De diamantenmarkt is er de afgelopen jaren een stuk anders uit gaan zien. Naast gedolven diamanten die miljoenen jaren onder de grond groeien, worden nu ook kweekdiamanten volop verkocht. "We kunnen spreken van een heel nieuwe markt."

Een diamant die niet uit de grond komt, maar door wetenschappers in een lab is gegroeid. Het kan al een hele tijd, maar de afgelopen jaren wordt de 'kweekdiamant' echt populair. En dat heeft veel invloed op de markt, vertelt diamantexpert Rob van Beurden.

Binnen 2 weken een volwaardige diamant

Het bestaat uit dezelfde ingrediënten, en zelfs een juwelier kan de traditionele variant echt niet onderscheiden van de nieuwe versie. Toch zit er een flink verschil in, vooral in de manier hoe het gemaakt wordt en hoe lang dat duurt."

"De natuur doet er tussen de 300 miljoen en 3 miljard jaren over om koolstof te kristalliseren tot diamant", vertelt hij. "Met de kweekdiamant bootsen we dat na en binnen 1 of 2 weken ligt er een volwaardige ruwe diamant." Hierdoor ligt de prijs van een kweekdiamant ook een stuk lager.

Eerste al in de jaren '50

Voor het maken van deze kweekdiamanten zijn twee methodes, vertelt Van Beurden. "Ten eerste de CVD-procedure, waarbij een klein stukje diamant wordt blootgesteld aan koolstofrijk gas onder enorme temperaturen. En de HTHP, waarbij een stuk zuiver koolstof wordt blootgesteld aan hoge druk en hoge temperaturen, waarbij uiteindelijk het stuk koolstof wordt afgebroken en gekristalliseerd tot diamant."

Beide methodes zorgen dus in een mum van tijd voor 'echte' diamanten en bestaan al tijden. De eerste kweekdiamant werd in de jaren '50 gemaakt. Toch worden ze pas sinds een paar jaar verkocht door juweliers. Dat komt omdat het bedrijf dat als eerste de methode uitvond, gekocht werd door een van de grootste mijnbouwers ter wereld. Van Beurden: "Die heeft het in een brandkast gestopt en de sleutel weggegooid totdat de patenten 10 jaar geleden verlopen waren."

Maat versus kwaliteit

Maar ook nu iedereen gewoon de formules mag gebruiken, zijn nog steeds niet alle juweliers overstag. Zo gebruiken goedkopere merken zoals Swarovski en Pandora de diamanten al, terwijl meer 'high-end' merken vaker nog steeds zweren bij de gedolven diamant.

Toch komt 18,1 procent van de marktomzet van kweekdiamanten, vertelt Van Beurden. Vooral in de Verenigde Staten zijn de edelstelen populair. "Amerika is goed voor 50 procent van de wereldconsumptie van diamant. En Amerikanen houden van 'size'", legt hij uit. "Waar bijvoorbeeld Japanners graag zuivere steen hebben, ligt de nadruk bij Amerikanen op de grootte van de steen." En als je een kweekdiamant dan voor een lagere prijs kan kopen, gaan ze daarvoor.

Een nieuwe markt

De lagere prijs van de kweekdiamant zorgt voor een nieuwe doelgroep, ziet de expert. "Mensen die zich vroeger geen 'natural diamond' konden veroorloven, die kunnen nu wel een diamant kopen. Dus het creëert ook een hele nieuwe markt." Ook op de gedolven diamanten heeft dit invloed. "Het zet wel druk op de prijzen van natuurlijke diamanten, het gaat niet ongemerkt voorbij." Zo is de prijs van de natuurlijke diamant met 30 procent gedaald.

"Maar", vertelt Van Beurden, "ondertussen hebben we daar een onderkant van bereikt en zijn de prijzen weer stabiel. Omdat uiteindelijk Amerika heel erg warm is voor de 'lab-grown diamonds', maar Europa nog niet."

Transparantie op de markt

Zelf vindt Van Beurden de ontwikkeling goed, al vindt hij wel dat er een bepaalde transparantie op de markt moet zijn rondom de diamanten. Waar een juwelier al wel verplicht is om te vertellen dat de diamant in een lab is gekweekt, vertelt die er niet altijd bij wat de diamant na aankoop nog waard is.

"Een juwelier, vind ik, is ethisch en moreel verplicht om de klanten te vertellen dat een lab-grown diamant als belegging geen enkele waarde heeft." Om door te verkopen is de diamant dus niet veel waard.

'Te vergelijken met een valse Rolex'

Volgens de expert is het niet zo dat gedolven diamanten na verloop van tijd niets meer waard zijn, omdat de kweekdiamant nu beschikbaar is. "In feite kun je het vergelijken met een echte Rolex of een valse Rolex. Die valse Rolex kost misschien 100 dollar of minder. Die weegt evenveel, ziet er hetzelfde uit en heeft zelfs een binnenwerk dat vaak beter loopt dan een echte Rolex. Maar toch zegt de consument: 'ik heb liever een echte aan mijn pols.'"

"En hetzelfde geldt zo'n beetje voor de synthetische diamant. Dat is toch altijd nog de perceptie op de markt." Volgens hem blijft dus ook de gedolven diamant populair op de markt. "Het blijft een zeldzaam materiaal."

Onduidelijkheid rond de spreidingswet is niet eens het grootste punt voor de gemeente Best. Ze voelt zich in de steek gelaten door minister Faber. Vandaag vraagt de gemeente in een brandbrief om haar steun bij het werk dat zij doet: opvanglocatie regelen.

Van een kroontjespen naar een balpen en van een krijtbord naar een digibord: er is door de jaren heen veel veranderd in het onderwijs. Dat is nu nog te zien in het Onderwijsmuseum in Dordrecht, maar niet lang meer. Vanwege bezuinigingen moet het sluiten.

Wat voor de een gewoon was in het klaslokaal, was 20 jaar daarvoor en 20 jaar daarna heel anders. Een collectie die die veranderingen weergeeft, is te vinden in het Onderwijsmuseum. Maar gisteren maakte het museum in een persbericht bekend dat het vanwege geldproblemen moet sluiten.

Onderwijsgeschiedenis van Nederland

"In het Nationaal Onderwijsmuseum laten we de enorm rijke onderwijsgeschiedenis van Nederland zien", vertelt rondleider en educator Juultje.

"En dat doen we aan de hand van een toonaangevende en omvangrijke collectie. Allemaal onderwijsobjecten die het onderwijserfgoed laten zien."

Maatschappelijke vragen

Zelf is ze vooral enthousiast over het 'droogzwemapparaat': een soort houten stellage waarop kinderen vroeger op school leerden zwemmen. Juultje: "Dit vind ik een mooi object om te laten zien dat discussies die we vandaag de dag voeren in de maatschappij, dat het onderwijs daar ook mee te maken heeft. En dat daar vaak al oplossingen op zijn gevonden. Of dat nu goede oplossingen zijn of niet."

Zo wordt met dit object de discussie over schoolzwemmen weergegeven, vertelt de rondleider. "Wie is ervoor verantwoordelijk dat de kinderen kunnen zwemmen? Wie gaat daarvoor betalen? Dit is een van de oplossingen die in het verleden is bedacht als het gaat om die maatschappelijke vragen."

'Buitengewoon belangrijk'

Maar de manier waarop deze collectie tentoongesteld is, is binnenkort dus verleden tijd. Al is er bij voorzitter van de Raad van Toezicht van het museum Peter Vrancken nog een klein beetje hoop. "We hebben gisteren het persbericht de deur uit gedaan. Iets waarvan je hoopt het nooit te hoeven doen. Met een kleine hoop dat door de reuring die we organiseren het museum alsnog gered kan worden", vertelt hij.

Want volgens Vrancken is het museum niet alleen leuk om te bezoeken, maar ook 'buitengewoon belangrijk'. "Het is een van de belangrijkste onderwijscollecties in Europa. We lenen ook veel uit aan het buitenland. Die collectie gaat terug tot eind 19de eeuw, dus die herbergt al onze innovaties en methodes in het onderwijs. En de verschillen met het heden."

Te weinig geld

Dat het museum de deuren moet sluiten, is niet geheel verbazingwekkend. Het ging op financieel gebied al een tijdje niet heel goed. Vrancken legt uit: "We waren al jaren met zowel de minister als met de wethouder in Dordrecht in gesprek. We kregen echt structureel veel te weinig bekostigd, want alle kostenstijgingen worden niet in de subsidies doorberekend waardoor we eigenlijk steeds meer achteruit gingen."

"Toen eerst de gemeente Dordrecht, door de bezuinigingen die zij opgelegd krijgen van het Rijk, en vlak daarna ook de minister van Onderwijs zei: 'We gaan de subsidie stoppen', ja dan verdwijnt driekwart van je basisfinanciering. Dan heb je eigenlijk geen toekomst meer."

Lot van de collectie

Voor de voorzitter is nu een van de grote vragen wat er gaat gebeuren met de collectie. "We hebben in mei een gesprek met het ministerie van Onderwijs en ook nog een keertje met de gemeente. En dan is dit een van de vragen die we met hen gaan bekijken."

De collectie in een opslagbox stoppen, ziet hij in ieder geval niet zitten. "Dan is het ook niet meer open voor publiek. En is het ook niet meer open voor de wetenschappers die regelmatig bij ons aan de deur staan en vragen of ze een deel van de collectie kunnen gebruiken voor onderzoek. Dus eigenlijk willen we 'm niet opslaan, dat hoort niet bij een collectie", zegt Vrancken resoluut.

'Eeuwig sund'

Het sluiten van het museum is ook het publiek niet ontgaan. Mensen die nog een laatste kijkje willen nemen, pakken nu hun kans. En voor oudere bezoekers brengt dat ook herinneringen van hun eigen schooltijd met zich mee. "Vooral de letterplankjes en de platen", herinnert een bezoekster zich uit haar jeugd.

Zij vindt het jammer dat het museum binnenkort zal sluiten. "Het is eeuwig sund", zegt ze op z'n Brabants. Eeuwig zonde.

Reacties op sluiting

Die reactie herkennen Juultje en Vrancken allebei. "Dit zijn gewoon prachtige voorbeelden die niet verloren mogen gaan", zegt de rondleider.

Vrancken sluit af: "Als je kijkt naar de hartverwarmende reacties die we uit verschillende organisaties krijgen en ook met name van de mensen uit het onderwijs die zeggen: 'Dit kan niet, dit mag niet', dan doet dit niet alleen iedereen pijn, maar betekent dit voor iedereen ook een groot verlies." Wanneer het museum precies zal sluiten, is nog niet bekend.