Hoogbouw, maar geen saaie flats: architect Winy Maas bedenkt verticale dorpen zoals The Valley in Amsterdam

In de herfst moet het eerste 'verticale dorp' van Nederland klaar zijn: The Valley op de Zuidas in Amsterdam. Bedenker is architect Winy Maas, die gefascineerd is door de steden van de toekomst. Voor de documentaire Under Tomorrow's Sky is hij gevolgd.

Nu lijkt The Valley nog op de gebouwen die eromheen staan lans de snelweg A10: veel glas, staal en marmer. Maar het moet er vanaf oktober heel anders uit gaan zien met overal groen en publieke pleintjes. Volgens architect Winy Maas moet het gebouw aanvoelen als een 'verticaal dorp'.

Een plek waar iedereen in en op mag

Het moet een gebouw worden dat iets teruggeeft aan de stad, zegt projectontwikkelaar Coen van Oostrom. "Geen afgesloten gebouw, maar een plek waar iedereen in en op mag. Je kunt vanaf de pleintjes kijken naar de sportvelden."

Deze manier van bouwen kennen we in Nederland eigenlijk niet, maar architect Maas gelooft er heilig in. Op dit moment woont meer dan de helft van de mensen wereldwijd in een stad. In 2030 komen er volgens studies nog eens 2 miljard bij. Al die mensen moeten ergens wonen. Daar zijn volgens Maas radicale ideeën voor nodig.

De hoogte in

Zoals zoveel architecten is Maas actief in Azië. In Nederland kennen we hem van de markthal en het nieuwe depot van museum Boijmans van Beuningen, beide in Rotterdam. En op de wereldtentoonstelling van 2000 in Duitsland stal hij de show met het Holland Paviljoen.

Voor de documentaire Under Tomorrow's Sky werd hij een jaar gevolgd bij verschillende bouwprojecten over de hele wereld. Een belangrijke onderdeel in de ideeën van Maas is natuur. Door klimaatverandering worden ook de steden steeds warmer. Als er bijgebouwd wordt in de hoogte in plaats van in de breedte, blijft er meer ruimte over voor bijvoorbeeld natuur of voedselvoorziening, is het idee.

Aan het denken zetten

Het klinkt mooi, zo'n 'verticaal dorp', zegt hoogleraar Urban Development Management Ellen van Bueren, maar het blijft afwachten of het echt voor iedere stadsbewoner toegankelijk en bereikbaar is. "Hoe werkt dat in de praktijk als het gebouw er staat? Juist in een dorpsgemeenschap moeten bewoners onderling afspraken maken over het gebruik van hun leefomgeving. Dat gaat geleidelijk en het is de vraag of het lukt om met iedereen die er nieuw komt wonen afspraken te maken over gebruik."

Volgens Van Bueren heeft het gebouw vooral een inspirerende werking. "Dit soort gebouwen zijn heel iconisch en machtig mooi. Het heeft de functie dat het mensen aan het denken zet, zo van: goh, in wat voor stad willen we eigenlijk ontwikkelen met z'n allen?"

Hoofdstedelijke oplossing

In Nederland is er een woningtekort van zo'n 300.000 woningen volgens ABF Research, dat daar onderzoek naar doet in opdracht van de overheid. Ook stijgt de bevolking van Nederland flink, naar 18 miljoen Nederlanders in 2030 volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Maar het is volgens Van Bueren de vraag of hoogbouw in Nederland de oplossing is. "Er zijn veel middelgrote gemeenten bezig met een hoogbouwvisie, maar kwalitatief goede hoogbouw is duur. Deze oplossing is daarom niet voor iedereen. We kunnen ons afvragen of dit de manier is waarop we de woningbehoefte willen opvangen. Het is vooral een hoofdstedelijke oplossing."

Geen sociale woningbouw

Behalve kantoren en gemeenschappelijke ruimtes zitten er zo'n tweehonderd groene appartementen in The Valley. Van heel groot, tot 55 vierkante meter. In oktober moeten de eerste bewoners er in trekken.

Bron: EenVandaag

Coen van Oostrom erkent dat groene hoogbouw zoals the Valley niet voor iedereen een mogelijkheid is. "Met deze kwaliteit is het niet mogelijk om sociale woningbouw te realiseren. Het is een dure plek in de stad en een duur gebouw. Daar hoort een bepaalde prijs bij."