Hoeveel van onze Nederlandse wetten worden eigenlijk bepaald door de Europese Unie? Volgens politiek communicatiestrateeg Kaj Leers zou dat maar liefst 80 procent zijn, zei hij op Twitter. Maar rechtsgeleerden denken daar anders over.

Het is een hardnekkig getal, die tachtig procent. Al in 1989 roept de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors, dat de Europese Unie ooit zo'n groot deel van de nationale wetten zal bepalen.

Invloed

"Dat getal is eigenlijk een eigen leven gaan leiden", vertelt Sebastiaan Princen, universitair hoofddocent op het gebied van bestuur en beleid in de Europese Unie aan de Universiteit Utrecht.

Dat de invloed van de Europese Unie is toegenomen, ontkent Princen niet. "Op heel veel terreinen is het toegenomen." Maar 80 procent is wel een heel ruime schatting. "Onderzoeken van zo'n 15 jaar geleden komen allemaal uit op percentages van zo'n 15 tot 20 procent van nationale regels die uit de Europese Unie komen."

Iets meer, maar niet veel meer

Sinds die 15 jaar is er een hoop veranderd. Maar volgens Princen niet zoveel dat je aan de 80 procent van Kaj Leers komt. Ook Armin Cuyvers, hoogleraar Europees Recht aan de Universiteit Leiden, denkt niet dat het zo is. "Tenzij je een hele losse definitie van 'bepalen' hanteert. Als in, er is een kans van een invloed van een Europese regel. Als je een strakkere definitie hebt: Brussel bepaalt de inhoud van een Nederlandse regel. Dan kom je zeker niet aan de tachtig procent."

Bovendien, benadrukt Cuyvers, staat de Europese Unie niet tegenover de Nederlandse regering. "Wat mensen vaak vergeten is dat een Brusselse wet vaak wordt aangenomen omdat een Nederlandse minister voor stemt. Het feit dat een regel uit Brussel komt, betekent niet dat Nederland er niks over te zeggen heeft."

Per terrein verschillend

Toch zijn er wel wat terreinen die volledig onder de EU vallen. "Zoals internationale handelsverdragen en de regels voor de douane", vertelt Cuyvers. En, niet geheel onbelangrijk, de Europese Unie krijgt steeds meer zeggenschap over milieu en energie.

"Dat is ook logisch, want dat zijn terreinen die je eigenlijk niet als een land op kan lossen. Milieu is grensoverschrijdend", zegt Cuyvers.

'EU wordt geen superstaat'

Daardoor kan de invloed van de EU in de toekomst toenemen. Al lijkt de kans klein dat lidstaten ooit volledig de controle uit handen zullen geven. Daar zullen maar weinig landen hun handtekening onder zetten.

"Het is niet zo dat de EU een superstaat wordt waar Nederland een klein onderdeel van is", zegt Cuyvers. Ook Princen sluit zich daarbij aan. "De hele discussie over gezondheidszorg, onderwijs en sociale zekerheid... Daar heeft de Europese Unie weinig mee te maken. Heel veel belangrijke onderwerpen zijn nationaal."

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."