Bij de inhuldiging van de nieuwe Colombiaanse president Ivan Duque gooide regen roet in het eten. Een fotograaf kiekte een mooi plaatje van zijn vrouw Maria-Juliana Ruiz, waarop te zien is hoe zij wordt beschermd door een paraplu die netjes boven haar hoofd wordt gehouden. Het doet denken aan de, nu al, iconische foto van de Russische president Vladimir Poetin, die bij het afgelopen WK als enige van de drie machthebbers op het podium bescherming krijgt tegen de regendruppels en zijn gasten laat natregenen. 

Poetin en het Westen 

Het beeld wat wij van Poetin in het Westen hebben wordt door zo'n foto alleen maar bevestigd, zegt prijswinnend fotograaf Bert Verhoeff. "Wij zien die rare Poetin, die we toch al niet zo mogen, zijn paraplu niet afstaan. Maar een heleboel Russen zien hem als dé grote leider bij wie het vanzelfsprekend is dat, als er al een paraplu boven iemand wordt gehouden, dat dat boven hem is." De foto werd ook uitgebreid besproken door de Volkskrant.

Verhoeff weet maar al te goed hoe een fotograaf zijn eigen visie van de werkelijkheid in een foto kan vastleggen. "De werkelijke situatie ken je nooit als toeschouwer, maar de fotograaf wel. Die heeft ook de macht om het kader te bepalen. Dus alles wat daarbuiten valt, kan weer een hele andere blik op de situatie geven. Was de foto ietsjes eerder of later gemaakt, dan had je misschien wel iets heel anders gezien." Toch denkt Verhoeff niet dat de fotograaf het tafereel van te voren had bedacht. "Ik denk dat hij een prachtig beeld voor ogen kreeg en daar goed gebruik van maakte."

Zo zie je maar dat beeldvorming voor iedereen anders is en zelfs ook cultureel bepaald. Verhoeff: "Voor ons nuchtere Nederlanders is het een beetje lullig dat er een paraplu omhoog moet worden gehouden voor iemand, maar in Rusland of Colombia is dat misschien volkomen vanzelfsprekend en zou het heel raar zijn als er géén paraplu boven het hoofd van de president, of de vrouw van de president wordt gehouden als het regent." 

Spel tussen fotograaf en machthebber 

Verhoeff heeft zelf in zijn werk ook een aantal gouden momenten weten vast te leggen. Eén van die momenten was met de toen nog negenjarige prins Willem-Alexander, die bij paleis Soestdijk een ietwat gemene blik zijn elastiekje op de camera van Verhoeff richt, klaar om af te schieten. "Dat is een iconische foto geworden. Een beeld dat in het collectieve geheugen is gegrift en wat nog jarenlang mee is gegaan. Mensen dachten na die foto: 'Nou die Willem-Alexander, dat is toch niet zo een heel leuk jongetje!'." Achteraf hoorde Verhoeff dat koningin Beatrix, de foto niet op prijs kon stellen. 

De bewuste foto van (toen nog) prins Willem-Alexander

Verhoeff noemt het een proces een spel tussen fotograaf en machthebber. "Als een minister aftreedt en een persconferentie geeft, kan hij er alles aan doen om enigzins goed en vrolijk over te komen, en niet als iemand die down en verdrietig is. Maar als ik ik hem down en verdrietig wil fotograferen, dan krijg ik hem wel zo ver. Ik hoef alleen maar uit te zijn op het moment dat iemand even zijn haren uit zijn gezicht veegt of zijn ogen dicht doet, en het wordt meteen gezien als een dramatisch moment."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.