"Een nieuwe stap op weg naar dictatuur", dat is de nieuwe Hongaarse noodwet volgens parlementariër Ákos Hadházy. Premier Orbán kan volgens hem alleen gestopt worden als de EU beter gaat controleren waar subsidies in Hongarije aan besteed worden.

Laat een goede crisis nooit zomaar voorbijgaan, dat moet de Hongaarse premier Viktor Orbán gedacht hebben toen hij deze week zijn noodwet door het Hongaarse parlement loodste.

'Een stap naar dictatuur'

De nieuwe noodwet van Hongarije is net even anders dan de noodtoestand die bijvoorbeeld in Frankrijk geldt. De wet, die Viktor Orbán in principe alle macht geeft, is voor onbepaalde tijd. Orbán bepaalt zelf wanneer hij de noodtoestand opheft. Tot die tijd kan hij bijvoorbeeld nieuwe verkiezingen uitstellen.

"We zitten op de weg van democratie naar dictatuur. En deze noodwet is absoluut een grote stap in de richting van een dictatuur", zegt Ákos Hadházy. Hij is onafhankelijk lid van het Hongaars parlement en voert al jaren strijd tegen premier Orbán die volgens hem de democratie steeds verder uitkleedt.

Celstraf op 'onrust zaaien'

Het is niet alleen het ontbreken van een einddatum in de wet die Hadházy zorgen baart. "De laatste paragraaf is het meest verschrikkelijk. Daarin staat dat wie onrust zaait, vijf jaar gevangenisstraf kan krijgen."

Hij vreest dat dit deel van de wet gebruikt gaat worden tegen journalisten die bijvoorbeeld schrijven over het aantal coronagevallen in Hongarije. "Het aantal geïnfecteerden ligt waarschijnlijk veel hoger dan de regering zegt, toch blijven de ministers volhouden dat alles onder controle is."

Actie

Ákos Hadházy maakt deel uit van de oppositie in het Hongaars parlement. Regeringspartij Fidesz heeft sinds 2018 een tweederdemeerderheid, dus Hadházy en de zijnen hebben weinig in de melk te brokkelen.

Om toch de aandacht te krijgen voert hij soms opvallende acties uit. Zo staat hij in oktober 2019 met borden voor het spreekgestoelte van Viktor Orbán terwijl deze een toespraak geeft in het parlement. Op de borden staat 'propaganda' en 'hij moet wel liegen omdat hij zoveel geld gestolen heeft'.

Hadházy
Bron: eenvandaag
Ákos Hadházy houdt een bord voor Viktor Orbán met opschrift: 'hij moet wel liegen omdat hij zo veel gestolen heeft.'

'Het parlement is een theater'

"Ik wilde ook naar de oppositie een signaal geven, dat als we al die propaganda niet bevechten dat we dan ook geen verkiezingen hoeven te houden", zegt Hadházy nu over zijn actie.

"Wij kunnen zulke mooie toespraken houden en zulke goede vragen stellen in het parlement, maar wat heeft het voor zin als 70 tot 80 procent van de Hongaren het toch niet hoort. Het parlement is een theater op dit moment."

Propagandamachine

In 2010 kwam Victor Orbán voor de tweede keer aan de macht. Al snel maakte hij duidelijk dat voorlopig ook te willen blijven. In tien jaar tijd werden veruit de meeste onafhankelijke media opgekocht door oligarchen, en daarmee werd een grootschalige propagandamachine opgebouwd.

De rechtsstaat is flink verzwakt, zo schreef Hongarije-rapporteur Judith Sargentini in haar rapport voor het Europees Parlement, en de oppositie tandeloos gemaakt.

Oud Europarlementariër Judith Sargentini, Hongaars parlementslid Ákos Hardházy en voormalig Hongarije-correspondent Runa Hellinga over de nieuwe Hongaarse noodwet.

'Orbáns politiek is besmettelijk'

"Als ik de politiek van Orbán kort moet beschrijven dan zou ik het franchise-politiek noemen", zegt Hadházy. "Hij heeft alles van Poetin afgekeken." En daar schuilt een groot gevaar in voor de EU, denkt de parlementariër. "Orbáns politiek is heel besmettelijk. We zien dat Tsjechië, Polen en Slowakije erg goed naar Hongarije kijken. En we weten ook dat Orbán in West-Europa goede vrienden heeft."

Hadházy heeft dan ook geen goed woord over voor de reactie van EU-president Ursula von der Leyen op de Hongaarse noodwet. Von der Leyen liet een statement uitgaan waarin ze waarschuwde dat noodmaatregelen niet ten koste van de fundamenten van de rechtsstaat mogen gaan. Het is een duidelijke verwijzing naar Hongarije, maar het land wordt niet bij naam genoemd.

Artikel 7-procedure

Maar het verbaast Hadházy niet. In 2018 stemde het Europees Parlement voor het inzetten van de artikel 7-procedure tegen Hongarije. Dat is de strengste strafprocedure die de EU kent en op basis daarvan kan het stemrecht van een land binnen de EU afgenomen worden.

Lees ook

Maar na het Europees Parlement zijn de Europese leiders aan zet om Hongarije daadwerkelijk aan te pakken, en dat is tot op de dag van vandaag niet gebeurd. Voor het afnemen van stemrecht is unanimiteit nodig. Polen, waartegen ook een artikel 7-procedure loopt, zal nooit voor maatregelen tegen Hongarije stemmen en andersom.

Still Hongarije
Bron: eenvandaag
Hongarije is al jarenlang één van de grootste netto ontvangers van EU-subsidies. Dit zijn de cijfers van 2017.

'Dit besmettelijke systeem is gefinancierd door EU-subsidies'

Toch moet er wel degelijk iets veranderen vindt Hadházy. Het geld waarmee de oligarchen de media hebben opgekocht is voor een deel afkomstig van Europese subsidies. "Dat moet men goed begrijpen in West-Europa: dit besmettelijke systeem is gefinancierd door EU-subsidies." Hadházy pleit voor meer doortastende controle op wat Orbán met de EU-subsidies doet. "In mijn ogen is het krachtigste wapen tegen Orbán een goede controle op de subsidies. Dan kan hij zijn systeem niet meer financieren."

Er is een Europees antifraudebureau (OLAF) dat onderzoekt waar subsidies aan worden uitgegeven. Maar dat is onderbemand, en als zij iets aan de kaak stellen komt dat bij de Hongaarse aanklager terecht. Dat is een goede bekende van Orbán die de aanklachten vaak naast zich neerlegt. Hadházy pleit daarom voor een onafhankelijke Europese aanklager in Hongarije.

Proberen te protesteren

In de tussentijd probeert de parlementariër te bedenken hoe hij toch kan protesteren tegen de nieuwe noodwet, terwijl er door de corona-maatregelen niet gedemonstreerd kan worden.

Zijn laatste idee: "Tijdens demonstraties gebruiken we vaak de lampjes op onze telefoon. Als we allemaal op een vast tijdstip met die lichtjes uit het raam schijnen, is er in ieder geval een vorm van protest. We zullen zien of het werkt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.