Het is al meer dan tien jaar geleden dat orkaan Katrina een spoor van verwoesting achterliet in de Amerikaanse staat Louisiana. Met windsnelheden tot 204 kilometer per uur bleef niets of niemand veilig. 

Het natuurgeweld kostte aan 1.800 mensen het leven en liet honderdduizenden mensen dakloos achter. De schade: 55 miljard euro. De gouverneur noemde het destijds “erger dan onze ergste vrees.”

In de straten van New Orleans blijft de herinnering aan deze ramp goed zichtbaar: nog altijd zijn er die verlaten, dichtgetimmerde huizen, maar inmiddels is er ook een spiksplinternieuwe dijk en kunnen toeristen zelfs een ‘Katrina tour’ boeken.

Toch zit het trauma dat veel inwoners van Louisiana voor altijd met zich meedragen niet eens zo zeer in de verwoesting en de wetenschap dat er ooit een volgende orkaan kan gaan komen. De meest pijnlijke herinnering rust in wat er gebeurde in de dagen na Katrina.

Arme bevolking bleef achter

Waar een groot deel van de inwoners op tijd weg wist te komen, was het vooral de arme, zwarte bevolking die achterbleef. Overgelaten aan hun lot. Terwijl de wind ging liggen en het water begon te zakken, kwam de hulpverlening nauwelijks op gang. Het rampenplan faalde uiteindelijk volledig.

Op televisie waren beelden te zien van mensen die een noodkreet schreven op het dak van hun ondergelopen huis. In het stadion van New Orleans zaten meer dan 25.000 man bij elkaar in mensonterende omstandigheden: er was een gebrek aan water, voedsel en toezicht. De beelden uit de Superdome gingen uiteindelijk de hele wereld over. Pas na dagen kwam de Amerikaanse regering in Washington in actie.

Een groot deel van de inwoners keerde na Katrina nooit meer terug. De wederopbouw kenmerkte zich door frustratie. De financiële steun die eerder werd toegezegd door president Bush bleef beperkt. Over deze moeizame periode spreken we met Jeff Hebert, loco-burgemeester van New Orleans. Na Katrina reisde hij meteen van New York terug naar zijn geboorteplaats New Orleans om te helpen. Uiteindelijk vertrok hij er nooit meer en zette hij zich jarenlang in voor de wederopbouw. 

Zwaar getroffen

Ook nu, 11 jaar na Katrina, is nog niet alles terug bij het oude. Een van die plekken is de Lower Ninth Ward, een zwarte wijk in New Orleans die het zwaarst werd getroffen. Vorig jaar opende Burnell Colton er de allereerste supermarkt. De veteraan probeert door zelf zijn handen uit de mouwen te steken zijn buurt weer nieuw leven in te blazen. Verslaggever Tom van ‘t Einde gaat langs in zijn winkel. 

Waar wel verandering in is gekomen zijn de waterkeringen, die moeten voorkomen dat de schade ooit nog zo groot gaat worden. Hierom heeft de wederopbouw een Nederlands tintje gekregen. We gaan in New Orleans op pad met Roelof Stuurman, ingenieur van Deltares. Hij werkt al jaren in de Verenigde Staten om te zorgen dat New Orleans bij een volgende orkaan storm-proof is.  

Bekijk hier enkele beelden terug van de ramp:

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."