Tips uit de buurt helpen de politie regelmatig om misstanden op te sporen. Maar, dat streeft weleens zijn doel voorbij. Wanneer wordt melden, klikken?

75 procent van de wietplantages in Nederland wordt opgerold na tips uit de buurt. Toch missen die tips soms hun doel. Jan en Jannie uit Hasselt weten er alles van. Ze werden erbij gelapt omdat ze om medicinale redenen een paar wietplanten in hun tuin hadden staan. Het melden krijgt een wrange bijsmaak en leidt tot achterdocht in de buurt.

Onbehaaglijk

Het is 2 weken nadat hun twee wietplanten zijn weggehaald, maar nog altijd hebben Jan en Jannie van Raalte geen idee wie er uit de buurt anoniem geklaagd heeft. "De directe buren waren het zeker niet. Die wisten dat we de planten hadden en vonden het prima", benadrukt Van Raalte.

"Het geeft een onbehaaglijk gevoel". Hij loopt de steeg naast zijn huis is. "De melder moet hier langs zijn gelopen. Dat kan niet anders. De tuin is volledig met schuttingen omgeven. Iemand die graag wil, had de 2 meter hoge planten er bovenuit kunnen zien steken."

Klikken

Het verhaal van de Van Raaltes heeft voor veel beroering gezorgd. In het kort: Jan maakt van de twee wietplanten in zijn tuin wietolie voor zijn vrouw. Jannie heeft de huidziekte psoriasis en wietolie verzacht de pijn en jeuk. Het houden van wiet voor medicinaal gebruik wordt gedoogd, totdat er geklaagd wordt. Dan onderneemt de politie actie. Na een melding bij Meld Misdaad Anoniem haalde de politie de planten weg.

"Het voelt als klikken", zegt Van Raalte. Al 6 jaar teelt hij met veel zorg de wiet voor zijn vrouw. "Je wordt toch weggezet als misdadiger. Het is wel meld 'misdaad' anoniem. Ik ben toch geen misdadiger?"

Pesten

Het houdt het echtpaar continu bezig. In de rij bij de bakker vraagt Jannie van Raalte zich af wie het kan zijn. Niet dat ze iedereen verdenkt. "De meeste mensen zijn lief en hebben met ons te doen. Maar ja, die ene hé? Die meldt zich niet." Ze heeft een vermoeden, maar kan niks hard maken.

Ze kunnen zich niet voorstellen dat de twee planten overlast veroorzaakten. De geur was alleen waarneembaar vlakbij de planten. "Misschien wil iemand ons pesten, maar ik zou niet weten waarom", verzucht Jan.

Verrader

In de speeltuin even verderop zitten buurtbewoners koffie te drinken. Ook zij hebben geen idee wie gemeld heeft. "Je verrader slaapt nooit, dat is wel duidelijk", zegt een vrouw van rond de 40. Een wat oudere buurman vindt het belachelijk dat na een melding de planten al zijn weggehaald: "Wij klagen ook wel eens over iets in de buurt en wordt er nooit wat gedaan."

De zaak van de Van Raaltes heeft veel stof doen opwaaien en zet vraagtekens bij het Nederlandse gedoogbeleid omtrent wiet. D66 heeft Kamervragen gesteld over de proportionaliteit van het handelen van de politie en wil dat er uitzonderingen kunnen komen voor medicinale wiet. In de gemeenteraad van Zwartewaterland, waar Hasselt onder valt, is ook over de zaak gesproken.

Uitgeprocedeerde asielzoekers zouden de Europese Unie echt moeten verlaten: dat is de inzet van nieuwe plannen van de Europese Commissie. Maar hoogleraar migratie Arjen Leerkes is kritisch. "Voor een deel gaat het ook om beeldvorming."

Waarom krijgt de een na een schokkende gebeurtenis posttraumatische stress en de ander niet? Radboud Universiteit deed hier samen met de Nationale Politie onderzoek naar.

Mishandeling, een zwaar ongeval of oorlog, dit zijn enkele voorbeelden van situaties die kunnen leiden tot een posttraumatisch stresssyndroom (PTSS). In Nederland krijgen jaarlijks 400.000 mensen de diagnose. Maar de een is hier gevoeliger voor dan de ander, blijkt uit onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Uniek onderzoek naar PTSS

Aan het onderzoek van de universiteit deden ruim 200 beginnende agenten mee. Volgens neurowetenschapper en een van de onderzoekers van de studie Linda De Voogd is dit uniek. "Er zijn weinig onderzoeken gedaan waarbij de deelnemers nog geen dingen hebben meegemaakt of geen PTSS-klachten hebben", vertelt ze.

En voor een goede meting moet je er juist bij zijn voordat iemand een traumatische ervaring meemaakt, weet de onderzoeker. "Ook richtten vorige studies zich vooral op kleinere onderzoeksgroepen en militairen."

Wel of niet schieten

Tijdens het onderzoek moesten de agenten onder een MRI-scan een schietopdracht doen. "Om de spanning op te bouwen moesten de deelnemers een poppetje in de gaten houden. Het poppetje kon een geweer of een telefoon uit zijn zak pakken", gaat De Voogd verder. En op basis daarvan moesten de agenten een keuze maken: wel of niet schieten.

"Bij het pakken van het geweer, moesten de agenten op het poppetje schieten. Bij het pakken van de telefoon, moeten ze niks doen. Dat was dan de veilige situatie," vertelt De Voogd. "Bij een foute keuze kregen de agenten een elektrisch schokje. De schok doet niet echt pijn, maar het is wel vervelend. Er stond dus wel iets op het spel."

Actieve amygdala

Het uitvoeren van de oefening stimuleert hersenactiviteit, vooral in de amygdala. "Dat is een gebied in de hersenen dat betrokken is bij het verwerken van informatie en het detecteren van dreiging", legt De Voogd uit.

Anderhalf jaar na de MRI-scan moesten de onderzochte agenten terugkomen naar de universiteit. "Uit de studie blijkt dat agenten met een hyperactieve amygdala vaker kampen met de symptomen die passen bij PTSS", vertelt De Voogd. "Mensen met een actievere amygdala hebben dus meer kans op het ontwikkelen van PTSS na het meemaken van trauma."

Nachtmerries en overprikkeld

Voormalig politieagent Maaike Zegers heeft te maken gehad met zo'n trauma. "Tijdens mijn werk kreeg ik steeds vaker een onveilig gevoel en wilde ik niet terug naar bepaalde plekken", vertelt ze.

"In het begin dacht ik: dat is logisch en dit hoort nou eenmaal bij mijn baan. PTSS was ook geen onderwerp dat destijds bij de politie besproken werd. Maar mijn klachten gingen van kwaad tot erger: nachtmerries, overprikkeld en een extreem kort lontje. Na enige tijd kwam ik thuis te zitten en startte ik met intensieve traumaverwerking."

'Donkere wolk ging weg'

"Inmiddels gaat het mentaal goed met mij en ik werk niet meer bij de politie", vertelt ze. Ze schreef een paar jaar geleden het boek 'Een kast vol', om families te helpen om met PTSS om te gaan. "Juist door het woord 'PTSS' in huis te halen, ging de donkere wolk weg. Dat was verhelderend."

Zegers was geen onderdeel van het onderzoek van de Radboud Universiteit, maar juicht dit soort studies erg toe. "Als ik van tevoren had geweten dat ik misschien een hoger risico had op PTSS, dan had ik nog steeds het vak gekozen. Ik heb bij de politie ook een hele fijne tijd gehad."

Eén stukje in een grote puzzel

Met de studie probeert de onderzoeker preventief te kijken naar PTSS en mensen zoals Maaike Zegers te helpen.

"Met dit onderzoek zijn er wellicht mogelijkheden om beter om te gaan met trauma of aversieve gebeurtenissen. In de hoop om de kans op PTSS te verkleinen, ook voor andere beroepen buiten de politie,'' zegt De Voogd. "Maar de studie is slechts één stukje in een grote puzzel."