radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Infectie met resistente schimmel werd Stefani bijna fataal: 'Ik wist niet hoe dodelijk het eigenlijk was'

Infectie met resistente schimmel werd Stefani bijna fataal: 'Ik wist niet hoe dodelijk het eigenlijk was'
Stefani Buenrostro Hoogwater overleefde ternauwernood een schimmelinfectie
Bron: EenVandaag

Stefani overleefde ternauwernood een resistente schimmel. Zo'n schimmel ontstaat door contact met een pesticide, die ook in compost voorkomt. "Ik word wel een medisch wonder genoemd. Tijdens de behandeling wist ik niet hoe dodelijk het eigenlijk was."

Op haar 18de verjaardag kreeg Stefani Buenrostro Hoogwater te horen dat ze leukemie had. Maar toen ze vervolgens ook epileptische aanvallen kreeg, bleek dat een schimmel een nog acuter gevaar voor haar leven vormde.

Bekijk ook

Verlamd aan rechterkant

De schimmel bleek Stefani's hoofd binnengedrongen te zijn en hield daar huis. "Lichamelijk was ik aan mijn rechterkant verlamd, wat ervoor zorgde dat ik in een rolstoel rondgereden moest worden omdat ik niet meer kon lopen", vertelt ze. "Dat was super frustrerend."

De leukemiepatiënt onderging in eerste instantie verschillende behandelingen, maar die hadden geen effect. Pas later kwamen de artsen erachter dat een resistente schimmel de klachten veroorzaakte.

Leven aan een zijden draadje

Ondertussen verslechterde Stefani's toestand verder. Op een gegeven moment herkende ze haar vader zelfs niet meer. "Je ziet je dochter wegzakken door een schimmel en niet door leukemie", zegt vader Yuri. Ze hadden nooit verwacht dat een schimmel zo gevaarlijk kon zijn.

5 jaar later roept die periode nog altijd emoties op, Stefani's leven hing destijds namelijk aan een zijden draadje. "Op een gegeven moment gaf de arts aan dat we rekening moesten houden met een slechte afloop", vertelt Yuri. Als ook een slagader in haar hoofd aangetast zou worden door de schimmel, zou ze daardoor komen te overlijden.

Stefani Buenrostro Hoogwater in het ziekenhuis
Bron: Stefani Buenrostro Hoogwater
Stefani Buenrostro Hoogwater in het ziekenhuis

'Schimmel verdubbelt sterftekans'

Vooral mensen met een al aangetast immuunsysteem zijn kwetsbaar voor zulke infecties. Paul Verweij, hoogleraar medische microbiologie aan het Radboudumc, vindt dat er tot nog toe te weinig aandacht is voor de gevaren van schimmels, terwijl de kans op overleven aanzienlijk afneemt als je hiermee op de intensive care belandt.

"Bij covid was de sterftekans als je op de ic belandde 25 procent. Als daar een schimmelinfectie bijkwam nam de sterftekans toe naar 50 procent. En als die schimmel resistent bleek werd de kans nog hoger", schetst hij de gevaren van resistente schimmels.

Resistent tegen medicijnen

Dat patiënten met een resistente schimmelinfectie niet meer reageren op de medicijnen die de schimmel moeten bestrijden, komt doordat de desbetreffende schimmel (Aspergillus fumigatus) zich kan aanpassen naar die medicijnen.

Dat gebeurt als de aspergillus-schimmel langdurig in contact komt met bepaalde typen bestrijdingsmiddelen waarin zogenoemde azolen zitten. Die middelen worden in de landbouw gebruikt om juist andere schimmels te bestrijden.

Bekijk ook

Verkoop bestrijdingsmiddelen verdubbeld

Omdat het medicijn tegen de betreffende schimmelinfectie ook bestaat uit azolen, is de schimmel daar vervolgens immuun voor. "Het is een onbedoeld effect, omdat de azolen in de landbouw eigenlijk bedoeld zijn om ziektes bij planten aan te pakken", legt Verweij uit.

De verkoop van bestrijdingsmiddelen met azolen is in Nederland tussen 2010 en 2017 bijna verdubbeld. Dat blijkt uit gegevens van het Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die vorig jaar aan de Tweede Kamer zijn verstrekt.

info

Azolen ook in compost

Uit onderzoek in opdracht van EenVandaag blijkt dat er ook azolen in compost zitten. Hoe groot het risico van compost hierdoor is, wordt onderzocht, maar het is bekend dat compost een omgeving is waar schimmels zich thuisvoelen.

Dat kan volgens Verweij een risico vormen voor de gebruiker: "Het zou best kunnen dat mensen die in de tuin met compost werken meer van dit soort sporen inademen. Dan heb je nog wel een andere factor nodig om een infectie te krijgen, maar je staat al bloot aan een resistente schimmel."

Relatief veel resistente schimmels

Dat resistente schimmels een aanzienlijk probleem zijn, weet Verweij uit de dagelijkse praktijk. "We zien in Nederland dat we relatief veel resistentie vinden bij patiënten. Het gaat om tussen de 10 en 15 procent van de schimmels die wij kweken in het laboratorium."

De hoogleraar medische microbiologie ziet bovendien dat het aantal resistente schimmels toeneemt. "Dat baart me wel zorgen, omdat schimmelinfecties in het ziekenhuis vaak hele ernstige infecties geven."

Bekijk ook

Regels aangescherpt

Mede om die reden zijn sinds vorig jaar de regels voor het gebruik van azolen in de bollenteelt aangescherpt. Volgens de schimmeldeskundige heeft het feit dat resistente schimmels ook gevonden zijn bij patiënten met een corona-infectie ertoe bijgedragen dat er meer aandacht is ontstaan voor de gevaren van schimmelinfecties.

Dat ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) enkele weken met een groot rapport over de risico's van de resistente schimmel is gekomen, is volgens Verweij een belangrijk teken dat dit probleem serieuzer wordt genomen. "Het is lang een blinde vlek geweest."

Nieuw medicijn ook in gevaar

Er ligt namelijk al een volgend gevaar op de loer: een nieuw medicijn, waar sinds een aantal jaar ook in Nederland succesvol mee getest wordt, is tegelijkertijd door een Japanse fabrikant ontwikkeld als bestrijdingsmiddel.

Het pleidooi van Verweij is dan ook duidelijk: "Gebruik alleen bestrijdingsmiddelen waarvan we weten dat ze niet als medicijn werken tegen schimmels die voor de mens gevaarlijk zijn. Je zou hier op wereldniveau afspraken over moeten maken."

Bekijk hier de reactie van minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid.

Een medisch wonder

Stefani en haar vader Yuri sluiten zich volmondig bij dit pleidooi aan, want juist dat nieuwe medicijn heeft Stefani geholpen om er bovenop te komen. Zij was een van de eerste patiënten in de wereld die er mee werd getest.

Ze realiseert zich dat ze enorm veel geluk heeft gehad. "Ik word wel een medisch wonder genoemd. Achteraf voelt dat ook wel zo, maar tijdens de behandeling wist ik niet hoe dodelijk het eigenlijk was."

Hersenschade en motoriek aangetast

De schimmel heeft wel blijvende schade veroorzaakt in Stefani's hersenen, waardoor haar fijne motoriek is aangetast. Daardoor kan ze niet schrijven en zijn sporten zoals zwemmen en schaatsen moeilijk.

Komend jaar hoopt Stefani haar studie af te ronden. Ze geniet inmiddels volop van het feit dat ze nog leeft: "Ik ben er wel door veranderd en kan nu veel beter relativeren. Het doet me allemaal gewoon iets minder."

Bekijk hier de reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant