10 jaar geleden ging het mis in het Rijnstate ziekenhuis toen de Spoedeisende Hulp (SEH) uren dicht was door wateroverlast. Ze zijn allang niet meer het enige ziekenhuis. Zo ondervindt bijna een kwart van de afdelingen SEH problemen bij zware regenval.

"We zagen dat het plein helemaal onderwater kwam te staan tot aan het gebouw aan toe", blikt Jacqueline van Sambeek van het Rijnstate ziekenhuis terug. Toen het Arnhemse ziekenhuis in 2014 werd getroffen door extreme regenval moest de Spoedeisende Hulp uren dicht. "Er was veel wateroverlast en gangen stonden onderwater, dat wil je echt niet."

Kwart ziekenhuizen ondervinden problemen

En het scenario, dat acute zorg niet volledig functioneert, lijkt zich bij meerdere ziekenhuizen voor te doen als er sprake is van noodweer. Toegangswegen raken onbegaanbaar of er kan water het ziekenhuis binnenstromen. Dat blijkt vandaag uit een analyse van onderzoeksplatform Investico.

De extreme neerslag neemt toe door klimaatverandering en dat heeft ook gevolgen voor gebouwen, zegt expert wateroverlast van onderzoeksbureau HKV Dorien Lugt. Ze onderzoekt wateroverlast en overstromingen bij vitale infrastructuur, zoals ziekenhuizen.

Wat kunnen ziekenhuizen doen?

Hoe komt het dan dat een ziekenhuis daar niet over nadenkt? Volgens Lugt krijgen mensen pas aandacht voor iets als er wat is voorgevallen. "Dus als een ziekenhuis wateroverlast heeft gehad, dan zie je dat er maatregelen worden genomen. Maar vergeet niet dat een ziekenhuis met heel veel verschillende dingen te maken heeft. Ze kunnen niet overal tegelijk aandacht voor hebben."

Toch kunnen ziekenhuizen zelf veel doen om zware regenbuien het hoofd te bieden, vertelt de expert. Als voorbeeld noemt ze om belangrijke apparatuur op pootjes te zetten of op een hogere verdieping. En ze laat weten dat het ook belangrijk is dat digitale systemen niet onderwater kunnen lopen in de kelder.

Maatwerk

Lugt vervolgt: "Leg een helling bij de ingang zodat het water niet automatisch het ziekenhuis in kan stromen. Metsel een muurtje bij het gebouw zodat het water niet verder kan en zorg er vooral voor dat er rond het ziekenhuis een goede afwatering is."

Volgens haar is het heel belangrijk dat er daarbij ook overleg wordt gevoerd met de gemeente, "omdat zij verantwoordelijk zijn voor het watersysteem." De expert benadrukt dat het ook goed is om te kijken naar wat wel en niet kan in een ziekenhuis. Zo zou een drempel kunnen helpen om water tegen te gaan, maar tegelijkertijd komen er ook veel minder valide mensen naar een ziekenhuis. "En dat helpt dan niet", legt Lugt uit.

'Het moest anders'

Het Rijnstate ziekenhuis heeft na de wateroverlast allerlei maatregelen genomen. Want het moest anders. "We hebben de Spoedeisende Hulp op de eerste verdieping zitten, daar kan geen water meer bij komen. En de technische laag zit op de derde verdieping", vertelt Van Sambeek.

De gemeente Arnhem heeft de afwatering en riolering veranderd zodat het water goed weg kan. Er is een waterbassin aangelegd om als eerste het overtollige water in op te vangen. "Dat zijn wel bewuste keuzes die we als ziekenhuis hebben moeten maken. Dat is ook de les die we geleerd hebben uit 2014", concludeert Van Sambeek.

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."