Kan een Kamerlid langere tijd worden geschorst uit de Tweede Kamer? 'Sinds de oorlog niet nodig geweest'

Gisteravond liep het hele kabinet de Tweede Kamer uit na een opmerking van FVD-voorman Thierry Baudet. Kamervoorzitter Vera Bergkamp ontnam hem het woord. Waar ligt de grens tijdens debatten? We vroegen het oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas.

Baudet begon tijdens de Algemene Beschouwingen over de opleiding van minister van Financiën Sigrid Kaag aan het St. Anthony's College in Oxford. Volgens hem leiden ze daar spionnen op. Daarmee suggereerde hij dat Kaag was gerekruteerd door de geheime dienst. Uit protest verliet het kabinet de zaal.

'Waanzin'

'Een bijzondere toestand' noemt oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas het. "Ik was voorzitter tussen 2002 en 2006 en toen was het allemaal wat rustiger ondanks het feit dat er in mijn tijd 26 nieuwe Kamerleden van de fractie LPF waren. Die konden er ook wat van. Maar zo'n directe aantijging en een verhaal over een complottheorie, vind ik echt waanzin."

"Ik heb er met toenemende verbazing naar gekeken", vertelt hij. "We zijn gewend dat Baudet dit soort vreemde verhalen houdt, maar dit vond ik verbijsterend en ook zeer ongepast."

Regie uit handen genomen

Dat Kamervoorzitter Vera Bergkamp Baudet het woord ontnam en hem uitsloot van het debat, vond Weisglas de juiste keuze. "Dat is conform het reglement van orde. Die bevoegdheid heeft de voorzitter", legt hij uit. "Ik vind alleen dat ze het eerder had moeten doen. Dan had ze kunnen voorkomen dat het kabinet wegliep."

Weisglas heeft er 'menselijk gezien' begrip voor dat het kabinet vertrok, maar betreurt dat het kabinet op die manier de orde in de Tweede Kamer bepaalde. "Daardoor ontstond er een situatie waardoor het debat niet kon doorgaan en Bergkamp moest schorsen. Eigenlijk hoort de voorzitter de regie in handen te houden, maar het kabinet nam die van haar over. Dat is geen goede gang van zaken."

Toegang tot de Kamer ontzeggen

De ideale voorzitter moet de regels heel strikt hanteren, vertelt Weisglas. "In het huidige politieke klimaat moet de voorzitter er helaas bovenop zitten", zegt hij. "De eerste stap is om een Kamerlid te vragen de woorden terug te nemen. Baudet deed dat niet. Dan is de tweede stap om het Kamerlid het woord te ontnemen en van de vergadering uit te sluiten voor de rest van de dag."

Als het echt uit de hand zou lopen, is er zelfs nog een derde stap die de voorzitter zou kunnen nemen. "Je kan iemand voor een langere periode schorsen en zelfs toegang tot de Tweede Kamer ontzeggen, met uitzondering van stemmingen. Maar dat is sinds de Tweede Wereldoorlog niet gebeurd, en ook niet nodig geweest. Het gaat heel erg ver."

Kamerleden zijn ook verantwoordelijk

"Als de voorzitter gebruik kan maken van bestaande regels, is er niks aan de hand", zegt Weisglas. "Er is 1 jaar geleden een heel debat geweest over dit soort situaties. Toen heeft de Kamer aangedrongen dat de voorzitter strenger moet zijn. Dus ze weet dat de Kamer achter haar staat."

Maar de verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij de voorzitter, benadrukt hij. "Mensen als Baudet en Wilders, maar ook andere Kamerleden moeten bij zichzelf te rade gaan. Ze moeten bedenken hoe het overkomt op mensen die nu vertwijfeld naar hun energierekening zitten te kijken en dan dit spektakel horen en zien. Zij denken: waar zijn ze in Den Haag nou mee bezig?"