Het manifest van Anders Behring Breivik

1500 Pagina’s. Dat aantal had Anders Behring Breivik nodig om zijn mentale landschap te schetsen. D’r is veel tijd en huiswerk in gaan zitten. Een gezellig landschap is zijn met Wikipediawijsheid en weblinks volgestouwde internetpamflet bepaald niet. Pak er drie willekeurige pagina’s uit en je zult standpunten tegenkomen waar je soms van schrikt, waar je het soms mee eens kunt zijn en waarvan je je soms afvraagt welke idioot dit opschrijft.

Neem nog drie pagina’s en je krijgt langzaam het gevoel dat deze jongen wel een intake-gesprek met een psychiater kan gebruiken. Maar 1490 pagina’s en meer dan zeventig afgesneden levens verder weet je dat dit het testament is van een man (een volwassen jongen?) die al jaren een oorlog in zijn hoofd meedroeg en langzaam toe werkte naar de dag waarop hij die oorlog aan de wereld zou geven. Hij heeft zijn platform gekregen.

Hoeveel mensen houden er dezelfde ideeën op na als Breivik? Genoeg. Maar ze ook opschrijven in zo’n omvangrijk manifest, dat kom je niet vaak tegen. (Ik ben bang dat ik het werk niet uitlees, daarvoor is zijn gedachtegang te chaotisch en oninteressant. Gestoorde mensen met een missie zijn vaak vrij lang van stof en het laatste restje zelfrelativering is ook al achter de horizon verdwenen.) Maar doorbladerend krijg je toch wel redelijk door wat allemaal in zijn hoofd rondspookte.

Behring presenteert al zijn kennis op een droge en dwingende manier, daarmee wil hij laten zien dat deze wereld gereinigd moet worden van ongewenste ontwikkelingen om zo terug te gaan naar de overzichtelijke situatie van de jaren vijftig. Socialisten, multi-culturisten, de aanwezigheid van de Islam in Europa, de seksuele bandeloosheid van de Europese vrouwen, de invloed van de Europese Unie op het dagelijkse leven – Anders Behring Breivik ziet dat het niet goed is. Dat de wereld ten onder gaat.

Iemand moet daar iets tegen doen. Een echte ridder, want zo ziet Breivik zichzelf, trekt ten strijde. Een tempelridder anno 2011, die de lans heeft vervangen door een Glock, zijn paard door een bomauto, zijn bijbel door Wikipedia en Word. Breivik wil de wereld schoonmaken en terug naar de jaren vijftig, maar hij gebruikt het gereedschap van de moderne samenleving om dat te bereiken. Hypocrisie is het handelsmerk van de zeloot.

En kijk naar de foto’s uit zijn jeugd. Niks aan de hand, leuk jochie. Ergens, later in zijn leven, neemt hij een afslag om nooit meer terug te keren. En niemand die ooit heeft geweten welk plan hij wilde uitvoeren.

Hoe voelde Breivik zich toen hij vrijdagmiddag op veilige afstand die enorme knal in het centrum van Oslo hoorde? Kalm? Opgewonden? Was hij onder invloed van anabole steroïden, waar hij in zijn pamflet over schrijft? Hij is vrijwel meteen op weg gegaan naar het eilandje Utøya om daar het tweede deel van zijn operatie uit te voeren. Zou hij de radio in de auto hebben aangezet om te beluisteren wat de opbrengst van de autobom was? Hij zal zich zeker keurig aan de snelheid hebben gehouden, geen aandacht willen trekken. Hij heeft een uur de tijd gehad om zich te bedenken, om om te keren, niet naar het eiland te gaan, niet zijn pistool en geweren te pakken, niet bange jongens en meisjes naar zich toe te roepen en te executeren, niet over het eiland te lopen op zoek naar kinderen die door het hoofd moesten worden geschoten. Maar hij heeft zich niet bedacht. Hij is op een boot gestapt om te doen wat hij moest doen. De wereld reinigen.

Noorwegen kan het niet begrijpen. Waarom een van haar zonen zo is doorgedraaid in zijn ideeën en honderden families heeft kapotgemaakt. Die 1500 pagina’s van zijn pamflet kunnen je heel wat vertellen over zijn ideeën. Maar wat er in zijn hoofd is gebeurd waardoor zoveel jongens en meisjes moesten worden doodgeschoten, zoveel ouders voor de rest van hun leven kapotgemaakt met het idee dat hun dochter of zoon radeloos van angst op een stenen strandje is vermoord, misschien komen we daar tijdens de rechtszaak wel achter. Psychische hulp is aan Breivik waarschijnlijk niet meer besteed, aan de achterblijvers des te meer.