Ruim 2 jaar na de Russische inval in Oekraïne wordt er vanuit Nederland nog altijd materiaal naar het front gebracht. Jaap Scholten van Protect Ukraine reist binnenkort opnieuw af naar het land in oorlog: "We moeten het leger daar helpen."

Ze staan nu nog opgesteld in een loods in Friesland, maar vertrekken binnenkort naar Oekraïne: vijf terreinwagens, drie bestelbussen, tientallen crossmotoren en andere goederen. De eindbestemming zijn de soldaten die aan het front tegen het Russische leger vechten, vertelt voorzitter Jaap Scholten van Protect Ukraine.

'Oekraïne moet oorlog winnen'

Scholten heeft met zijn organisatie sinds het uitbreken van de oorlog al meerdere keren hulpmiddelen naar Oekraïne gebracht. "Ik ben in mei 2022 begonnen met het verzamelen van spullen voor het front en inmiddels ben ik er acht keer geweest." De situatie in het land gaat hem aan het hart: "Ik denk dat dit cruciaal is, voor ons allemaal."

"Ik ben ervan overtuigd geraakt dat we het leger moeten helpen, zij zijn het die het moorden, het martelen en het verkrachten kunnen stoppen", legt hij uit. "Als we die lui echt goed helpen, dan winnen ze de oorlog. En ik denk dat dat het doel moet zijn, dat Oekraïne de oorlog wint. En met al die spullen die we daar brengen, brengen we ook hoop."

Contact met commandanten

Om te weten wat de soldaten precies nodig hebben, onderhoudt Scholten goede contacten daar. "We staan in contact met commandanten en ondercommandanten en vragen wat ze nodig hebben. We hebben hele korte lijntjes met ze, dus het kan heel snel gaan. En omdat we dingen brengen in overleg, zijn ze er heel blij mee, want het is precies wat ze nodig hebben."

Wat er op die lijst staat, verandert van tijd tot tijd. Dat hangt volgens hem samen met de fase in de strijd: "In het begin van de oorlog was er heel veel vraag naar kogelvrije vesten en helmen, zaken die levens kunnen redden. Toen ze zelf meer in de aanval gingen was er vraag naar auto's en verkenningsdrones."

Stille motoren voor bevoorrading

"En nu willen ze stille motoren", vervolgt hij. "Als de Russen gewone auto's horen aankomen, sturen ze hun drones de lucht in en dan word je aangevallen. Daarom hebben we 25 elektrische crossmotoren gekocht. Spiksplinternieuw. Die zijn muisstil en geven bijna geen warmte af, en zijn dus ideaal om de frontlijn mee te bevoorraden", vertelt Scholten trots.

Naast de stille crossmotoren zit er ook een auto in het hulpkonvooi, waarmee gewonden in de buurt van het front geëvacueerd kunnen worden. "Ze hadden al een evacuatie-auto, maar die is kapot geschoten. Dus nu gaat er een nieuwe die kant op." Maar er gaan geen wapens mee, benadrukt Scholten: "We sturen alleen maar levensreddende spullen."

'Ze hebben het heel zwaar'

De goederen worden gekocht met het geld van de inmiddels meer dan 6.000 donateurs, die al ruim 1,7 miljoen euro hebben ingezameld. "Dat is voor ons super, daar zijn we ook totaal afhankelijk van", zegt de voorzitter van Protect Ukraine. "En namens de Oekraïense soldaten wil ik de donateurs ook graag bedanken."

Scholten weet dat zijn organisatie niet de enige is die hulpgoederen inzamelt en naar Oekraïne brengt. "Er zijn honderden organisaties in Europa die dit doen." En al die initiatieven zijn volgens hem nog altijd hard nodig: "De soldaten hebben het heel zwaar. Iedereen die ik daar spreek, heeft nu gewoon spullen nodig."

Steun van de Amerikanen

Oekraïne kan binnenkort rekenen op een nieuwe lading wapens vanuit de Verenigde Staten, nu het Amerikaanse Congres een fors steunpakket ter waarde van zo'n 57 miljard euro heeft goedgekeurd. Maar dat betekent zeker niet dat het Nederlandse konvooi straks overbodig is, zegt Scholten. "Het duurt gewoon weken en weken voordat die spullen zijn doorgedrongen tot het front."

Het duurde maanden voordat de politici in Washington het eens werden over nieuwe hulp. En ook in Europa lijkt steun minder vanzelfsprekend geworden, ziet hij. "Dat vind ik afschuwelijk en vooral heel kortzichtig. De grootste hoop voor Poetin is dat het Westen zijn interesse zal verliezen", benadrukt hij. "Maar als wij zeggen: 'Wij helpen Oekraïne en wij zijn daar serieus in', dan wint Oekraïne ook."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."