Inwoners van het Groningse dorp Krewerd hebben genoeg van de bureaucratie en gaan zélf aardbevingsschade herstellen

De parlementaire enquête naar gaswinning in Groningen is van start, maar zijn slachtoffers daarmee geholpen? De aardbevingsschade in Groningen wordt nog altijd niet goed afgewikkeld. Daarom gaan ze het dorp Krewerd zelf aan de slag.

De helft van alle Groningers voelt zich onveilig, 10 procent is zelfs ziek van de stress. Er stromen miljarden naar het noorden om de Groningers te helpen. Maar de vraag rijst dan: waar komt dat geld dan terecht als zoveel mensen nog met de schade zitten?

Aardbevingsschade

De inwoners van Krewerd, 10 kilometer ten noorden van Delfzijl, hebben ervoor gekozen om samen het probleem aan te pakken. Ze gaan niet zitten wachten op consultants en rapporten. Ze hebben tien architecten ingehuurd en zijn op zoek gegaan naar fondsen.

Schadeherstel, versterken van woningen en de energietransitie: het is allemaal vormgegeven door de bewoners van Krewerd zelf. Alle bewoners van de 42 huizen doen mee in het 'Experiment Krewerd'.

Bureaucratie

Tom Roggema trekt de kar in Krewerd. De 65-jarige Groninger werkte voorheen bij een van de vele loketten die aardbevingsslachtoffers moesten bijstaan: het Centrum Veilig Wonen. Daar maakte hij van dichtbij mee hoe een bureaucratische organisatie de burger volledig uit het oog kan verliezen.

"Van de 3 miljard euro die tot nu toe naar het noorden is gevloeid, is minder dan 1 miljard in stenen gaan zitten", zegt Roggema. "De rest zit in rekenwerk, in advieskantoren, in consultants."

'Aardbevingsindustrie'

Roggema kan zijn frustratie over deze gang van zaken niet verbergen. Ook nu de bewoners zelf de touwtjes in handen nemen, lopen ze nog tegen de bureaucratie aan.

"Wij vroegen een subsidie aan bij het Nationaal Plan Groningen (NPG), maar daar vonden ze het niet NPG-waardig. Toen we vroegen wat dat was, wisten ze het zelf ook niet. Uiteindelijk moesten we een bureau inhuren om ons te helpen de aanvraag NPG-waardig te maken. Dat kostte 5000 euro. Dat is dus de aardbevingsindustrie", legt hij uit.

Geen verbetering

Hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes bestudeert het handelen van de overheid en de gevolgen voor de bewoners van het aardbevingsgebied al sinds 2013. En tot zijn grote frustratie is er al die tijd geen grote verbetering opgetreden. Alle rapporten die hij samen met het kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen publiceerde, kwamen vrijwel nooit tot een verbetering van de manier waarop de overheid omgaat met de Groningse aardbevingslachtoffers.

"Ik heb er tabak van, ik stop ermee. Al die jaren wordt Groningen geregeerd door technocraten. Wanneer we niet in staat zijn het probleem te kantelen en de burger eindelijk centraal te stellen, dan is dit kansloos", zegt Postmes.

Nooit een ambtenaar uit Den Haag gezien

Ook in Krewerd kijken ze er zo tegenaan. Daar is nog nooit een ambtenaar uit Den Haag langsgekomen om te vragen hoe de bewoners zelf eigenlijk denken dat hun schade moet worden hersteld.

Tom Roggema stelt vast dat er eerst voor 50.000 tot 70.000 euro wordt gerekend aan een woning, voordat er een plan komt. En dan heeft nog niemand met de bewoner van zo'n pand gesproken. "Geef dat geld maar aan mij", zegt Roggema. "Dan kom ik met een lokale aannemer al een heel eind."

'Groningendrama past in rijtje toeslagenaffaire'

Hoogleraar Postmes herinnert zich maar al te goed hoe voormalig minister van Economische Zaken Eric Wiebes de omgang met de aardbevingsschade karakteriseerde. Hij noemde het 'Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties'.

"Dat is toch wel bijzonder arrogant om te zeggen: zoiets gebeurt ons anders nooit. Kijk maar eens naar de toeslagenaffaire, of hoe slecht we omgaan met de coronapandemie, in dat rijtje hoort ook het Groningendrama thuis. Al met al is het misschien een wonder wanneer er in Nederland een keer iets goed gaat."