radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Kijk je op thuisarts.nl of bel je 112? Jullie vragen over het inschakelen van spoedeisende hulp beantwoord

Kijk je op thuisarts.nl of bel je 112? Jullie vragen over het inschakelen van spoedeisende hulp beantwoord
Ambulancemedewerkers aan het werk
Bron: ANP

We bellen te vaak naar 112, want het noodnummer inschakelen is niet altijd nodig. En dat terwijl het al druk is in de spoedzorg. Voor EenVandaag Vraagt beantwoorden wij een aantal van jullie vragen over het inroepen van eerste hulp.

Volgens demissionair minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers kan een kwart van de mensen die 112 belt, geholpen worden via thuisarts.nl. En de spoedpost is niet altijd de juiste plek voor hulp, benadrukte hij deze week in het AD. Arts-onderzoeker Naomi Minderhout, die promoveerde op samenwerking in de acute zorg aan de Health Campus Den Haag, beantwoordt jullie vragen over het inschakelen van eerste hulp. Dat doet ze samen met voorzitter Aghafnie Lieuw-Kie-Song van de beroepsvereniging voor triagisten (BTN).

1. Welke richtlijnen zijn er voor het bellen naar 112 en spoedposten, en zijn deze bij iedereen bekend?

"De belangrijkste richtlijn: bel 112 bij levensbedreigende situaties", benadrukt arts-onderzoeker Naomi Minderhout. "Bijvoorbeeld bij plotselinge hevige pijn op de borst met misselijkheid en zweten, of wanneer iemand na een auto-ongeval nog op de weg ligt. Dan mag je altijd bellen naar 112."

"Zit je niet in een levensbedreigende situatie? Dan bel je je eigen huisartsenpraktijk. Als je bijvoorbeeld bent gevallen, en denkt dat een wond gehecht moet worden, kun je het beste gewoon je eigen huisarts bellen. Die kan heel veel zelf. En als de huisarts denkt dat je (meer) spoedeisende hulp nodig hebt in het ziekenhuis, dan maakt die een verwijzing. De huisarts is dus de poortwachter."

"Als je huisartsenpraktijk dicht is - 's avonds, 's nachts en in het weekend - kun je bellen naar de huisartsenpost als je spoedeisende klachten hebt die niet kunnen wachten tot je huisarts weer beschikbaar is. Je krijgt dan een triagist aan de lijn, die met behulp van vragen een inschatting maakt van de ernst en urgentie van de situatie. De triagist besluit dan welke zorg er nodig is en helpt je met waar je het beste terecht kunt."

Niet iedereen kan meteen de juiste weg vinden in 'het doolhof van de acute zorg', weet Minderhout. "We zien veel zelfverwijzers, die zelf het ziekenhuis binnenlopen. En mensen die de huisartsenpost bellen, omdat ze bijvoorbeeld een herhaalrecept nodig hebben. Dat is ingewikkeld, want als mensen die niet per se acute zorgvragen hebben wél een beroep doen op de spoedzorg, dan kunnen wij als zorgverleners minder goed en snel spoedhulp verlenen." Minderhout vindt het daarom belangrijk dat mensen geïnformeerd worden over hoe ze het beste de spoedzorg inschakelen.

info

Eerste hulp, wat is dat eigenlijk?

"Veel mensen kennen het begrip 'eerste hulp' van de afkorting EHBO (eerste hulp bij ongelukken), maar verwarren het met de spoedeisende hulp (SEH). EHBO is de zorg die mensen elkaar geven, wat kan variëren van hulp bij het verwijderen van een splinter tot het toepassen van beademing of reanimatie, in afwachting van een professionele hulpverlener. De SEH is de afdeling van het ziekenhuis waar specialistische hulp wordt geboden in acute situaties", legt Minderhout uit.

"Vaak kom je niet meteen bij de SEH terecht. Je komt daar meestal via de huisarts of de ambulance. Het is in die zin geen plek voor letterlijke eerste hulp", vervolgt ze. "In de zorg maken we onderscheid tussen eerstelijns en tweedelijns zorg. De eerstelijns zorg bestaat uit alles wat je in de buurt van je eigen woning kunt vinden. Denk aan de huisarts, de fysiotherapeut, de diëtist. Voor tweedelijns zorg heb je altijd een verwijzing nodig. Die zorg vind je bijvoorbeeld in het ziekenhuis en op de spoedeisende hulppost, waar medisch specialisten werken."

2. Wil demissionair minister Kuipers dat iedereen zelf gaat dokteren?

"Ik kan niet namens demissionair minister Kuipers spreken, maar ik denk dat hij bedoelt dat we als gemeenschap bij veelvoorkomende problemen ook eerst elkaar kunnen informeren", zegt Minderhout. "Hij wil dat we als zorgverleners zo efficiënt mogelijk samenwerken. Dat is harder nodig dan ooit nu de druk op de zorg hoog is, door onder andere vergrijzing, meer mensen met chronische ziekten en daarbovenop personeelstekorten."

"Daarom legt Kuipers nu de nadruk op dat oneigenlijk gebruikmaken van de spoedzorg. Hij hoopt dat als mensen beter geïnformeerd worden, dat we het dan beter in goede banen kunnen leiden en de druk wat kunnen verlagen."

Online hulp zal niet voor iedereen een uitkomst bieden, denkt Minderhout. "Want niet iedereen kan goed met een computer omgaan." Maar, zegt ze, "voor sommige doelgroepen is het wel mogelijk om eerst thuisarts.nl te raadplegen. Er zijn bijvoorbeeld ook jongere doelgroepen die echt geholpen kunnen worden door bijvoorbeeld goede Instagram-accounts waar artsen vragen beantwoorden."

Aghafnie Lieuw-Kie-Song en Naomi Minderhout
Bron: Privéfoto
Aghafnie Lieuw-Kie-Song en Naomi Minderhout

3. Is onderzocht of mensen wel in staat zijn om zichzelf te triëren via thuisarts.nl?

Minderhout: "Uit onderzoek blijkt dat zelftriage een deel van de consulten en bezoeken kan vervangen. Op thuisarts.nl staan uitgebreide adviezen en instructiefilmpjes, waarmee mensen soms zelfs beter geholpen zijn dan dat een triagist dat kan tijdens een drukke dienst. Maar als iemand bijvoorbeeld in paniek is, dan heeft diegene echt een contactmoment nodig", benadrukt Minderhout. "Dan zal niemand zeggen dat je niet mag bellen."

Voorzitter van Beroepsvereniging Triagisten Nederland Aghafnie Lieuw-Kie-Song is het daarmee eens. Ze zit zelf regelmatig als triagist achter de telefoon om te bepalen welke zorg iemand nodig heeft. "Ik vind thuisarts.nl een goed medium 'voor erbij', maar niet voor mensen die in paniek, angst of heftige pijn zijn."

Lieuw-Kie-Song denkt dat het probleem van veel- en snelbellers, dat demissionair minister Kuipers wil aanpakken, niet wordt opgelost door mensen te wijzen op hulpsites. "Ik heb de indruk dat de veel- en snelbellers niet dezelfde groep is als de mensen die uit de voeten kunnen met thuisarts.nl. Mensen die vaak en snel naar een spoednummer bellen, zijn zodanig in paniek of pijn, dat de emotie de overhand neemt en ze niet even rustig kunnen kijken op thuisarts.nl. Als ze al vaardig genoeg zijn om die site te vinden en te begrijpen."

info

Tip: moetiknaardedokter.nl

Arts-onderzoeker Naomi Minderhout geeft een tip, voor wie niet meteen weet of hij naar een arts moet of niet. "Een handig hulpmiddel om die keuze te maken is de website moetiknaardedokter.nl Via een vragenlijst op deze site geef je aan wat jouw klachten zijn, en binnen 1 minuut volgt het advies."

4. Hoe komt het dat meer mensen gelijk de huisarts of 112 bellen bij een simpel probleem?

"Ik heb me laten vertellen dat mensen vroeger vaker hun omgeving om medisch advies vroegen. Nu hebben we sneller de neiging om de huisarts te bellen. Dat is gewoon een beetje in ons systeem gekomen", vertelt Minderhout. Sommige groepen kunnen volgens haar best geadviseerd worden om vaker navraag te doen in de persoonlijke omgeving. "Bijvoorbeeld ouders met jonge kinderen. Als je kind uitslag krijgt, kun je best om je heen vragen of andere ouders dat herkennen, voordat je eventueel de huisarts belt."

Lieuw-Kie-Song vindt het lastig om telefoontjes als 'onterecht' te bestempelen. "Ik weet als geen ander hoe druk het kan zijn aan de telefoon, maar het is voor veel mensen ook gewoon lastig om in te schatten hoe ernstig een situatie is. Niet iedereen heeft die medische kennis. En mensen zijn vaak in paniek of pijn. Die gevoelens mag je niet zomaar aan de kant schuiven." Ze vindt bellen daarom altijd terecht. "Alleen moet je er wel rekening mee houden dat je belt naar een spoedpost, en niet naar een algemene telefooncentrale."

5. Hoe betrouwbaar is thuisarts.nl, en heeft het altijd een passend antwoord?

Thuisarts.nl is een hele mooie hulpbron met medische adviezen in begrijpelijke taal, vindt Minderhout. "De informatie is gebaseerd op onze huisartsenprotocollen, en dus betrouwbaar. De informatie wordt ook up-to-date gehouden, bijvoorbeeld met nieuw wetenschappelijk bewijs.

Lieuw-Kie-Song merkt wel op dat de duidelijkheid van informatie verschilt. "Dat heeft te maken met het onderscheid tussen wat je kunt zien en wat je niet kunt zien. Voor - laten we zeggen - een wond met een rode streep kan thuisarts.nl duidelijk aangeven hoe je die moet behandelen. Maar als je vage klachten hebt zoals pijn aan de borst, dan wordt de informatie minder duidelijk."

Daarom is het goed dat overal op de site staat dat je je eigen dokter moet raadplegen als je het niet vertrouwt of als je extra vragen hebt, vinden Minderhout en Lieuw-Kie-Song.

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

6. Mag de 112-lijn of huisartsenpost iemand weigeren?

"Nee", zegt de voorzitter van Beroepsvereniging Triagisten Nederland. "Centralisten bij de 112-lijn of triagisten van de huisartsenpost mogen wel terugkoppelen dat een vraag niet echt bedoeld is voor de spoedzorg, omdat het niks te maken heeft met ernstig lijden. Maar ze zullen nooit een vraag wegwuiven. In plaats daarvan geef je bijvoorbeeld zelfzorgadvies, geef je aan dat iemand kan wachten tot een regulier huisartsbezoek, of leg je uit waar iemand elders informatie kan vinden."

7. Waarom wordt niet ingezet op meer telefonisten en spoedposten?

"Tja, dat heeft natuurlijk te maken met een zorgbreed personeelsprobleem", zegt Lieuw-Kie-Song. "We zouden graag willen dat er extra triagisten ingezet kunnen worden. Maar waar ga je de mensen vandaan halen?"

"Demissionair minister Kuipers heeft nu bedacht om in 2025 zorgcoördinatiecentra op te richten, waar medewerkers bijvoorbeeld én voor de spoedeisende hulp werken én voor de huisartsenpost, en waar mensen via 1 telefoonnummer terecht kunnen. Dat klinkt mooi, maar het vereist ook een nieuwe laag personeel. Je moet dan speciale triagisten opleiden voor het werken in zo'n coördinatiecentrum. En ik heb geen idee waar het ministerie die mensen vandaan wil halen", zegt Lieuw-Kie-Song.

Lieuw-Kie-Song denkt dat voorlichting over het inschakelen van spoedhulp wel kan helpen om de hoge aantallen belletjes en de lange wachttijden terug te dringen. Ze vertelt dat veel mensen bijvoorbeeld niet weten dat degenen achter de telefoon medisch geschoold zijn. "De langste telefoontjes zijn met mensen die niet accepteren dat ze geen dokter hebben gesproken. Dat is heel jammer, want triagisten zijn wel degelijk medisch geschoold." Verder benadrukt ze om alleen de spoedknop in te drukken bij levensbedreigende situaties. "Anders komt iedereen in dezelfde wachtrij, terwijl de een veel dringender hulp nodig heeft dan de ander."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant