Fotograaf Maartje ter Horst raakte gefascineerd door de kleinste musea van Nederland én hun eigenaren. Wie kent het schelpen-, radio- of dakpannenmuseum? Wie zijn de mensen die deze bijzondere plekken mogelijk maken? Maartje licht er vijf uit.

"Ik fietste bijna elke dag voorbij Museum van Zuilen. Uiteindelijk ging ik een keer naar binnen om te fotograferen en ik vond het zo fantastisch dat ik er meer mee wilde gaan doen. Zo begon het", vertelt Maartje ter Horst.

Meegenieten

Maartje bezocht 22 musea, verdeeld over alle provincies, en bracht de plekken en de mensen erachter in beeld. Dat resulteerde in het boek Ode aan de kleinste musea van Nederland en de mensen die haar mogelijk maken. "De verzamelaars zijn hartverwarmende en gastvrije, meestal oudere mensen die niets liever willen dan ons laten meegenieten van hun levenswerk", zegt Maartje.

Vaak zijn de musea piepklein, niet groter dan een huiskamer, gerund door eenlingen. Maar sommige verzamelaars waren zo fanatiek dat ze moesten uitwijken naar grotere locaties en vrijwilligers inschakelden. De verzamelaars hebben Maartjes hart gestolen. "Al hun tijd, geld en energie steken ze in hun passie." De musea staan niet in een toeristengids. "Je loopt er gemakkelijk aan voorbij, maar een bezoek is zeer de moeite waard. Zo mooi, verzorgd en liefdevol ingericht."

5 van de particuliere musea die Maartje ontdekte.

1. Museum van Zuilen, verzamelaar Wim van Scharenburg (Utrecht)

Tot 1954 was Zuilen geen wijk van de stad Utrecht, maar een zelfstandig dorp. Wim van Scharenburg (1948) heeft het nog net meegemaakt. In 2009 opende hij zijn eigen museum, gewijd aan het roemrijke verleden van zijn geliefde wijk. "Zuilen is heel sociaal, vroeger al. Als je mensen vraagt hoe het was om in Zuilen op te groeien, dan is steevast het antwoord dat ze zo'n gelukkig jeugd hebben gehad. Dat geldt ook voor mezelf."

Veel bezoekers zijn vaak nieuwe bewoners, en willen hun nieuwe buurt beter leren kennen. "Dit is het kenniscentrum van Zuilen," vertelt Wim met gepaste trots. "Ik heb over iedere straat in Zuilen een boek gemaakt."

Reportage Museum van Zuilen
Bekijk hier de tv-reportage over het museum van Wim van Scharenburg.

2. Jukeboxenmuseum, verzamelaar Christ Boelens (Sint-Oedenrode)

"Jaren geleden begon ik hier met het verkopen van jukeboxen", vertelt verzamelaar Christ. "Kwam de politie langs: verkopen op zondag, dat ging zomaar niet. Toen heb ik er maar een museum van gemaakt. Dan mocht het wel." Het is een muzikale reis terug in de tijd. Vaak werkt hij meerdere dagen aan een jukebox. "En als ie dan weer helemaal perfect is en wordt verkocht, dan ben ik daar soms een paar dagen ziek van."

Wat begon als list, is nu zijn grootste passie. Toch is het museum van de Brabander maar een dag per week open. De reden is simpel: stroomverbruik. "Ik reken ieder jaar voor bijna tien huishoudens aan stroom af."

Reportage Jukeboxmuseum

3. Museum Electro-Radio-Nostalgie Museum, verzamelaar Henk de Groot (Hengelo)

Als kind was Henk de Groot (88) al bezig met het knutselen aan oude apparatuur. 25 jaar geleden zette hij de kroon op zijn hobby: een eigen radiomuseum. Het is moeilijk om niet vrolijk te worden van de oude man, die voortdurend van oor tot oor grijnst. "Ik ben geboren met astma en kon daardoor niet zo goed meekomen met de rest. Dus ik ging binnen zitten knutselen aan oude radio's en elektriciteitscircuitjes. Dit museum is mijn leven."

Wie langs wil komen moet vooraf wel even bellen. "Vanmiddag kon het nog wel eens druk worden, er hebben zich in elk geval al twee mensen aangemeld voor een rondleiding."

Reportage Museum Electro-Radio-Nostalgie.
Heeft de radio toekomst? In het radiomuseum in Hengelo zien ze dat er steeds minder zenders op hun vooroorlogse toestellen te ontvangen zijn.

4. Nederlands Dakpannen Museum, verzamelaar Huub Mombers (Alem, Gelderland)

Voor Huub Mombers begon het zo'n 35 jaar geleden. Hij werkte bij Monumentenzorg en raakte in de ban van de pan. "Ik moest voor mijn werk op zoek naar oude dakpannen om monumenten te restaureren. Er ging een wereld voor me open!" Om Nederland bewust te maken van de rijke geschiedenis van de Nederlandse dakpan, besloot Huub een eigen museum te beginnen. Het is gevestigd in een kerkje uit 1729.

"Tegenwoordig worden dakpannen machinaal gemaakt", legt Huub uit, "Met allerlei robotachtige praktijken. Dan vind ik het niet leuk meer. Al de ze oude pannen hebben nog een ziel. Dat nieuwe spul niet." En zijn mooiste dakpan? "Ze zijn me allemaal even lief."

Reportage Dakpannenmuseum
Dakpannenmuseum Alem.

5. Schelpenmuseum, verzamelaar Gerrit de Zeeuw (Zaamslag, Zeeland)

Gerrit (91) woont zijn hele leven in Zaamslag, in de Rozemarijnstraat. Of nu ja, heel lang geleden moest hij 2 jaar weg van huis, toen hij werd uitgezonden naar Nederlands-Indië. Daar begon zijn passie voor schelpen echt. "Och zo mooi", herinnert Gerrit zich. "Van die echte tropische schelpen, prachtig waren ze. Dus toen ik weer terug naar Nederland mocht, gingen die met me mee naar Zaamslag."

Maar waarom besloot hij een museum te beginnen? "Je moet mensen ervan laten genieten!", antwoordt Gerrit. "Het heeft toch geen zin om dat alleen voor jezelf te houden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.