten ze in de stress en wordt hun gedrag onvoorspelbaar.”

Hopster is geschrokken van de beelden waarbij Apaches rakelings langs stallen scheren: “Defensie moet oppassen met dit soort geintjes. Niet alleen dieren zelf, maar ook mensen kunnen ernstig verwond raken.” Behalve fysieke schade, kunnen boeren ook economische schade lijden, stelt Hopster: “Uit onderzoek blijkt dat koeien met veel adrenaline in hun lijf, minder melk afgeven.” 

Ministerie: oefeningen nodig om ‘veilig en inzetbaar te blijven’

Volgens LTO Noord en Melchers zit de irritatie bij veehouders niet zozeer in de oefening zelf, maar met name in de communicatie van defensie: “Er moet vooraf meer openheid komen over waar, wanneer en hoe piloten gaan oefenen. Nu was amper duidelijk dat er zo’n grootschalige oefening zou worden gehouden.” 

Het Ministerie van Defensie stelt in een reactie dat gemeenten in het oefengebied vantevoren tot tweemaal toe zijn ingelicht over de naderende militaire oefening. “Ook is de oefening aangekondigd op onze website en hebben we erover gecommuniceerd via onze social media kanalen,” vertelt luitenant en woordvoerder Kiki Thielen van de Koninklijke Luchtmacht. 

Thielen laat weten dat ook bij het ministerie klachten zijn binnengekomen, via het online klachtenformulier. “Wij hebben begrip voor de klachten, maar geluidsoverlast is nauwelijks te voorkomen.  We zijn in deze oefening tactisch aan het vliegen. Laagvliegen hoort daarbij en dat moet goed geoefend worden om veilig en inzetbaar te blijven,” aldus Thielen.