Hoe ziekenhuizen zich voorbereiden op mogelijke wateroverlast in de toekomst

10 jaar geleden ging het mis in het Rijnstate ziekenhuis toen de Spoedeisende Hulp (SEH) uren dicht was door wateroverlast. Ze zijn allang niet meer het enige ziekenhuis. Zo ondervindt bijna een kwart van de afdelingen SEH problemen bij zware regenval.

"We zagen dat het plein helemaal onderwater kwam te staan tot aan het gebouw aan toe", blikt Jacqueline van Sambeek van het Rijnstate ziekenhuis terug. Toen het Arnhemse ziekenhuis in 2014 werd getroffen door extreme regenval moest de Spoedeisende Hulp uren dicht. "Er was veel wateroverlast en gangen stonden onderwater, dat wil je echt niet."

Kwart ziekenhuizen ondervinden problemen

En het scenario, dat acute zorg niet volledig functioneert, lijkt zich bij meerdere ziekenhuizen voor te doen als er sprake is van noodweer. Toegangswegen raken onbegaanbaar of er kan water het ziekenhuis binnenstromen. Dat blijkt vandaag uit een analyse van onderzoeksplatform Investico.

De extreme neerslag neemt toe door klimaatverandering en dat heeft ook gevolgen voor gebouwen, zegt expert wateroverlast van onderzoeksbureau HKV Dorien Lugt. Ze onderzoekt wateroverlast en overstromingen bij vitale infrastructuur, zoals ziekenhuizen.

Wat kunnen ziekenhuizen doen?

Hoe komt het dan dat een ziekenhuis daar niet over nadenkt? Volgens Lugt krijgen mensen pas aandacht voor iets als er wat is voorgevallen. "Dus als een ziekenhuis wateroverlast heeft gehad, dan zie je dat er maatregelen worden genomen. Maar vergeet niet dat een ziekenhuis met heel veel verschillende dingen te maken heeft. Ze kunnen niet overal tegelijk aandacht voor hebben."

Toch kunnen ziekenhuizen zelf veel doen om zware regenbuien het hoofd te bieden, vertelt de expert. Als voorbeeld noemt ze om belangrijke apparatuur op pootjes te zetten of op een hogere verdieping. En ze laat weten dat het ook belangrijk is dat digitale systemen niet onderwater kunnen lopen in de kelder.

Maatwerk

Lugt vervolgt: "Leg een helling bij de ingang zodat het water niet automatisch het ziekenhuis in kan stromen. Metsel een muurtje bij het gebouw zodat het water niet verder kan en zorg er vooral voor dat er rond het ziekenhuis een goede afwatering is."

Volgens haar is het heel belangrijk dat er daarbij ook overleg wordt gevoerd met de gemeente, "omdat zij verantwoordelijk zijn voor het watersysteem." De expert benadrukt dat het ook goed is om te kijken naar wat wel en niet kan in een ziekenhuis. Zo zou een drempel kunnen helpen om water tegen te gaan, maar tegelijkertijd komen er ook veel minder valide mensen naar een ziekenhuis. "En dat helpt dan niet", legt Lugt uit.

'Het moest anders'

Het Rijnstate ziekenhuis heeft na de wateroverlast allerlei maatregelen genomen. Want het moest anders. "We hebben de Spoedeisende Hulp op de eerste verdieping zitten, daar kan geen water meer bij komen. En de technische laag zit op de derde verdieping", vertelt Van Sambeek.

De gemeente Arnhem heeft de afwatering en riolering veranderd zodat het water goed weg kan. Er is een waterbassin aangelegd om als eerste het overtollige water in op te vangen. "Dat zijn wel bewuste keuzes die we als ziekenhuis hebben moeten maken. Dat is ook de les die we geleerd hebben uit 2014", concludeert Van Sambeek.