'Hij durft niet': historicus Arend Jan Boekestijn betreurt dat Rutte geen toespraak houdt over energiecrisis

Mark Rutte ziet een televisietoespraak over de energiecrisis niet zitten. Voormalig VVD-Kamerlid en historicus Arend Jan Boekestijn betreurt de keuze van de minister-president. "We hebben de grootste crisis na 1945. Dat is nogal wat."

De energiecrisis duwt veel Nederlanders in financiële problemen. Door de invasie van Rusland in Oekraïne zijn de gasprijzen gestegen en is er veel inflatie. Moet een minister-president meer zichtbaar zijn?

Geen toespraak van Rutte

Zelf vertelde Mark Rutte tijdens Prinsjesdag aan EenVandaag dat hij een live tv-toespraak over de energiecrisis niet zo ziet zitten. "Het is een heel zwaar instrument. Ik vind dat er ook andere manieren zijn waarop je zichtbaar bent. Ik denk wel na over de kritiek, maar het is niet zo dat ik dan ineens morgen hier het land ga toespreken."

Tijdens de coronacrisis deed hij dat wel, tot twee keer toe. "Maar corona was uitzonderlijk", zegt Rutte. "Toen moesten wij mensen vragen om thuis te blijven. We moesten massaal aan Nederland vragen om het maatschappelijke leven stil te leggen. Daarom koos ik voor dit instrument. Maar ik vind dat je daar terughoudend in moet zijn."

Solidariteit organiseren

Oud-VVD-kamerlid, historicus en podcastmaker Arend Jan Boekestijn is er heel helder over. "Waarom het belangrijk is dat de minister president zichzelf uitspreekt? Omdat mensen ongelofelijk onzeker zijn over hun financiële situatie. Dan moet je als leider solidariteit organiseren in de samenleving."

"Dan kijk je in de camera en dan zeg je: 'Beste landgenoten, we zitten in een grote crisis, een hele grote crisis. Dat betekent dat iedereen offers zal moeten brengen. Rijk en arm. Rijk kan dat wel betalen, maar de onderkant kan dat absoluut niet als ze opeens 600 tot 700 euro per maand moeten betalen. Dus ik heb een systeem bedacht waarbij we de onderkant gaan compenseren. En ik ga jullie ook vertellen waar het licht aan het eind van de tunnel is.'"

Grootste crisis na 1945

"We hebben de grootste crisis na 1945, dat is nogal wat", legt Boekestijn uit. "We hebben ongekend hoge inflatie, nog hoger dan in 1975. We hebben een zeer onzekere situatie op de energiemarkt en de prijzen zullen hoog blijven. In zo'n grote crisis wordt er van een leider verwacht dat hij of zij de mensen bij de hand neemt en uitlegt dat het erg wordt, en waarom."

"Dat we dit moeten doorstaan om Poetin te verslaan. Want als we Poetin ermee weg laten komen, met die verkrachting van Oekraïne, want dat is het, dan gaat 'ie door. In dit soort tijden mag het een beetje meer pathos zijn. En mogen we eventjes uit die beknepen koehandel van Den Haag. Bijzondere tijden vragen bijzondere maatregelen."

'Toon je emotie'

Boekestijn betreurt de terughoudendheid van Rutte voor een televisietoespraak. "Ik ben zelf iemand die zegt: zet nou neer waar je voor staat. Ik wil heel graag weten wat hij allemaal zelf vindt."

"Wees authentiek, toon je emotie en laat zien waar het licht aan het eind van de tunnel is. Want we kunnen dit ook aangrijpen om verduurzaming te versnellen. Dan zijn we niet meer afhankelijk van Rusland en dan doen we ook nog iets voor het klimaat."

'Mag het een onsje meer zijn?'

Maar dat durft Rutte niet, concludeert de historicus. "Want een deel van zijn achterban wil dat natuurlijk niet horen."

Maar Rutte is altijd een beetje een 'Mann ohne Eigenschaften' geweest, zegt Boekestijn. "Dat deed hij expres, want als je niet zo je visie laat zien kun je heel makkelijk compromissen bouwen en dan word je niet door je eigen verhalen gechanteerd. Ik begrijp het allemaal, maar mag het nou tijdens de grootste crisis na 1945 een onsje meer zijn."