In Nederland heerst het beeld dat we erg mild straffen, maar niets in minder waar. Volgens het NOS-journaal horen we tot de meest streng straffende landen van Europa. Klopt dat?

Terwijl we in Nederland al relatief hoog straffen, werd deze week bekend dat de maximale straf in voor doodslag omhoog gaat. Waar het nu nog 15 jaar is, wordt het straks 25 jaar.

Steeds strenger

En dat is niets voor het eerst. We zijn de afgelopen jaren al strenger gaan straffen, zegt Theo de Roos, oud-hoogleraar strafrecht: "Zeker als je het vergelijkt met de jaren zeventig. De drugs zijn daar voor een heel groot deel verantwoordelijk voor. Niet de moord en de doodslagen, wel de drugs en de georganiseerde misdaad."

Maar we zijn in die jaren niet strenger geworden dan de rest van Europa. "Het loopt ook wat dat betreft niet uit de pas, dat zie je ook in andere landen. Het hangt ook af van delicten, het ene land zal strenger zijn met drugs dan het andere land", vertelt De Roos.

Lees ook

Levenslang

Nederland kent wel een van de zwaarste straffen van Europa. In Nederland kan je namelijk praktisch nog steeds levenslang zitten: "Als vroeger in Nederland levenslang werd opgelegd, dan werd de sleutel weggegooid", vertelt De Roos.

Nu zijn die omstandigheden wel iets veranderd. Mede onder druk van het Europees Hof is er nu meer zicht op vrijheid voor de veroordeelde: "Maar nog steeds kun je zeggen dat Nederland op het gebied van levenslang heel streng is."

Andere straffen wel milder

Op het gebied van andere straffen zijn we veel gemiddelder: "Als je het hele beeld bekijkt, hoort Nederland ongeveer in het midden van Europa."

"Dat komt deels omdat een groot gedeelte van de strafzaken in Nederland nooit bij de rechter komt, maar door het OM af wordt gedaan, dan wordt het vaak geen gevangenisstraf maar een boete of een taakstraf", zegt De Roos.

Omstandigheden in de gevangenissen

We zijn dus niet per se strenger gaan straffen dan andere landen, maar er zit wel een verschil in de omstandigheden in de gevangenissen die noemenswaardig is. Nederland zit aan de goede kant in Europa, vertelt emeritus hoogleraar strafrecht Anton van Kalmthout.

"In de Europese Unie zitten ook landen met slechte omstandigheden. Met name in Midden- en Oost-Europa. Je kan zeggen dat Nederland en de Scandinavische landen de top 4 zijn van het gevangeniswezen." In die landen is het bijvoorbeeld goed geregeld met de zorg in de gevangenis en is er weinig geweld.

Lees ook

'Het idee dat Nederland heel erg soft is, is verleden tijd'

Maar bij zware straffen, zijn de straffen in ons land wel zwaarder dan veel andere landen in Europa. "We zitten bij de zwaarder straffende landen van Europa", zegt Sven Brinkhoff, hoogleraar strafrecht. "Het idee dat Nederland heel erg soft is, is verleden tijd."

De uitspraak klopt dus, maar dat geldt alleen als je voor de rechter komt. Dat gebeurt dus lang niet altijd en ook qua gevangenisregime kan je beter hier in Nederland zitten dan in de meeste andere Europese landen.

Beluister hier de factcheck terug.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.