Kiezen we straks onze eigen burgemeester?

Al tientallen jaren praten politici in Den Haag erover: de gekozen burgemeester. In veel Europese landen een feit, maar in Nederland wil het maar niet lukken. De Tweede Kamer debatteert over de wijziging van de Grondwet die nodig is om een burgemeester te benoemen. Gaat het D66 nu wel lukken om dit kroonjuweel binnen te halen?

Uit een peiling van het EenVandaag Opiniepanel blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders z’n eigen burgemeester wil kunnen kiezen. 57 procent van de door ons ondervraagden is vóór de gekozen burgemeester. 26 procent is tegen en de rest heeft er geen mening over. 

Het debat is een initiatief van D66 en al in de vorige regeerperiode in gang gezet. De gekozen burgemeester is voor D66 zeer belangrijk: al sinds de oprichting van de partij ruim een halve eeuw geleden strijdt de partij voor de komst van de direct door het volk gekozen burgervader. Ze waren er al eens dichtbij, maar toen sneuvelde het voorstel in het zicht van de haven.

Wijzigen van de Grondwet: hoe gaat dat?

Een grondwetswijziging staat niet op zichzelf. Voordat er een gekozen burgemeester kan komen, moet de Grondwet eerst worden aangepast. In artikel 131 van de Grondwet staat namelijk dat de burgemeester benoemd wordt door de Kroon. Wil je de Grondwet wijzigen, dan moet een voorstel tweemaal door de Eerste en Tweede Kamer worden goedgekeurd. 

In de tweede ronde is er echter een tweederde meerderheid nodig in beide Kamers. Deze week debatteert de Tweede Kamer voor de tweede maal over het voorstel en lijkt er een ruime meerderheid te zijn voor het plan van D66. Vervolgens moet de Eerste Kamer zich er ook nog over buigen. Of het D66 in de Eerste Kamer lukt een tweederde meerderheid te vinden, moet nog blijken.

Geen uitgemaakte zaak

Na het uit de Grondwet halen, ligt de weg open om vast te leggen hoe iemand burgemeester of commissaris van de koning kan worden. Ervan uitgaande dat het D66 lukt, dan moet vervolgens worden bepaald hoe de burgemeester dan precies gekozen gaat worden. Kan iedereen zich kandidaat stellen? Of mag je als burger kiezen uit een aantal door de gemeenteraad voorgekookte kandidaten?

Op die vraag wil D66 voorlopig nog geen antwoord geven. Reden is dat partijen in de Tweede Kamer daar zeer verschillend over denken. Zo is het geen geheim dat de VVD en CDA bijvoorbeeld eigenlijk helemaal geen voorstander zijn van de gekozen burgemeester. Ook het Genootschap van Burgemeesters ziet helemaal niets in het plan van D66. 

Kortom, het kan nog jaren duren voordat u eventueel burgemeester kunt worden in uw gemeente.