radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Het gevecht van molenaar Maarten tegen de windmolens: 'Als je niets doet, dan komen ze er gewoon'

Het gevecht van molenaar Maarten tegen de windmolens: 'Als je niets doet, dan komen ze er gewoon'
Molenaar Maarten stond op tegen de windmolens die bij hem in de buurt dreigden te komen
Bron: EenVandaag

Het komende jaar moet elke gemeente, opgedeeld in 30 regio's, onderzoeken waar en op welke manier het best duurzame elektriciteit op land kan worden opgewekt. Molenaar Maarten van Dijk vreesde dat zijn molen erdoor in gevaar zou komen en kwam in actie.

"Ik kan hier eindeloos zitten, kijken en luisteren naar de houten tandwielen." Maarten van Dijk is al 10 jaar molenaar en ging de strijd aan met zijn gemeente Ronde Venen. Hij wilde ervoor zorgen dat er geen windturbines in het Geingebied zouden komen staan, waar zijn Mondriaanmolen staat. De molen uit 1874 werd meer dan 20 keer door Piet Mondriaan geschilderd.

Unesco-werelderfgoed

De polder waarin zijn molen staat heeft een cultuurhistorische functie. De Stelling van Amsterdam loopt dwars door de polders heen en staat op de Unesco-werelderfgoedlijst. Een bijzondere omgeving, maar is het natuurgebied ook beschermd tegen windturbines? Daar maakte Van Dijk zich zorgen om.

Op een informatieavond van een organisatie die het natuurgebied wilde beschermen werd hij voor het eerst wakker geschud. Een projectleider was daar ingehuurd door de Regionale Energie Strategie (RES) om zijn verhaal te vertellen. "En zijn boodschap was duidelijk", vertelt van Dijk, "Er zit een energietransitie aan te komen."

info

Wat is de RES?

De Regionale Energiestrategie (RES) is een ambitieus plan dat uit het Klimaatakkoord van 2019 is voortgekomen. Met als hoofddoel: de CO2-uitstoot in 2030 halveren ten opzichte van 1990. Zowel gemeenten als burgers staan voor een grote opgave om dit in goede banen te leiden. De ambitie is groot: in 2030 moet er minstens 35 terawattuur aan zonne- en windenergie worden opgewekt.

Het plan van de Regionale Energiestrategie (RES) is om samen met burgers te kijken op welke plekken die duurzame energie kan worden opgewekt en vervolgens te beslissen op welke manier dat gebeurt. Door onder meer informatieavonden en digitale bijeenkomsten worden de burgers vanaf het begin bij de plannen betrokken.

'Hoeveel windturbines wil je?'

De projectleider had een flyer bij zich waarin werd uitgelegd hoeveel duurzame energie de regio moest gaan opwekken. "Er moest veel gebeuren. In de flyer werd uitgelegd hoeveel zon- en windenergie nodig was om dat doel te behalen."

De mensen die op de avond aanwezig waren, konden aangeven hoeveel windturbines zij in de omgeving wilden, vertelt Van Dijk. "Er werd geroepen: 'Wilt u zes, acht of twaalf windturbines?' Ik riep gelijk: 'Dat wil ik niet, ik wil er nul.' Maar die optie was er niet."

Maarten van Dijk vertelt hoe het hem lukte om het Geingebied rond zijn molen uit te sluiten voor het plaatsen van windmolens

Niet afwachten

Vrij snel na de informatieavond besloot Van Dijk bij de buren aan te kloppen. "Ik vroeg hen of ze wisten dat er plannen zijn voor windturbines in de omgeving." Veel van hen wisten dat niet. Sommigen wilden afwachten, maar Van Dijk wilde dat absoluut niet. "We wilden direct iets doen om het idee van tafel te krijgen en juist niet de procedure af te wachten."

Met een groepje verontruste Gein-liefhebbers stelde hij een aantal vragen. Wat is de RES? Wat doen de mensen in onze omgeving? Maar ook: wie kennen we in de lokale politiek? Zo hoopte hij het vraagstuk bij de gemeenteraad onder de aandacht te brengen.

Politiek wakker

Vervolgens schudden de Gein-liefhebbers met banners ook de mensen in het dorp wakker. "Overal hingen we posters op met afbeeldingen van hoe het gebied eruit zou komen te zien als de windturbines daadwerkelijk zouden worden geplaatst." Volgens de molenaar kregen de inwoners zo een goed idee van hoe de polder en het dorp eruit zouden gaan te zien. "Want niet alleen als je in de polder loopt, zie je de molen. Ook vanaf de patatkraam in het dorp kan je vrolijk die hoge windturbines zien draaien."

Uiteindelijk startte hij een petitie, waarmee hij 4500 handtekeningen verzamelde. Door alle commotie die ontstond, besloot de gemeente het gebied rondom de molen uit te sluiten voor het plaatsen van windturbines. Een grote overwinning voor Van Dijk en zijn medestanders. "Ik wist niet dat de democratie zo werkt. Als je echt iets wil, kan je dat ook echt voor elkaar krijgen. Ik ben politiek wakker geworden en ik vond het heel interessant."

Molen
Bron: EenVandaag
De Mondriaanmolen van Maarten van Dijk

'Alleen maar 'nee' is een zwaktebod'

Toch is Van Dijk helemaal niet tegen meewerken aan de energietransitie. Wel vindt hij dat het op een andere manier moet. "We zoeken nu met de omgeving naar andere manieren om energieneutraal te worden. Ik ben niet tegen de energietransitie, maar het moet hier gewoon op een andere manier. We willen ook niet alleen maar 'nee' zeggen, dat vind ik een zwaktebod."

"Iedereen wil nu zorgen dat zijn huis energieneutraal wordt en ook voor goede isolatie zorgen. Daarnaast willen we allemaal leverancier worden van het elektriciteitsnet." Van Dijk hoopt anderen te inspireren om zich ook te verdiepen in de Regionale Energiestrategie in hun regio. "Want je moet wel in actie komen. Dat was ook onze gedachte: als we niets hadden gedaan, dan stonden we erbij en keken we ernaar. Dan komen ze er gewoon."

info

Inspraak is heel welkom

Kristel Lammers, programmadirecteur van de Regionale Energiestrategie, wil júíst dat mensen actief onderdeel zijn van de plannen die voor de energietransitie worden gemaakt. "Inspraak is in de RES heel belangrijk. We willen dat er in heel Nederland draagvlak is voor de plaatsing van windturbines en zonnevelden."

"Op dit moment is er nog niks vastgesteld. Sinds 1 oktober zijn verschillende locaties aangewezen waar mogelijk iets zou kunnen komen, maar het is juist nu belangrijk op lokaal niveau te kijken of dat ook past bij de omgeving, of dat inwoners juist andere locaties meer geschikt vinden."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen
Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant