Het gaat om mensen

Tientallen, misschien wel honderden, malen ging ik in de Tweede Kamer in debat met toenmalig minister Zalm van Financiën. Meestal bestreden we elkaars standpunten waarbij het er soms heftig aan toe ging. Dat betekent niet dat we ook persoonlijk een hekel aan elkaar hadden. Dat hoeft ook niet. In een volwassen democratie kunnen politici heftig met elkaar van mening verschillen en desondanks met respect met elkaar omgaan. Dat wordt wel steeds moeilijker op het moment dat het persoonlijke politiek wordt. Zoals dat nu gebeurd met Zalm omdat hij financieel topman was van de failliete DSB bank. Ook onder zijn verantwoordelijkheid werden DSB klanten opgezadeld met onverantwoorde tophypotheken. Een groot deel van die top hypoheken bestonden uit één of meerdere koopsompolissen. Die koopsompolissen bestonden voor tachtig procent of meer uit provisies voor DSB.

Politici kennen elkaar, vaak al jarenlang, en roepen in zo’n situatie om het hardst dat een politicus in de problemen ‘zorgvuldig’ behandeld moet worden. Daar ben ik het mee eens. Zeker vanuit Zalms eigen politieke partij is die roep om zorgvuldigheid begrijpelijk. Maar er worden in het geval van Zalm wel grote woorden gebruikt. Zo stelde Frans Weekers, de financieel woordvoerder van de VVD, naar aanleiding van alle kritiek op Zalm dat de pers ‘emmers stront uitkieperen over Zalm’. VVD-fractievoorzitter Mark Rutte pleitte in het tv programma Buitenhof voor een ‘radiostilte’ maar zei tegelijkertijd dat hij geloofde in Zalm en hoopte dat hij gelijk had. Minister Bos verdedigde Zalm omdat hij ‘iemand niet louter op basis van mediaberichten wil lynchen’. Bos voegde daar later nog aan toe: “Zorgvuldigheid gaat boven alles. Het gaat om mensen”.

Het gaat om mensen. Alsof het in de politiek niet altijd om mensen gaat. Elke keer als ik Bos dat hoor zeggen moet ik denken aan de mensen die slachtoffer zijn geworden van de DSB bank. Aan Yvonne en haar man. Aan de Brammers. Aan Aziza en de velen andere gedupeerden die ik bij DSB Ramp het afgelopen jaar ontmoette. Mensen waar de politiek niet zorgvuldig mee om ging. Tophypotheken zoals bij de DSB bank werden door toenmalig minister Zalm oogluikend toegestaan. In plaats van een verbod kwam er een ‘gedragscode’ met maximumnormen voor de hoogte van een hypotheek. Een gedragscode waar banken van af mochten wijken als ze dat maar uitlegden. DSB deed dat massaal. In 1996 al schafte toenmalig minister Wijers de maximumprovisie af. DSB maakte daar de afgelopen jaren maximaal gebruik van met provisies van tachtig procent of meer.

Minister Bos wil nu voorlopig geen nieuw provisiemaximum invoeren. Hij wil eerst zelfregulering weer een kans geven. Net als een grote meerderheid in de Tweede Kamer. Als het om Gerrit Zalm gaat pleiten politici om het hardst voor zorgvuldigheid. Want het gaat wel om mensen. Maar als het om de mensen die het slachtoffer worden van de praktijken DSB dan telt die zorgvuldigheid blijkbaar niet meer. VVD-Kamerlid Weekers, zei naar aanleiding van alle kritiek op Zalm dat ‘Nederland af en toe wel een bananenrepubliek lijkt’. Maar als Nederland al op een bananenrepubliek lijkt dan is dat omdat een bank als de DSB bank in ons land jarenlang zijn gang kon gaan.

Ewout Irrgang is Tweede Kamerlid voor de SP