Hoe Otto tientallen levens in Oekraïne redt met afgedankte visnetten

Wat eerst afgeschreven was, beschermt nu soldatenlevens in Oekraïne. Otto Jelsma brengt vele tonnen afgedankte visnetten naar het front. Ze blokkeren drones en camoufleren materieel, maar vanuit Den Haag blijft de steun voor deze goedkope oplossing uit.

Waar visnetten voorheen werden weggegooid, hebben ze nu een onverwachte bestemming: het slagveld in Oekraïne. Otto Jelsma, oud-sergeant logistiek, stuurt ze vanuit zijn stichting Heaven's Shield richting het front. "Elke keer als een vrachtwagen met netten aankomt, redden we daar levens."

'Het werkt gewoon'

Jelsma grapt dat hier geen ingewikkelde technologie achterzit. "Het werkt gewoon." Sinds de start van de oorlog heeft hij samen met andere vrijwilligersorganisaties 1.800 ton netten naar Oekraïne gestuurd, goed voor 2,2 miljoen vierkante meter bescherming. Toch is er volgens hem nog veel meer nodig.

Hij legt uit dat netten gespannen worden over loopgraven en militaire voertuigen. Daar dienen ze als camouflage en bieden ze bescherming tegen Russische kamikazedrones.

'Zonder netten zijn we een makkelijk doelwit'

In de Koersk-regio van Rusland ziet de Oekraïense drone-commandant Oleksandr elke dag hoe belangrijk de netten zijn. "Drones domineren het moderne slagveld", vertelt hij. "Zonder bescherming zijn onze posities een makkelijk doelwit. Dankzij deze netten hebben we al talloze aanvallen overleefd en kunnen we blijven vechten."

Volgens hem zijn de resultaten duidelijk: 85 kamikazedrones zijn al uitgeschakeld dankzij deze techniek. Ook artillerieposities worden ermee afgeschermd. "We bedekken onze artillerie, voertuigen en loopgraven met meerdere lagen netten," zegt Oleksandr. "Dit vermindert de zichtbaarheid voor drones en verhoogt onze overlevingskansen aanzienlijk."

Tonnen aan afgedankte netten

De vraag naar netten in Oekraïne is groot. Elke vrachtwagenlading die er aankomt, is binnen 24 uur uitgedeeld. Maar in Europa liggen volgens oud-sergeant Jelsma nog 20.000 tot 25.000 ton afgedankte netten te wachten op een tweede leven. Jelsma doet alles nu vrijwillig en een vrachtwagen laden en naar Oekraïne laten rijden kost veel geld.

Ondertussen begrijpen de Russen de waarde ervan allang: zij hebben vorige week een 8 kilometer lange 'netten-straat' gebouwd om hun troepen en materieel te beschermen tegen drones. "Wij hebben dringend meer nodig om hetzelfde te doen. Elke dag zonder extra netten betekent extra risico's voor onze eenheden", zegt Oleksandr.

'Dit kost levens'

Volgens Jelsma moeten hij en zijn stichting in Nederland bijna bedelen om extra netten die kant op te krijgen om de soldaten te beschermen. "We hebben in Europa duizenden tonnen liggen, maar we krijgen het niet voor elkaar om ze snel naar Oekraïne te krijgen."

Hij vindt dat onbegrijpelijk. "We moeten alles met vrijwilligers doen en zonder steun gaat dat gewoon langzamer", legt hij uit. "Dit kost gewoon levens."

Van kastje naar de muur in Den Haag

De oud-militair en zijn stichting proberen al sinds 2022 steun te krijgen van de Nederlandse overheid, maar zonder succes. "We hebben brieven gestuurd aan ministers en staatssecretarissen, gebeld, gemaild, geappt, maar er komt geen reactie," zegt hij. "Het lijkt alsof niemand inziet hoe essentieel dit is."

CDA-Kamerlid Derk Boswijk vindt dat een gemiste kans. "Juist nu Amerika zijn steun afbouwt, moeten we particuliere initiatieven extra omarmen," vertelt hij. "Ik vind het onbegrijpelijk. Dit werkt gewoon, het is eenvoudig en goedkoop." Defensie zou dit volgens hem allang al moeten oppakken. "Ik zou zeggen; omarm dit initiatief en breng als de wiedeweerga al die netten die we hier hebben naar Oekraïne toe."

'Blijven sturen zolang dat nodig is'

Europa trekt 800 miljard euro uit voor militaire herbewapening. Toch wordt er tot frustratie van de oud-militair nauwelijks iets gedaan met de goedkope, bewezen effectieve bescherming die visnetten bieden. "We praten over miljarden voor ingewikkelde systemen, terwijl een vrachtwagen vol netten slechts 3.000 euro kost," zegt Jelsma. "Daarmee beschermen we meteen 15.000 vierkante meter frontlinie."

Ondanks het gebrek aan steun uit Den Haag, blijft Jelsma doorgaan. Dankzij donateurs en vrijwilligers rijdt er nog steeds elke week minimaal een vrachtwagen richting Oekraïne. "Elke vrachtwagen die aankomt, redt levens. Het is frustrerend dat er niet meer steun vanuit Defensie komt, maar we blijven ons best doen netten zoveel mogelijk netten te sturen zolang dat nodig is."