Hoe zie ik of ik in een risicogebied woon? En andere vragen over funderingsschade beantwoord

Droogte en dalende grondwaterstanden kunnen de draagconstructie van een gebouw, de fundering, beschadigen. En als je pech hebt, lopen de herstelkosten daarvan flink op. Voor EenVandaag Vraagt vroegen we wat jullie willen weten over funderingsschade.

Geotechnicus en ingenieur bij de Gemeente Rotterdam Don Zandbergen en expert water en ondergrond Maarten Kuiper geven antwoord op jullie vragen. Allebei zijn ze aangesloten bij het kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen.

1. Hoe kan ik zien of ik in een risicogebied woon?

Daar zijn verschillende kaarten voor, vertelt Zandbergen. "Een voorbeeld is de indicatieve funderingsviewer. Die geeft weer waar de risicogebieden zijn in Nederland. Zo'n kaart wijst een gebied aan waar funderingsproblematiek voor kan komen. Maar dat betekent niet gelijk dat elk huis in dat gebied een hoog risico heeft op schade", benadrukt hij.

Er spelen namelijk meerdere factoren een rol. "Bijvoorbeeld of een pand een fundering heeft die aantastingsgevoelig is. Als je huis is gebouwd op betonpalen na 1980, loop je niet veel risico. Dat is weer een ander verhaal bij huizen op houten palen, zegt Zandbergen. "Als die palen boven de waterstand komen te staan, gaan ze langzaam rotten, wat kan zorgen voor verzakking."

Zo'n indicatief kaartje kan dus helpen bij het creëren van bewustwording, vervolgt Zandbergen. "Maar aangezien niet elk huis even aantastingsgevoelig is en de grondwaterstanden kunnen veranderen, kan zo'n kaartje niet gebruikt worden om risicolabels toe te kennen per huis."

2. Wie is verantwoordelijk voor de schade?

De pandeigenaar zelf, zegt Zandbergen. "Het is in Nederland zo geregeld dat de pandeigenaar verantwoordelijk is voor de grondwaterstand onder zijn of haar pand, en dus ook voor de funderingsschade."

Sommige mensen vinden dat oneerlijk, weet Zandbergen. "Dat kan ik me best voorstellen. Want de waterschappen bepalen hoe hoog de sloten staan, en de gemeente gaat over straatkolken, de rioolleidingen en de bestrating: hoeveel invloed heb jij dan als individu nog op de grondwaterstand?"

Volgens Kuiper kan een individu kan wel degelijk verschil maken. "Bijvoorbeeld door de aanleg van een buis met gaatjes langs de woning. In droge periodes kan er daardoor extra water naar het grondwater worden gebracht. Maar daar heeft een individu wel water voor nodig, en daar kunnen het waterschap en de gemeente bij helpen."

Bron: Eigen beeld

3. Kan toekomstige schade voorkomen worden door het waterpeil hoger te houden?

Volgens de funderingsexperts kan dat helpen. "Bij een huis op houten palen is een hoge grondwaterstand voordelig. Zo blijven de palen nat en ontstaat er geen rotting. Maar het is ook opletten dat de grondwaterstand niet te hoog komt te staan bij oudere bebouwingen, want dan riskeer je vochtoverlast. Dit geldt ook voor panden die direct op de grond zijn gebouwd", zegt Kuiper.

Zandbergen: "Bij woningen die direct op de grond zijn gebouwd gebeurt vrij weinig als ze op een stabiele grond staan. Maar je hebt ook regio's die gevoeliger zijn voor de grondwaterstand."

"Bij extreme regenval komt de grondwaterstand heel dichtbij die fundering. Dan krijg je optrekkend vocht, wat leidt tot schimmelvorming en zwamaantasting in panden. Dat zorgt voor schade, maar is vooral slecht voor de gezondheid. Kortom, voor het ene pand is het goed, voor het andere niet."

Bekijk ook

• 

  Huiseigenaar moet 70 procent van kosten funderingsherstel zelf ophoesten: 'Ik kan dat van mijn pensioentje niet betalen'

  • 29-02-2024

4. Kunnen mensen subsidie krijgen bij herstel?

Kuiper: "De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur adviseert 30 procent subsidie voor herstel van funderingsschade. Ook wil de raad dat 90 procent van onderzoekskosten naar fundering worden vergoed. In zo'n onderzoek wordt bijvoorbeeld gekeken naar de fundering, de bodem en wordt bedacht hoe het probleem opgelost kan worden."

5. Wat is de invloed van de intensieve landbouw op funderingsschade?

Volgens beide funderingsexperts is er in zekere zin een relatie. "Daarbij is het wel belangrijk om te kijken naar de locatie van de panden, zegt Zandbergen. "Woningen in stedelijk gebied zullen hier nauwelijks iets van merken, omdat in die gebieden andere sloten liggen waarmee het waterpeil wordt gereguleerd", zegt Zandbergen.

Kuiper: "Dat zit zo: de waterschappen nemen een peilbesluit, dat is een besluit over wat het waterpeil in de sloten van de polder moet worden. Dat heeft weer invloed op de grondwaterstand. Bij het nemen van zo'n besluit, kijkt het waterschap naar alle belangen in de omgeving. Daar is landbouw er een van."

Al die belangen worden goed afgewogen, vervolgt Kuiper. "Maar indien de landbouwbelangen zwaarder wegen, kan het zijn dat het waterpeil dus lager wordt gehouden. Als het afvoeren van het water lang duurt, zouden woningen in die omgeving daar schade aan kunnen ondervinden."

Zandbergen: "Het gaat dan bijvoorbeeld om huizen op veenweidegebied of om bebouwing langs kanaaltjes. Maar vaak zijn die panden daar ook wel op gebouwd."

6. Is het schadelijk als er jaar in jaar uit water onder de fundering staat?

Kuiper: "Dat is vooral zo als je een oudere woning hebt, van voor 1980. Dan is vaak beton toegepast dat nog niet helemaal waterdicht was, of is er gebouwd met metselwerk. Als metselwerk nat wordt in de kruipruimte, dan kan water de muren intrekken en vochtoverlast ontstaan."

"Maar woningen na van 1980 hebben vaak dikke betonnen muren en dikke betonnen vloeren die goed geïsoleerd zijn met piepschuim. Daar zul je dat minder snel krijgen."

Zandbergen: "Bij huizen op houten palen is er een vuistregel: na 10 jaar aan achtereenvolgende droogstand van houten palen, ontstaat er funderingsschade. Dus als je palen bijvoorbeeld de helft van het jaar nat staan, en de andere helft niet, dan heb je in een doorlooptijd van 20 jaar die funderingsschade ontwikkeld."

Bekijk ook

• 

  Herstelfonds funderingsschade moet huiseigenaren helpen, willen D66 en PvdA: 'We kunnen ze niet aan hun lot overlaten'

  • 26-06-2023