Sinterklaas is nog niet uitgezwaaid of Kerstmis staat al voor de deur. De kerstboom mag weer het huis in, maar kies je dit jaar voor een echt of nep exemplaar? Voor het milieu maakt het weinig verschil. Wel geldt: hoe langer je ermee doet, hoe beter.

Jaarlijks worden er in ons land ruim 2,5 miljoen kerstbomen verkocht, schatte de Vereniging voor Nederlandse Kerstbomenkwekers. Zo'n enorme hoeveelheid aan groen dat uit de grond wordt getrokken kan niet goed zijn voor de natuur, toch? Maar daar zit volgens Sanne Janssen van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal niet het grootste probleem. Het is vooral van belang om lokaal te kopen en de boom zo lang mogelijk te gebruiken.

Echte of neppe boom

"Vanuit milieuoogpunt is er geen duidelijke voorkeur voor een levende of een kunstkerstboom", zegt Janssen. "Belangrijk is wel dat je er zo lang mogelijk mee doet." Bij een levende kan je daarbij volgens haar het beste voor een huur- of adoptieboom gaan die na de kerst weer terug in de grond wordt geplaatst.

Bij een kunstboom wordt een groot deel van de klimaatimpact veroorzaakt in de productiefase. "Maar zo'n boom kan je jaar na jaar gebruiken. Nog beter is daarom als je 'm tweedehands koopt." Om de aanschaf van een kunstboom gelijk te trekken met het kopen van een levende boom, moet het neppe exemplaar tussen de 6 en 10 jaar meegaan.

Lokaal kopen

Is de keuze voor een levende boom dan niet beter? "Het milieuvoordeel valt of staat met de afstand van je huis tot het verkooppunt", zegt Janssen. "Het hangt er dus vanaf waar je woont. Moet je heel ver rijden om een boom te halen, dan doe je het voordeel teniet."

Het beste is dus om je boom zo dicht mogelijk bij huis te kopen. "Zorg dat je de auto gebruikt voor in totaal maximaal 10 tot 15 kilometer. Nog liever haal je de boom op de fiets of te voet op."

Bekijk ook

Huurboom beste optie

Als er wordt gelet op de transportafstand, dan is de keuze voor een adoptie- of huurboom volgens Milieu Centraal wel de beste. Zelf denkt Janssen dan ook voor die optie te gaan. "Ophalen in Utrecht, dat is vanaf mijn huis een half uurtje fietsen, dat is prima te doen."

De mogelijkheid om de boom ook weer terug in de grond te kunnen plaatsen, maakt het voor haar interessant. "Kan je dat niet, dan kan je een levende kerstboom het beste door de gemeente laten afvoeren die ze op een goede manier verwerkt. Met de traditionele verbranding komt namelijk veel luchtvervuiling kijken." Een kunstkerstboom kan volgens Janssen mee met het grofvuil, maar beter nog is om de boom tweedehands te koop aan te bieden.

info

Je wil een duurzame kerstboom: waar moet je op letten?

  • Bij de keuze tussen een echte of neppe kerstboom moet worden gelet op de levensduur. Een kunstboom moet al snel 5 tot 10 jaar meegaan voordat de aanschaf gelijkstaat aan de koop van een levende boom. Hoe langer een echte boom meegaat, hoe beter; een adoptie- of huurboom is daarom de beste optie.
  • De CO2-uitstoot die je verbruikt om de kerstboom met de auto op te halen of terug in te leveren heeft misschien nog de grootste impact op het milieu. Zorg dat de totaalafstand niet meer dan 15 kilometer is, liever vervoer je de boom fietsend of te voet.
  • Gebruik LED-kerstverlichting bij het versieren van je boom; dat bespaart veel elektriciteit. Zet de lichten uit wanneer kan.
  • Kijk of je kerstdecoratie tweedehands kunt kopen. Ook is het gebruik van kunstsneeuw, zeker buiten, geen goed idee. De kleine, plastic deeltjes verspreiden zich gemakkelijk door wind en regen en komen zo in de natuur terecht.
  • Lever je kerstboom in bij een daarvoor bedoeld ophaalpunt. Instanties kunnen de kerstbomen gebruiken om te recyclen.

Zoektocht naar duurzame kerstboom

Het was het enorme aantal afdankertjes dat de 33-jarige Alex de Graaf jaarlijks op staat zag belanden die hem liet nadenken over hoe het anders kan. Vorig jaar begon hij met zijn zwager Frank Haagen BeterBoompje. "Het was middenin de coronapandemie in september en ik had zojuist kindjes gekregen, waardoor ik extra begon na te denken over het milieu. Ik dacht toen: waarom houden we nog zo vast aan de wegwerpkerstboom?"

In de Randstad bleek het concept van de huurboom al te bestaan en de Brabanders leerden 'de kneepjes van het vak van de echte puristen'. "Zij bieden echt een adoptieplan aan waarbij de koper een boom kiest en vervolgens jarenlang eigenaar blijft." Bij BeterBoompje kun je zowel bomen zonder kluit kopen (die niet herplantbaar zijn) als bomen met kluit huren.

BeterBoompje
Bron: Eigen foto
Bomen zonder kluit worden weer teruggeplaatst in het kerstbomenbos.

Boompjes aanplanten

De bomen met kluit worden na de kerst weer ingeleverd en teruggeplaatst in het kerstbomenbos. De initiatiefnemers geven hier de voorkeur aan, maar van deze bomen zijn er volgens Alex nu nog veel te weinig. "Er is een tekort aan kerstbomen; ieder jaar is de vraag groter."

Door een deel van het geld van iedere boom zonder kluit te herinvesteren bieden zij een duurzame tussenoplossing, legt Alex uit. "Voor elke boom planten we twee nieuwe biologische herbruikbare kerstboomstekjes aan. Door de adoptieboompjes vanaf nu flink aan te planten kunnen we straks allemaal genieten van een kerstboom met kluit die meerdere jaren bij ons op bezoek komt."

Steentje bijdragen aan betere wereld

Maar zit de Nederlander wel te wachten op zo'n adoptie- of huurboom? Alex: "We willen mensen niet per se verplichten tot duurzaam leven, maar het is al iets om er meer bewust over na te denken. Dat je inziet dat een kerstboom 4 of 5 jaar moet groeien om dan 4 weken bij je in huis te staan om vervolgens weggegooid te worden."

En dat er wel veel interesse voor is, blijkt uit het aantal bestellingen dat vorig jaar al werd gedaan. Bij de eerste editie van BeterBoompje werden 2.500 kerstbomen besteld. Dit jaar rekent het duo op minstens een verdubbeling. Frank: "Door de coronacrisis zijn veel mensen zich bewuster geworden van het klimaat en ze willen hun steentje bijdragen aan een betere wereld."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.