radio LIVE
meer NPO start

In hoeverre spekken we de Russische staatskas? 'In 20 dagen gaf Europa 12 miljard'

In hoeverre spekken we de Russische staatskas? 'In 20 dagen gaf Europa 12 miljard'
Bron: EPA

"Europese landen hebben in de eerste twintig dagen van de oorlog Rusland met maar liefst 12 miljard euro gesponsord", zegt Pussy Riot-lid Diana Burkot in NRC over wat we uit Rusland importeren. Volgens Nederlandse experts kan dat kloppen.

Diana Burkot, lid van de Russische band Pussy Riot, uitte in een interview met NRC kritiek op Europa. Volgens Burkot komen de sancties tegen Rusland niet hard genoeg aan en zijn ze hypocriet. Want "tegelijkertijd blijven de Europese landen gewoon olie, gas en kolen van meneer Poetin kopen: in de eerste twintig dagen hebben ze zijn oorlog voor maar liefst 12 miljard euro gesponsord", zei ze.

600 miljoen per dag

Kan dat bedrag kloppen? Volgens Jilles van den Beukel, energie-expert bij het The Hague Center for Strategic Studies, zou dat best eens kunnen. Hij heeft de recente cijfers paraat.

"Voor gas was de orde van grootte 300 miljoen euro per dag. Bij olie was dat ongeveer 250 miljoen per dag. Kolen is in vergelijking met die twee klein- daar gaat het om enkele tientallen miljoenen, zeg 50. Dan kom je op ongeveer 600 miljoen euro per dag uit." Doe dat keer 20, en je zit op 12 miljard.

'Bottom line is: we spekken de Russische schatkist'

Ook Wendelmoet Boersema, journalist bij Trouw en auteur van 'Gronings goud: Over de macht van het gas en de rol van Rusland' denkt dat het getal dat Pussy Riot's bandlid noemt zomaar kan kloppen.

"Europa wil van het Russische gas af en daar zijn allemaal nieuwe plannen voor gemaakt en de duurzame transitie wordt versneld. Maar de bottom line is dat er nu nog iedere dag Russisch gas door de pijp stroomt, waarmee we de Russische schatkist spekken", zegt Boersema.

Russisch gas als alternatief

Maar valt die 12 miljard wel met zekerheid te zeggen? Dat niet, want er zijn veel dingen onzeker, vertelt gas-expert Jilles van den Beukel.

"Zo is de prijs die daadwerkelijk betaalt wordt is niet exact hetzelfde als de marktprijs, die je kan volgen, die zal iets lager zijn. En ook worden Russische olievaten nu met grote korting verhandeld."

Prijzen aan de pomp

Nederland is nu voor ongeveer 20 procent afhankelijk van Russisch gas en wil dat percentage snel naar beneden brengen. Maar dat is lastig, vertelt Wendelmoet Boersema. "De overheid moet hiervoor zaken doen met bedrijven. Het is een vrije markt, net als met olie. Dat is nog niet zo lang zo overigens- het is pas sinds een paar jaar dat we daar de effecten van zien", zegt Boersema.

Die effecten zien we nu ook terug aan de pomp. "Er worden oorlogen gevoerd en dat zie je direct terug in de gas- en energieprijzen. Dat was vroeger niet zo- toen was het een heel slaperige markt." Russisch gas werd ooit aangehaald als alternatief. "Voor het roerige Midden-Oosten. De tijden zijn dus veranderd", zegt journalist Boersema.

'Een derde van Rusland draait op olie en gas'

12 miljard euro verdiende Rusland dus naar schatting in de eerste 20 dagen van de oorlog, door olie, kolen en gas dat Europa kocht. Maar voor hoeveel procent zijn wij in Nederland verantwoordelijk? "Europa gebruikt per jaar 150 miljard kuub Russisch gas", zegt Trouw-journalist Wendelmoet Boersema.

"Daarvan importeert Nederland ongeveer 15 à 16 voor eigen gebruik en nog wat meer om door te verkopen. Van de importeurs staan we best hoog, voor gebruik zijn we redelijk." Wat dat Rusland oplevert? "Vorig jaar dreef de Russische economie voor één derde op de export van olie en gas. Goed voor 490 miljard dollar", aldus Boersema.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Buigt lokale politiek in Berlicum voor boze inwoners die tegen azc zijn? 'Protest voelde intimiderend voor raadsleden'

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Overgebleven' stroom van trams en metro's ergens anders gebruiken om elektriciteitsnet te ontlasten? 'Deel van oplossing'

'Overgebleven' stroom van trams en metro's ergens anders gebruiken om elektriciteitsnet te ontlasten? 'Deel van oplossing'
Een metro-toestel van vervoersbedrijf RET
Bron: ANP

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Bekijk ook

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Bekijk ook

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Bekijk ook

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

'Overgebleven' stroom van trams en metro's ergens anders gebruiken om elektriciteitsnet te ontlasten? 'Deel van oplossing'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant