Kinderombudsman: stop dubieuze praktijken met wensouders

Wensouders omzeilen de Nederlandse wetgeving door in het buitenland eicellen van anonieme eiceldonoren te ontvangen of te betalen voor draagmoederschap. Dit stelt kinderombudsman Margrite Kalverboer in reactie op de tv-serie De Baby-industrie van KRO-NCRV.

Kinderombudsman Margrite Kalverboer vindt dat deze praktijken moeten stoppen en stelt dat elementaire rechten van kinderen hier worden geschonden: “Ons wettelijk systeem wordt hier omzeild. We hebben niet voor niets het VN-kinderrechten verdrag ondertekend. Als kind heb je het recht om je biologische ouders te leren kennen.” 

In Nederland is commercieel draagmoederschap wettelijk verboden. En ook de verkoop van eicellen. Daarnaast heeft een kind het recht om te weten wie zijn ouders zijn. Daarom is sinds 2004 anonieme donatie in Nederland wettelijk verboden.

Schending kinderrechten

Kalverboer stelt uitdrukkelijk dat ze wensouders niets verwijt. Wel is de Kinderombudsman zeer kritisch over de hele industrie die is ontstaan rondom het krijgen van een kind. “Ik vind het zeer verwerpelijk dat er een systeem is opgetuigd waarbij geld verdienen voorop staat. Daar zijn zowel wensouders als de kinderen de dupe van.”

De documentaire-reeks “De Baby-industrie” (KRO/NCRV)  laat zien dat Nederlandse ouders met een kinderwens hun toevlucht nemen tot landen als Cyprus en Spanje, waar anonieme eicel-donatie niet verboden is. Concrete cijfers ontbreken, maar het tv-programma spreekt van booming business.

'Verkapte vorm van mensenhandel'

Ook Marc Dullaert, voorzitter van kinderrechtenorganisatie KidsRights en oud-kinderombudsman maakt zich grote zorgen over het toenemend aantal stellen met een kinderwens dat naar het buitenland uitwijkt.

“Ik snap de kinderwens, maar commerciële eiceldonatie mag niet en commercieel draagmoederschap ook niet. Dit is een verkapte vorm van mensenhandel, onethisch en niet toelaatbaar.”

Illegale sluiproutes

Dullaert vindt ook dat de Nederlandse overheid te weinig doet om deze praktijken te voorkomen. “De overheid staat deze illegale sluiproutes toe. Dan is er dus feitelijk sprake van gedogen. De politiek zou hier juist tegen moeten optreden.”

De oud-Kinderombudsman ziet vooral iets in een internationale aanpak van dit probleem. “We moeten met andere landen om tafel gaan zitten om internationaal regels te formuleren op dit onderwerp, zodat we dit soort wanpraktijken kunnen tegen gaan.”

Debat: Hoe ver gaat kinderwens?

Beiden hebben veel begrip voor de kinderwens van ouders, maar vinden het vooral belangrijk dat er een maatschappelijke discussie komt over hoever die wens mag gaan. “Ik snap de wanhoop en de wens van ouders heel goed, maar moeten in Nederland echt debat voeren over waar de grens ligt. Dit soort praktijken moeten we niet willen.”

Donorkind: geen anonieme donatie

Ties van der Meer is voorzitter van Stichting Donorkind en groeide zelf op zonder te weten wie zijn vader is. Hij vindt dat de overheid veel harder moet optreden

“Ik vind dat de politiek hier echt steken laat vallen. Ze moet duidelijk maken hoe belangrijk het voor een kind is om te weten wie zijn vader of moeder is. Die commerciële buitenlandse klinieken krijgen veel te veel ruimte om in Nederland reclame te maken.”

Van der Meer snapt de behoeften van wensouders heel goed, maar is fel tegen anonieme donatie van eicellen of zaadcellen. “Als je in Nederland kinderen wilt krijgen, hebben die kinderen ook Nederlandse rechten. Dat betekent dus dat je geen kinderen mag maken met behulp van anonieme donoren."

Doe mee aan het grote zwangerschapsonderzoek 

Probeer je zwanger te worden, ben je zwanger of heb je net een baby? Doe dan mee met het grote zwangerschapsonderzoek van EenVandaag.