Ilse is een van de vele economisch daklozen, maar heeft geen recht op opvang: 'Je wordt aan je lot overgelaten'

Ilse is 48 jaar en heeft een baan, maar geen woning. Ze is 'economisch dakloos' en slaapt al jaren in haar auto. Een groeiende groep heeft geen grote problemen, maar komt niet aan een huis. Ze zijn 'zelfredzaam', en hebben daarom ook geen recht op opvang.

Het voelt alsof ze met haar rug tegen de muur staat, vertelt Ilse, die zich meldde in de chat van EenVandaag. "Je krijgt letterlijk alle deuren gewoon in je gezicht geslagen, omdat je geen schulden hebt. Ik heb werk, ik ben niet psychisch in de war en niet hulpbehoevend. Dan word je aan je lot overgelaten, daar komt het eigenlijk op neer."

'Geen optie om terug te gaan'

Ilse woonde jarenlang in Groningen, maar om persoonlijke redenen kon ze daar niet langer blijven. Ze verblijft nu in Eindhoven. "Het is gewoon geen optie om terug te gaan en ik wil hier graag blijven. Ik heb hier mijn werk en ik volg hier een opleiding. Ik wil graag mijn nieuw gekozen leven, en dat wordt je gewoon onmogelijk gemaakt."

Ze heeft naar eigen zeggen alles geprobeerd om een woning te krijgen. Een urgentieverklaring, dus voorrang op een sociale huurwoning omdat ze dakloos is, krijgt ze niet: "Ik zou gewoon een huis kunnen huren, dat is het probleem niet. Maar je krijgt geen urgentie meer, ook al ben je dakloos." Een koopwoning is ook geen optie. "Ik heb nog geen vast inkomen, omdat ik nog geen vast contract heb, zeggen ze bij de bank. Dus ja, dan sta je weer."

Dakloos in Nederland

Het CBS schat in dat er vorig jaar, net als Ilse, zo'n 32.000 mensen in de leeftijd tussen 18 en 65 dakloos waren. Dat zijn er 15 procent meer dan een jaar eerder.

Het echte aantal dak- en thuislozen wordt veel hoger geschat, omdat economisch daklozen ontbreken in de officiële cijfers. Daarnaast worden ook 65-plussers, arbeidsmigranten en kinderen niet meegeteld.

Grootste pijn zijn de kinderen

Ilse's kinderen zijn inmiddels volwassen en leiden hun eigen leven. Het doet haar pijn dat ze hen niet bij haar thuis kan uitnodigen. "Het enige dat ik graag wil is een plekje waar ik mezelf kan zijn, waar ik tot rust kan komen en waar ik mijn kinderen kan ontvangen. Ik ben altijd degene die naar Groningen toe reist en bij mijn moeder logeert om mijn kinderen te kunnen zien, want ik kan ze zelf niet uitnodigen. Al 4 jaar niet."

"Ze willen heel graag wel bij mama vertoeven. Maar dat gaat gewoon niet. Ik kan ze niet de steun geven, die ze nodig hebben. Als zij het eens een keer moeilijk hebben, kan ik niet zeggen: 'kom lekker een weekendje naar mama toe.' Dat kan ik niet. Ik kan moeilijk zeggen: 'kom maar gezellig bij mij in de auto slapen'."

Alles geprobeerd

Urgentie aanvragen is geen optie, maatschappelijke opvang is geen optie, en een woning particulier huren of een hotelkamer boeken is te duur. "Ik ben zelfs uitgeweken naar België, naar een aantal makelaars om te kijken of ik daar particulier kon huren. Op het moment hebben zij niks, maar daar hebben ze ook mijn nummer en ik ben in de hele regio gewoon bezig. Zeeland, Brabant, Limburg, overal heb ik me ingeschreven. Je blijft het gewoon proberen."

Van het opbouwen van een nieuw leven is momenteel geen sprake. "Op deze manier durf je ook geen vriendschappen aan te gaan, want je zegt niet van: 'ja hoi, ik ben die en die, kom gezellig een kopje koffie drinken in m'n auto want dat is mijn verblijfplaats'. Dat doe je niet. Dus je houdt een bepaalde afstand naar het maken van vriendschappen. Van het leren kennen van mensen. En dat houdt je heel erg tegen, ook in je sociale leven."

Geen schaamte

Ondanks dat Ilse al jaren zo'n 3 á 4 nachten per week in haar auto vertoeft, komt ze nuchter en goedgehumeurd over. "Het is ook hoe je eigen instelling is, denk ik. De één heeft er wat meer moeite mee en het is best zwaar. Je wordt met scheve ogen aangekeken door de buitenwereld als ze niet weten hoe de situatie zit."

Zelf schaamt ze zich niet voor haar situatie. "Ik heb dat nooit onder stoelen of banken geschoven. Het is nou eenmaal zo, dus ik kan d'r kan nog wel een heel verhaal omheen gaan breien of zeggen dat ik 'naar huis' ga. Nee, ik ga naar m'n auto, zo simpel is het gewoon. En iedereen heeft er wel begrip voor. Allemaal proberen ze ook mee te denken en mee te leven. Je krijgt veel meer begrip dan je denkt."

Opzoek naar vertier

Dat merkt ze vooral op haar werk. "Gelukkig heb ik een leuke baan en daar kan ik ook heel veel. Daar kan ik ook even douchen als het echt nodig is." Maar over het algemeen rijdt ze vaak naar een vriendin in Nijmegen. "Dat doe ik op de dagen dat ik vrij ben. Dan heb ik gewoon een gezellige middag even met mijn vriendin en dan kan ik mijn was even doen en douchen."

Het leven van Ilse bestaat uit zulke noodgedwongen oplossingen. "Maar ja, het is geen blijvende oplossing, want mijn vriendin heeft ook haar eigen kamertje." Als tijdverdrijf is ze vaak aangewezen op de IKEA. "Daar ga ik ook wel eens lekker gezellig zitten en dan lekker eten en rondlopen."

'Je raakt eraan gewend'

Zeker als het zoveel regent als de afgelopen weken, is de meubelgigant een uitkomst. "Met mooi weer ga je het park in. Maar als het weer is zoals de afgelopen weken, als de boel verzuipt hier in Brabant, dan ga je opzoek naar ander vertier. Want als je urenlang alleen maar in je autootje zit, ga je malen."

Als de avond valt, gooit ze haar stoel achterover en legt ze een deken over zich heen. "Je raakt eraan gewend. Ik zoek een rustig plekje wat een beetje achteraf is. Niet te ver achteraf, want als er wat gebeurt moet er wel iets in de buurt zijn. Maar er is eigenlijk nog nooit wat voorgekomen in al die jaren."

Toekomst

Ilse spaart nu voor een caravan, maar het liefst zou ze een duurzame oplossing willen. "Er zijn wel flexwoningen, maar dat zijn er veel te weinig. En ik ben voor opvang van asielzoekers, maar het is wel vreemd dat hele vakantieparken worden leeggetrokken en opnieuw worden ingericht voor vluchtelingen en dat Nederlanders met hun rug tegen de muur staan."

"Mensen van buiten hebben recht op onderdak, op een eigen plek. Maar als het asielzoekerscentrum weer wordt opgeheven, wat gebeurt er dan mee? Dan denk ik: zet daar dan Nederlanders in die hulpbehoevend zijn en tijdelijk een woninkje nodig hebben."