Taxi's en auto's van de gemeente die rijden op waterstof dat om de hoek wordt gemaakt: in Oosterwolde staat de eerste waterstoffabriek direct naast een enorm zonnepark. Goed voor het dorp én de duurzame energie.

Het gebeurt nog wel eens: lokaal opgewekte stroom die niet wordt gebruikt omdat er op dat moment genoeg van is. De stroom kan worden opgeslagen in grote batterijen, maar in Oosterwolde zetten ze het straks om in waterstof. En dat kan vervolgens weer worden gebruikt als brandstof.

Proef met taxi's

"Wij willen bijdragen aan de verduurzaming", zegt Ale Kort, die een auto- en taxibedrijf runt op een paar minuten afstand van de nieuwe waterstoffabriek.

Binnen de proef waar Kort aan meedoet, is het de bedoeling dat zijn voertuigen over een aantal jaar op waterstof van de fabriek rijden.

Waterstof uit lokale stroom

Joyce van Os van OrangeGas noemt het 'een interessant project'. Het Heerenveense bedrijf levert schone brandstof aan pompstations en wil de waterstof uit het nabijgelegen Oosterwolde gebruiken om haar waterstofpompen mee te bevoorraden.

"Er is vaak discussie over de duurzaamheid en efficiënte van waterstof", vertelt ze, en geeft ook aan waar wat haar betreft de oplossing zit. "Je wil het het liefst produceren uit lokale stroom, dan hoef je dat niet weg te gooien."

Stroom 'weggooien'

Want duurzame opgewekte stroom 'weggooien' gebeurt met enige regelmaat. Dat heeft alles te maken met het overvolle elektriciteitsnetwerk. Nederland heeft grote ambities en wil in 2030 70 procent van de energie duurzaam opwekken. De realiteit is dat in grote delen van het land wind- en zonneparken niet aangesloten kunnen worden.

Op dit moment wachten volgens netbeheerder Alliander bijna 3.000 duurzame projecten op aansluiting. Daarnaast worden wél aangesloten zonneparken en windmolens uitgezet als er op zonnige en winderige dagen meer stroom wordt opgewekt dan verbruikt.

Oplossing voor overbelast netwerk

De proef in Oosterwolde, met een waterstoffabriek direct naast een zonnepark, is uniek in Nederland. Vanwege de problemen met het overbelaste elektriciteitsnetwerk kunnen de ervaringen helpen de energietransitie te versnellen.

Initiatiefnemers netbeheerder Alliander en producent van zonne-energie GroenLeven zeggen in Oosterwolde 'te gaan onderzoeken op welke manier waterstof een rol kan spelen in gebieden waar de capaciteit van het elektriciteitsnet niet voldoende is om grootschalig opgewekte zonne-energie terug te leveren'.

Bron: EenVandaag

Grote batterijen

Een oplossing voor het opslaan van overtollige energie kan bijvoorbeeld bestaan uit grote batterijen naast zonne- en windparken neerzetten. In Oosterwolde kiezen ze ervoor om met de stroom die overblijft uit het zonnepark waterstofgas te maken. 100 procent duurzaam. Dat gas kan worden opgeslagen in tanks en direct worden gebruikt voor de industrie, vervoer of woningen.

Met deze mogelijke oplossing kan er dan veel meer energie door zonne- en windparken geproduceerd worden, omdat het geen extra belasting voor het netwerk vormt. En door de waterstof in de eigen omgeving in te zetten, wordt het zo effectief mogelijk gebruikt.

Geen Russisch en Gronings gas meer

Volgens wethouder duurzaamheid Fimke Hijlkema van de gemeente Ooststellingerwerf, waar Oosterwolde onder valt, past de proef goed in de duurzaamheidsambities van de gemeente.

"We hebben uitgesproken dat we in 2030 energie- of CO2-neutraal willen zijn. We hebben daar een aantal jaar geleden al op ingezet door zonneparken aan te laten leggen. Op het gebied van duurzaamheid willen wij zo snel mogelijk minder energie gebruiken." Het eigen wagenpark op waterstof laten rijden is daarbij een mogelijkheid.

Gebruiken voor meer dan vervoer

Als het aan de wethouder ligt, wordt de lokaal opgewekte waterstof voor veel meer dan alleen vervoer gebruikt. "Wat zou het mooi zijn als we doorontwikkelen en zorgen dat ons bedrijfsleven rechtstreeks gebruik kan maken van dit waterstofgas en eventueel ook een aansluiting op de woonwijk die achter het bedrijfsterrein ligt."

Gas uit Groningen of Rusland wil de gemeente het liefst niet meer. "Waterstof kan een alternatief zijn voor aardgas, maar er moet nog wel iets ontwikkeld worden waardoor dat mogelijk wordt."

'Proef ook nationaal belangrijk'

Volgens Joyce van Os van OrangeGas is de proef juist ook belangrijk bij de verdere ontwikkeling van waterstof als serieus alternatief voor benzine en diesel. "Ik verwacht dat deze proef succesvol is en het lucratief wordt om van overtollige groene stroom waterstof te maken. Hoe meer je produceert, hoe goedkoper wordt."

OrangeGas heeft nu nog maar drie waterstoftankstations in Nederland, maar verwacht dat dat er snel meer worden. Ook over een pomp in Oosterwolde wordt gesproken.

Groene kilometers

De taxi's en andere auto's van Ale Kort kunnen dan gebruikmaken van die pomp. Hij wil dat al zijn voertuigen over een paar jaar gaan rijden op een mix van de lokale waterstof en elektriciteit, maar zijn plannen om het vervoer in de regio duurzamer te maken gaan verder.

De komst van de waterstoffabriek is daarbij erg belangrijk. "Afgezien dat je de kilometers groener maakt, creëer je meer draagvlak. Het is allemaal zo abstract. Als het het lokaal doet, zie je wat er gebeurt." In de Tweede Kamer wordt op 13 april gedebatteerd over het stimuleren van het opwekken en ontwikkelen van waterstof.

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na anderhalf jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening een asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna twee jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen, maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen: dat is een Dublinclaim.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat twee maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt, of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

1 op 6 Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts 1 op de 6 Dublinclaims die Nederland in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen drie jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van anderhalf jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na achttien maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan een hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet in de cijfers vaak staan: 'met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren, en wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die achttien maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

Ook de gemeente Amsterdam helpt deze groep in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt drie jaar in plaats van achttien maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen om dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die drie jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.