Journalist Pavel Kanygin vluchtte uit Rusland: 'Ik denk dat we het ergste van Poetins regime nog niet hebben gezien'

Onderzoeksjournalist Pavel Kanygin vluchtte vanuit Rusland naar Nederland. Hij werkt nu vanuit Amsterdam, omdat zijn krant na de Russische invasie van Oekraïne de operaties besloot op te schorten. "Ik kan nooit meer terug."

"We zullen als Russen ooit in de spiegel moeten kijken over wat we gedaan hebben. Net als de Duitsers na Hitler", vertelt Kanygin.

Klop op de deur

Pavel Kanygin is de bekendste onderzoeksjournalist van de meest gerespecteerde krant van Rusland; De Novaja Gazeta. Werken in Rusland was niet meer mogelijk en vanuit verschillende Europese steden brengt de redactie van Novaja Gazeta een Europese editie uit.

"Ik kan nu weer enigszins normaal slapen", vertelt Pavel in Amsterdam. "Want in Moskou verwachtte ik ieder moment een klop op mijn deur van de veiligheidsdiensten."

Inktzwarte toekomst

Pavel is een goedlachse en gedreven journalist, maar zijn blik op de toekomst van zijn eigen Rusland is inktzwart: "Ik denk dat we nog lang niet het ergste hebben gezien van Poetins regime."

"Niet iedereen zegt het hardop, maar wij leven nu onder een totalitaire fascistische dictatuur, die langzaam kleur bekent en zijn ware gezicht laat zien. Maar die is nog lang niet op zijn 'hoogtepunt'. We zullen de komende jaren zien hoe diep Rusland onder Poetin kan zinken."

Bedreigd, belasterd en geïntimideerd

Kanygin en zijn collega's kennen de donkere kant van Poetin al langer. Sinds de oprichting van de krant in 1993 werden 6 journalisten van de redactie vermoord. Als eerst Anna Politskovkaya, neergeschoten op de verjaardag van Poetin.

Ook Pavel zelf werd regelmatig bedreigd, belasterd en geïntimideerd. Met name toen hij onderzoek begin te doen naar de ware toedracht van de MH17.

Omgekeerde wereld

"De officiële Russische lezing die door de meerderheid van de media naar buiten wordt gebracht is zo doorzichtig en zo vaak weer aangepast", legt Kanygin uit.

"Terwijl de hele wereld weet wat er gebeurd is en wie de schuldigen zijn, krijgen de daders hoge militaire onderscheidingen van Poetin als 'helden van het vaderland'. Het toont aan in wat voor idiote omgekeerde wereld de Russen leven."

Nooit meer terug

Dat Kanygin niet meer in Rusland is, ziet hij als een onvermijdelijke nederlaag. "De druk werd steeds groter. Politiemensen kwamen langs bij mijn huis en de boodschap werd steeds duidelijker dat ze mij en mijn gezin rechtstreeks in het vizier hadden. Ik kan nu nooit meer terug, tenzij Rusland zich van Poetin ontdoet en helemaal opnieuw geboren wordt. Ik weet alleen niet of ik dat zal meemaken."

"Rusland heeft diepe trauma's: net als Duitsland die had. Poetin neemt het hele land mee in een soort waanwereld die alleen maar kan eindigen in onvoorstelbaar veel leed en vernietiging. Weldenkende Russen kunnen hier heel weinig tegen doen."

Spiegel

Maar Poetin staat volgens Kanygin niet alleen. "Alle Russen die meedoen aan de propaganda, de onderdrukking en de oorlogsmisdaden dragen ook verantwoordelijkheid en schuld", benadrukt de journalist.

"Zij zullen zich achteraf in de spiegel moeten kijken en zich afvragen of zij niet als mensen gefaald hebben. Net als ik zelf en mijn collega's. Want wij hebben kennelijk de Russen niet goed genoeg kunnen uitleggen wat er werkelijk gebeurde en wat er op het spel stond."