radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Klassenfoto's ter discussie: scholen worstelen met privacywet

Het nieuwe schooljaar is begonnen en schoolfotografen draaien overuren. De website van school opvrolijken met leuke klassenfoto’s zit er niet zomaar meer in. Met de invoering in mei van de nieuwe privacywet AVG mogen scholen gegevens van leerlingen niet zonder toestemming van betrokkenen delen. De onduidelijkheid onder schooldirecties over wat wel en niet meer mag is nog altijd groot. “Sommige scholen zijn goed op weg, andere schieten in de overdrive”, merkt Job Vos van Kennisnet.

Wat als een groepje leerlingen op het schoolplein na schooltijd filmpjes van elkaar mailen en naar elkaar appen? Is school dan nog verantwoordelijk voor hun privacy? Mogen foto’s van klassenuitjes worden uitgewisseld? Mag een leerlingvolgsysteem naar een mentor worden gestuurd, zonder toestemming? Kennisnet, de organisatie die scholen helpt met hun ict-vraagstukken, krijgt veel van dergelijke vragen, net als de Autoriteit Persoonsgegevens.

Volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming AVG die in mei 2018 van kracht is gegaan, mag je niet zomaar privé-gegevens delen zonder expliciete toestemming van diegene. Bij kinderen onder de 16 jaar zijn het ouders die daarover beslissen.

‘Scholen mogen wel wat harder lopen’

De helft van alle scholen is goed op weg om de nieuwe privacywet toe te passen, is de schatting van Job Vos van Kennisnet, die scholen helpt met ICT. “De andere helft worstelt nog, met het vinden van middelen, mankracht en timing om de privacywet uit te voeren. Een kwart van de scholen mag wel wat harder lopen.” Binnenkort komt Kennisnet met een modelcontract voor scholen en de partijen waarmee zij werken, om het scholen iets makkelijker te maken.

info

De nieuwe Europese wet AVG vervangt de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp), en geeft betrokkenen meer rechten als het gaat om verwerken van persoonsgegevens. Daarnaast wordt in de AVG meer nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid van organisaties zelf om de wet na te leven, transparant te zijn over de omgang met persoonsgegevens én om te kunnen aantonen dat zij zich aan de wet houden.

Directeur Hanneke Vermunt van de Comeniusschool in Zeist houdt het hoofd koel als het gaat om de nieuwe privacywet, al levert het haar school wel veel extra werk op. “In de aanloop van de wet hebben we veel werk gehad in het uitzoeken van: ‘hoe gaan we het aanpakken, wat is ons beleid, wie hebben we daarvoor nodig?" zegt de directeur.

Binnenkort organiseert de school startavonden met ouders en zullen ze de privacywet uitvoerig bespreken. Waar nodig worden alvast toestemmingsformulieren voor het delen van persoonsgegevens onder de neuzen geschoven.

Eén ouder kan video blokkeren

Schoolfotografen merken ook de gevolgen van de wet. Klassenfoto’s mogen niet meer zomaar op de website van school worden geplaatst; er moet eerst toestemming van alle ouders komen. “Sommige scholen schieten in de overdrive”, zegt Job Vos van Kennisnet. “Die verwijderen bijvoorbeeld alle foto’s van hun site, terwijl dat voor foto’s van vóór de invoering van de nieuwe privacywet helemaal niet nodig is - tenzij iemand al bezwaar tegen publicatie heeft gemaakt.”

Dat gebeurde op de Prinseschool in Enschede, waar dit jaar de eindmusical van groep 8 niet werd gefilmd, omdat één ouder geen toestemming gaf om diens kind in beeld te brengen. “Eén ouder kan een video voor een hele klas blokkeren, zo is de nieuwe wet’, vertelt directeur Astrid Dijkstra aan nieuwsblad Tubantia. Een andere school heeft alle gezichten op een klassenfoto onherkenbaar zwart gemaakt.

Werken met unieke codes

De fotografen van Sgoolfotografie werken op een paar honderd scholen en zijn een van de grotere spelers op de markt. Ook zij voelen de onzekerheid bij scholen, vertelt Corwin Winkelman. “Die gaat soms zo ver dat bijvoorbeeld leerlingenlijsten niet worden meegegeven. Of dat deze wel mee mogen op een usb-stick, maar niet via e-mail mogen worden verstuurd. Terwijl beide manieren duidelijk niet heel veilig zijn.”

Daarom werken zijn fotografen al langere tijd met het systeem van codes. “De ouders ontvangen van ons, via de docent, voor elk kind een unieke code waarmee alleen zij toegang krijgen tot de foto’s van hun eigen kind. De school heeft geen toestemming van de ouders nodig, maar houdt er rekening mee als ouders expliciet geen toestemming geven voor het maken van individuele foto’s of groepsfoto’s.”

‘AVG is een belasting’

Vincent Bouwers van SCOPE scholengroep vindt de AVG soms een belasting voor scholen. “Het schiet deels z’n doel voorbij, bijvoorbeeld bij de verwerkersovereenkomsten. Voor elke afnemer moeten we een aparte overeenkomst sluiten voor het voor het uitwisselen van leerlinggegevens. SCOPE heeft ruim honderd bewerkersovereenkomsten moeten tekenen, bijvoorbeeld voor schoolfotografen, leveranciers van lesmateriaal, voor leerlingvolgsystemen, etc. We hebben inmiddels ongeveer een halve meter aan papieren overeenkomsten staan.”

De scholengroep heeft een handleiding voor beeldgebruik gemaakt. “Zo fotograferen we bij een schooluitje de leerlingen bijvoorbeeld in de bus van achteren. En maakten we tijdens het bowlen een groepsfoto waarbij iedereen een bowlingbal voor het gezicht hield. Dat pakte trouwens best grappig uit.”

Bij kinderen van 16 jaar of ouder mogen ze zelf toestemming geven voor het gebruik van hun persoonlijke gegevens, maar ook dit is soms best lastig, vindt Bouwers. “Als je het in de klas vraagt krijg je krijgt te maken met groepsdruk. Wat als een groot deel van de klas z’n hand opsteekt als toestemming? Grote kans dat anderen dan denken: laat ik dat ook maar doen, terwijl ze dat eigenlijk niet willen.”

Inlogcode

Scholen hebben meer tijd nodig, ziet Job Vos van Kennisnet, omdat ze moeite hebben met de beschikbaarheid van mensen en middelen. Toch is het allemaal niet zo moeilijk, legt hij uit. “Er zijn bijvoorbeeld hele handige apps, waar scholen alle foto’s van hun schooluitjes op kunnen zetten. Een paar foto’s waarvoor toestemming is mogen dan best op de site zichtbaar zijn, maar de grote bulk zet je dan achter een decoder, waarbij ouders en leerkrachten bij kunnen als ze een inlogcode hebben.”

Autoriteit Persoonsgegevens krijgt veel reacties

De Autoriteit Persoonsgegevens merkt aan het aantal reacties van scholen dat de nieuwe privacywet nog veel vragen oproept. Zo’n 14.000 vragen per maand kregen ze over de AVG.

De AP raadt scholen aan om aan het begin van het schooljaar bij alle ouders en leerlingen vanaf 16 jaar te vragen waarvoor zij toestemming geven: wel of niet op klassenfoto’s, wel of niet op beelden op de website, wel of niet met naam in de krant als je geslaagd bent, etc.

Dit zijn de regels

  • Scholen mogen foto’s en videobeelden in principe niet openbaar maken.
  • Wil een school wel beelden op YouTube of een website plaatsen? Dan is echt vooraf toestemming nodig. Voor de basisschool is daarvoor toestemming nodig van ouders (want de kinderen zijn onder de 16 jaar). Vanaf 16 jaar gaan kinderen zelf over de toestemming.
  • Die toestemming moet vooraf expliciet worden gegeven (dus niet volgens het principe van ‘wie zwijgt stemt toe’). De toestemming moet actueel zijn, dus per schooljaar. Als ouders dat willen, mogen ze de toestemming gedurende een schooljaar ook weer intrekken. Daarvoor hoeven ze geen reden op te geven.
  • De school moet vooraf per activiteit / soort foto toestemming vragen. Dus ook voor schoolfoto’s.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Te veel klagen is niet goed voor onze gezondheid: 'Maar helemaal stoppen is volkomen kansloos'

Te veel klagen is niet goed voor onze gezondheid: 'Maar helemaal stoppen is volkomen kansloos'
Bron: Pexels

Na dry januari op zoek naar een nieuwe uitdaging? Vandaag, op 'blue monday', begint in Nederland de campagne 'Dertig dagen zonder klagen', zodat mensen positiever worden. Maar is stoppen met klagen wel goed? "Als we stoppen, worden we onverschillig."

Het idee komt van auteur Isabelle Gonnissen. Al 7 jaar probeert ze België positiever te maken en haar campagne stroomt deze maand over naar Nederland. Ze moedigt mensen aan om 30 dagen goed op te letten wanneer ze klagen, zodat ze bewust worden van hoe vaak ze dat doen.

'Volkomen kansloos'

Schrijver en klaagexpert Bart Flos is kritisch op deze methode. "Als je weet dat je over 30 dagen weer mag klagen, dan krijg je een kunstmatige situatie. 30 dagen niet klagen is volkomen kansloos, omdat mensen die klagen geholpen moeten worden om het oplossingsgerichte vermogen te vergroten."

Hij legt uit: "Die mensen vinden van zichzelf helemaal niet dat ze klagen, dus waarom zouden ze nou moeten stoppen?"

Bekijk ook

Klaagparadox

Dat noemt Flos de klaagparadox. "Deze mensen vinden niet dat ze klagen, maar dat ze constateringen maken." Klagen brengt mensen volgens Flos wel een stukje dichter bij elkaar. "Het hoort bij de menselijke soort en is het begin van de oplossing. Als wij stoppen met klagen worden we onverschillig."

Dan heeft hij het ook over klagen over het weer. Dat staat op nummer één van de honderd meest beklaagde onderwerpen. "We klagen er het meest over, maar kunnen er het minst aan doen. Maar het creëert een saamhorigheidsgevoel."

Klagen om het klagen

Klagen kan ook leiden tot een tijdelijke stressverlichting, vertelt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. Hij onderscheidt twee soorten klagen. Aan de ene kant heb je het constructieve klagen, bijvoorbeeld tegen een klantenservice omdat je internet niet werkt. En klagen zonder specifiek doel. "Dat kan ook heel bindend werken als je het met elkaar doet. Dat kan je ook roddelen noemen, wat op zichzelf ook weer een negatief effect heeft."

Klagen wordt vooral negatief als het zich niet richt op een oplossing, zegt Pont. "Dan ben je een beetje aan het klagen om het klagen. En hoe meer je dat doet, hoe meer je hersenen worden ingericht op nóg meer klagen. Dus het versterkt zichzelf. Denk bijvoorbeeld aan scheiding, waarbij mensen steeds meer over elkaar gaan klagen."

Bekijk ook

Bedrijfs- en gezinsleven

Klagen om het klagen is iets wat in het bedrijfsleven overgenomen kan worden door werknemers. Klaagcoach Flos hoopt leidinggevenden in het bedrijfsleven duidelijk te maken dat zij een ouderfunctie hebben. "Als zij klagen over trage WiFi of een slecht systeem, dan leert een medewerker dat ook te doen. En in principe is dat een terechte conclusie. Zo zit dat ook in gezinnen."

"Kinderen leven het leven een beetje na zoals hun ouders dat doen", bevestigt Pont. "Als ouders in de gezinscultuur de neiging hebben om veel te klagen, zeker over andere mensen, dan nemen kinderen dat over als horende bij hun gezin. Omdat ze vaak niet doorhebben dat dat een kenmerk is van hun gezin."

Effectief klagen

Maar wat is het effect op je mentale gezondheid? Volgens Pont brengt klagen je in een negatieve modus. "Zeker als je je niet richt op een oplossing. Dan ga je het steeds meer doen en kan het ook een soort identiteit geven. Als je veel klaagt over andere mensen, trap je een beetje naar beneden. Daardoor kom je zelf een beetje bovenop drijven."

Maar als je überhaupt wat vrolijker en hoopvoller in het leven staat, dan kan het juist wel goed zijn voor je mentale gezondheid. "Zolang je maar effectief blijft klagen. Dus als je bijvoorbeeld op werk gaat klagen, doe dat tegen de persoon waar het over gaat. Anders lost het niks op."

info

Podcast

De rubriek 'Feit of Fictie?' is ook te beluisteren als podcast.

Eerder dood

Daar sluit Flos zich bij aan. Hij haalt er een onderzoek bij van de Universiteit van Pennsylvania. "Mensen die heel veel klagen zijn minder gelukkig, minder succesvol, ze hebben minder vrienden, ze zijn vaker ziek en ze gaan eerder dood. Dus er is wel degelijk een effect gevonden van klagen vanuit zenderperspectief."

Maar minder klagen moeten we niet doen. Daar zijn de experts het beiden over eens. "Als je maar effectief gaat klagen", zegt Pont. "Er gebeuren gewoon niet zulke leuke dingen in het leven af en toe. En dat je daarover klaagt is niet het probleem. Het gaat echt over de effectiviteit ervan. Dus klagen om het klagen, terwijl je er verder niet naar handelt, werkt niet. Leg het goede probleem bij de goede persoon, en zet de volumeknop niet harder dan strikt noodzakelijk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Trump is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa', zegt deze oud-NAVO-ambassadeur

'Trump is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa', zegt deze oud-NAVO-ambassadeur
Kurt Volker
Bron: EenVandaag

President Trump betekent goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa. Dat zegt de voormalig Amerikaans gezant voor Oekraïne Kurt Volker in een interview met EenVandaag. Waar oud-president Biden aarzelde, kan Trump juist een doorbraak forceren, verwacht hij.

"President Trump wil niet zwak overkomen, hij wil dat Amerika sterk staat in de wereld." zegt oud-NAVO-ambassadeur voor de VS, Kurt Volker, aan zijn eettafel in Washington. "En dat is goed nieuws voor Oekraïne en voor Europa."

'Aarzelende Biden werkte averechts'

Volker was Amerikaans gezant in Oekraïne tijdens de eerste termijn van president Trump. Volgens hem heeft de aarzelende opstelling van president Biden ervoor gezorgd dat de Russische president Poetin van geen ophouden weet in Oekraïne.

"Als je bang bent voor escalatie, geef je je tegenstander het signaal dat hij kan escaleren. En dat is precies wat er gebeurt. Biden heeft veel militaire hulp gegeven aan Oekraïne, maar het ging altijd erg langzaam en er werden allemaal voorwaarden gesteld aan het gebruik van bijvoorbeeld lange-afstandsraketten. Dat is niet nodig."

Niet dwingen tot snel vredesakkoord

"Poetin ontkent het bestaan van Oekraïne en wil het inlijven bij Rusland", vervolgt Volker. "Dat is een direct gevaar voor Europa. Ik verwacht daarom dat president Trump onmiddellijk zal bellen met Poetin om hem te overtuigen dat hij de oorlog moet stoppen."

Europese zorgen dat Trump de militaire steun aan Oekraïne zal stopzetten, deelt Volker niet. Ook zal Trump Oekraïne niet dwingen tot een snel vredesakkoord, wat neerkomt op capitulatie. "Poetin moet gestopt worden, anders blijft hij een gevaar voor de Europese veiligheid. Er zijn voor 300 miljard dollar aan Russische tegoeden bevroren. Die wil Trump gebruiken om Oekraïne militair te helpen. Dat is belangrijk, want dan kost het de Amerikaanse belastingbetaler geen geld meer en je kunt bijna oneindige steun geven met een lening. Dat zal voor Poetin een signaal zijn dat het geen zin heeft om door te gaan met een oorlog die hij niet kan winnen."

Bekijk ook

Verenigde Staten uit de NAVO?

Trump waarschuwde dat NAVO-landen die te weinig geld besteden aan defensie, wat hem betreft aangevallen mogen worden en dat hij ze dan niet te hulp zou schieten. Maar volgens de oud-gezant hoeven we ons geen zorgen te maken dat de Verenigde Staten uit de NAVO stappen.

"Trump wil dat alle landen meer besteden aan defensie, want dat is de belangrijkste garantie om oorlog tegen te gaan. Hij wil ook dat de Amerikaanse bijdrage meer in evenwicht is met de Europese bijdrage, juist om politiek steun te houden voor het bondgenootschap. Dus Trump wil de NAVO sterker maken."

Lovende woorden voor Rutte

Kurt Volker heeft daarbij lovende woorden over de nieuwe topman van de NAVO: oud-premier Mark Rutte. "Hij is een heel goede keus als secretaris-generaal. Hij is grappig, energiek en creatief."

"Hij kent president Trump uit zijn vorige functie en het was slim dat hij meteen op bezoek is gegaan bij Trump in Mar-a-Lago, zijn buitenverblijf. Hij begrijpt dat landen meer moeten bijdragen en is de juiste persoon om dat voor elkaar te krijgen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant