Is het reumamedicijn Humira te duur? 'Juridisch gezien mag fabrikant deze winst maken, maar moreel gezien kun je je dat afvragen'

Hoeveel mag een farmaceut verdienen aan een medicijn? Over die vraag buigt de rechter zich deze week. De zaak draait om Humira, een reumamedicijn dat goed werkt, maar wel een fors prijskaartje had. "Voor dat geld kun je ook verpleegkundigen inhuren."

Humira wordt gebruikt tegen reuma en andere aandoeningen, zoals psoriasis en de ziekte van Crohn. Patiënten moeten het middel één keer per 2 weken inspuiten. Het medicijn onderdrukt onstekingsreacties in het lichaam en biedt zo verlichting van de klachten.

'Mijn leven teruggegeven'

In Nederland gebruiken tienduizenden mensen het middel. Inge Olink is een van hen: zij heeft al 37 jaar reuma. Jarenlang had ze veel klachten en kon ze nauwelijks functioneren. "Ik had al zoveel dingen geprobeerd: van een week lang in het ziekenhuis liggen en prednison krijgen tot een ketaminekuur. Maar niks hielp." Tot de reumatoloog voorstelde om Humira te proberen.

Het medicijn werkte niet direct bij haar, vertelt ze. "Het was niet gelijk van de ene op de andere dag goed." Maar na een jaar begon Inge verandering te merken in haar lichaam en inmiddels gebruikt ze het middel alweer 6 jaar. Ze zegt dat Humira, in combinatie met een ander medicijn, haar leven heeft teruggeven: "Ik wil er niet mee stoppen. Als ik er mee stop, word ik een hele andere Inge."

1,2 miljard euro overwinst

Aan Humira hing wel een fors prijskaartje: tot 2018 kostte het medicijn per jaar zo'n 10.000 tot 12.000 euro per patiënt. Volgens Farma ter Verantwoording was die prijs te hoog: de stichting stelt dat AbbVie, het bedrijf dat het middel maakt, jarenlang te veel voor het middel heeft gevraagd.

Zo zou de farmaceut 78 procent winst hebben gemaakt op het reumamedicijn, een overwinst van in totaal 1,2 miljard euro. Hiermee heeft het bedrijf een te groot deel van het Nederlandse zorgbudget opgeslokt, vindt Farma ter Verantwoording, die daarom naar de rechter is gestapt.

Investeren in innovatie

AbbVie verwerpt de aantijgingen en noemt de beschuldigingen van Farma ter Verantwoording 'ongegrond'. Het bedrijf laat in een reactie weten te investeren in 'risicovol wetenschappelijk onderzoek' en dat hun innovaties bijdragen aan 'de huidige en toekomstige ontwikkeling van medicijnen waar Nederlanders op vertrouwen'.

"AbbVie blijft zich richten op het toegankelijk maken van geneesmiddelen voor patiënten en het samenwerken om de Nederlandse gezondheidszorg te verbeteren", benadrukt de farmaceut. Het bedrijf voegt daaraan toe dat de zaak die de stichting heeft aangespannen 'mogelijk toekomstige innovatie kan belemmeren'.

'Mensen hebben er baat bij'

Maar is de prijs van Humira inderdaad te hoog? Ziekenhuisapotheker Bart van den Bemt vindt het een ingewikkelde kwestie. Hij werkt in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, waar ze de afgelopen jaren aan meer dan duizend mensen het medicijn hebben voorgeschreven.

Van den Bemt ziet in de praktijk dat veel mensen echt baat hebben bij het middel. "Door Humira kunnen mensen beter functioneren, kunnen ze weer makkelijker werken en ze voelen zich beter. Wat dat betreft was het wel echt een doorbraak bij de behandeling van reumatische aandoeningen."

Moreel vraagstuk

Tegelijkertijd snapt hij ook de argumenten die Farma Ter Verantwoording opwerpt. "Juridisch gezien heeft AbbVie gelijk: ze mogen deze winst maken, maar moreel gezien moet je je afvragen of zoveel winst op een geneesmiddel wel kan. Voor dat geld had je ook verpleegkundigen kunnen inhuren", merkt de apotheker op.

Stichting Farma Ter Verantwoording en AbbVie hebben deze week hun argumenten ingebracht bij de rechtbank in Amsterdam. Eind juni maakt de rechtbank bekend of de zaak in behandeling wordt genomen.