Het houdt de gemoederen weer bezig: het salaris van Matthijs van Nieuwkerk. BNNVARA-directeur Gert-Jan Hox claimt nu in een interview dat de presentator zijn jaarsalaris terugverdient met 2 weken reclame-inkomsten. Klopt dat?

Afgelopen jaar verdiende Van Nieuwkerk nog 363.000 euro. In 2020 zou Matthijs van Nieuwkerk bijna de helft minder gaan verdienen. Bij het ingaan van het nieuwe contract mag zijn salaris niet uitkomen boven de Balkenendenorm, 194.000 euro per jaar. Gert-Jan Hox is bang dat hij Van Nieuwkerk kwijtraakt aan een commerciële omroep als hij hem niet een beter salaris kan bieden. In het Algemeen Dagblad zegt Hox: "Hij heeft zijn eigen salaris al na 2 weken DWDD terugverdiend."

600.000 euro

Gert-Jan Hox doelt daarmee op de reclame-inkomsten die worden verworven rondom talkshow De Wereld Draait Door. STER-directeur Frank Volmers schat de inkomsten als volgt in: "Gemiddeld kun je zeggen dat De Wereld Draait door 1,5 miljoen kijkers heeft en dat een commercial rondom DWDD zo'n 3000 euro kost. Er zijn zo'n 10 tot 12 commercials voor én na de uitzending. Dat is dan per dag zo'n 60.000 tot 70.000 euro." Twee weken De Wereld Draait Door, met 10 afleveringen, zou dus minimaal zo'n 600.000 euro opleveren.

Uiteraard zou een ander programma met en andere presentator ook reclame-inkomsten opleveren. Volmer: "De prijs van reclame is een kwestie van vraag en aanbod. Hou je rekening mee dat als een programma een miljoen kijkers heeft dat een commercial van 30 seconden zo'n 2500 euro oplevert."

Populair reclameblok

Op basis van deze grove schatting kan worden gesteld dat De Wereld Draait Door zo'n 5000 euro per dag meer oplevert dan andere vergelijkbare programma's op hetzelfde tijdstip.

Het surplus aan reclame-inkomsten rondom de talkshow is dus zo'n 50.000 euro per twee weken. Dat ligt ruim 7 keer lager dan de 363.000 euro, het salaris van Matthijs van Nieuwkerk.

Hoge kijkcijfers door Matthijs

Daarnaast is het de vraag of je die hogere inkomsten op het conto van DWDD of Van Nieuwkerk kunt schrijven. Mediawetenschapper Maarten Reesink (Universiteit van Amsterdam) is sceptisch over dit soort toerekeningen: "Je kan nooit zeggen dat de kijkcijfers van De Wereld Draait Door aan Matthijs van Nieuwkerk hangen."

Volgens de mediawetenschapper kan je wel zeggen dat het mede door hem een succesvol programma is. "Maar wat precies zijn bijdrage is in procenten of in hoeveelheid geld kun je nooit zeggen. Je weet niet hoe een ander programma of een andere presentator in dat tijdslot zou scoren." Wat Reesink betreft is het effect van een presentator daarom niet meetbaar.

Imago van de omroep

Ook is het lastig te zeggen of BNNVARA danwel de NPO een risico loopt als ze Matthijs van Nieuwkerk laten lopen. Maarten Hafkamp is mediajournalist en schrijft onder ander voor reclamevakblak Adformatie. Wat hem betreft hoeft BNNVARA zich geen zorgen te maken over hun profiel wanneer ze Van Nieuwkerk zouden kwijtraken: "Een boegbeeld is belangrijk voor RTL, Talpa of de NPO, maar dat geldt voor de omroepen afzonderlijk steeds minder."

Dat heeft volgens Hafkamp ermee te maken dat de omroepen binnen het publieke bestel steeds minder een eigen gezicht hebben, laat staan dat de kijker nog weet welk programma van welke omroep is. "Misschien zijn bij BNNVARA de kernwoorden nog progressief en jong. Als zij dan toch voor een jong en progressief imago staat, laat Van Nieuwkerk dan lekker naar de commerciële zenders gaan en geef nieuw talent een kans."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.