Hoe de Turkse president Erdogan profiteert van de oorlog in Oekraïne

Drones leveren aan Oekraïne, maar óók aan tafel zitten met Poetin: de Turkse president Erdogan krijgt het voor elkaar. Hij hoopt daar op die manier zelf beter uit te komen. Emeritus hoogleraar Erik-Jan Zürcher legt uit hoe dat zit.

Vandaag spraken Erdogan en Poetin persoonlijk met elkaar in Kazachstan: een ontmoeting die op veel aandacht kon rekenen. De Turkse president is een van de weinige wereldleiders die nog met Poetin om tafel gaat.

Band tussen Erdogan en Poetin

"Een ontmoeting als deze maakt Turkije belangrijk als regionale speler en als mogelijke vredestichter", vertelt emeritus hoogleraar Turkse taal en cultuur Erik-Jan Zürcher. "Het geeft Turkije een zekere mate van internationale invloed."

Poetin en Erdogan kunnen goed met elkaar overweg, vertelt hij. "Ze hebben een persoonlijk goede relatie en delen sterk het gevoel dat ze door het Westen niet voor vol worden aangezien. Verder is hun relatie vooral pragmatisch, ze gebruiken elkaar wanneer ze elkaar kunnen gebruiken. Poetin was tot dit jaar de bovenliggende partij, maar dat is nu omgedraaid."

Een neutrale rol

Turkije kan volgens de emeritus hoogleraar makkelijker neutraal in de oorlog staan dan andere landen. "Vanuit ons perspectief is dit een oorlog over waarden: Oekraïne verdedigt die."

"Turkije ziet dit puur als machtsconflict tussen twee landen. Dat maakt dat Erdogan makkelijker kan praten met Rusland én met Oekraïne."

Gaslevering

Rusland wil via Turkije gas gaan leveren aan de Europese Unie, bleek vandaag uit de ontmoeting tussen de twee. Zürcher denkt alleen niet dat dat ook echt gaat gebeuren. "Europa wil geen gas uit Rusland, ook niet via Turkije. Maar het is wel een manier voor Poetin om Turkije het gevoel te geven dat ze een belangrijke partner zijn."

De internationale rol die Erdogan speelt buit hij graag uit in eigen land, weet Zürcher. "De verkiezingen in Turkije voor het parlement en de president zijn in aantocht. Het ziet er nu alleen heel slecht uit voor hem in de polls, vooral door de binnenlandse economische crisis, die door zijn beleid wordt verergerd."

Internationale speler

De inflatie in Turkije is hoog en de oorlog in Oekraïne maakt het er niet beter op. Rusland en Oekraïne zijn allebei belangrijke handelspartners van Turkije. Het maakt Erdogan in eigen land momenteel niet populair. "Maar hij is al 22 jaar aan de macht en wil dat graag zo houden."

Zijn rol op het wereldtoneel geeft hem een bepaalde status mee, vertelt Zürcher. "Het laat zien dat hij een belangrijke, internationale speler is. Dat is een troefkaart voor hem, omdat geen van zijn tegenstanders in eigen land dat heeft. Al meer dan 20 jaar heeft hij het monopolie op het buitenlandse toneel."

Turkije als vredestichter

Erdogan zou dat graag nog verder uitbouwen en ook de rol van vredestichter vertolken, vertelt Zürcher. "Turkije wil graag een wapenstilstand en onderhandelingen op Turks grondgebied. Om pragmatische redenen wil Erdogan graag een einde aan de oorlog, omdat die dus heel schadelijk is voor Turkije."

Toch denkt Zürcher wel dat een Turkse rol als vredestichter moeilijk gaat worden."Het zou namelijk gebeuren onder de huidige omstandigheden: met bepaalde Oekraïense gebieden bezet door Rusland. "Turkije kan daarmee leven, maar voor Oekraïne en het Westen is dat natuurlijk onacceptabel."