Het is vandaag Nationale Buitenspeeldag, maar toch daalt het aantal buitenspelers al jaren. 15 procent van de Nederlandse kinderen doet het zelfs nooit meer. Dave Ensberg-Kleijkers, directeur van Jantje Beton, maakt zich daar ernstig zorgen over.

Volgens Ensberg-Kleijkers komt die daling 'omdat kinderen steeds meer moeten en steeds minder mogen'. Dit zei hij in het Radio 1 Journaal. Maar klopt de uitspraak ook? Of komt de daling van het aantal buitenspelers ergens anders door?

'Kinderen moeten vooral van zichzelf presteren'

Frans Pijpers van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid denkt dat het wel kan kloppen dat kinderen meer moeten. "Naar mijn weten is er niet veel onderzoek naar gedaan, maar er zijn wel veel signalen. Onlangs hebben we een klein onderzoek bij basisschoolleerlingen gedaan. Daar zijn we nog mee bezig, maar daar blijkt toch uit voort te komen dat kinderen het gevoel hebben dat ze moéten presteren. Op school, of bijvoorbeeld op de sportclubs."

Van wie moeten ze dat dan? "Eigenlijk vooral van zichzelf", zegt Pijpers. "Dat komt ook ergens vandaan, dus ik denk dat het ook meegegeven wordt door de omgeving. Er zijn veel signalen dat sociale media daar een rol in vervullen. Ze kiezen geen rust, omdat ze het gevoel hebben dat ze constant op de hoogte moeten zijn."

De invloed van de auto

Uitvinden hoeveel kinderen tegenwoordig 'mogen' is lastiger. Als het gaat om buitenspelen is er wel een verschil met vroeger, vertelt historisch pedagoog Bas Levering. "Ik was schoolkind in de jaren 50. Als jong kind mocht ik al echt heel ver weg gaan. In de straat verderop woonde ook wel iemand, die wist van wie jij was. Vrouwen waren overdag ook thuis, dus ook dan was het bevolkt in de straten."

Daarnaast schuilde er weinig gevaar op straat; daar was het namelijk leeg. "De eerste auto verscheen in die tijd, maar echt gereden werd er nog niet. En dat betekent dat er na het avondeten uitgebreid buiten op straat werd gespeeld. Eigenlijk is het de auto, die ervoor heeft gezorgd dat het kind van de straat is gestuurd. En het scherm heeft het kind de huizen ingetrokken."

Kindvrije zones

Volgens Levering is het ook niet positief gesteld met de tolerantie tegenover kinderen die kattenkwaad uithalen. "Dat is dramatisch afgenomen. Kinderen mogen gewoon veel minder."

10 jaar geleden heeft het blad JM onderzoek gedaan naar hoe kinderlozen naar kinderen kijken. "28 procent wil wel 'kindvrije' uren in de supermarkt en 31 procent wil wel kindvrije zones in voorzieningen", vertelt Levering daarover.

Wel vrij op het internet

Hoewel ouders hun kinderen dus begrenzen als het gaat om buitenspelen (niet te ver en ook niet te lang), geven ze hun kinderen in iets anders wel vrijheid: op het internet. Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont legt uit: "Ouders weten gewoon niet zo goed hoe ze daarmee om moeten gaan. Ze kunnen zelf niet in hun eigen geschiedenis duiken om zich te bedenken hoe hun eigen ouders dat deden."

Ouders weten niet goed welke normen en waarden er horen bij het internetgedrag van hun kinderen, die opgroeien met deze technologie. "Ouders laten het vaak lopen, waardoor kinderen veel vaker en langer gebruik maken van games en sociale media, dan uiteindelijk goed voor ze is."

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.