Het islamitisch onderwijs is in opmars. In de afgelopen tien jaar is het aantal leerlingen op islamitische basisscholen met 60 procent gestegen. Ook de kwaliteit van het onderwijs gaat omhoog.

Het aantal leerlingen in het islamitisch basisonderwijs steeg van 9.324 in 2008 naar 15.078 in 2018. Dit blijkt uit cijfers van Dienst uitvoering Onderwijs (Duo), opgevraagd door De Volkskrant. Volgens religiewetenschapper en onderwijskundige Cok Bakker, verbonden aan de Universiteit Utrecht, heeft deze groei te maken met de kwaliteitsslag die het islamitisch onderwijs heeft gemaakt. "Het bestuur is beter georganiseerd en daarmee is de beeldvorming ook verbeterd. Dat zie je terug in de onderwijskwaliteit."

'Je leert van wieg tot graf'

Islamitische scholen scoren al 5 jaar op rij het beste op de Cito-toets. "Ik begrijp die goede score heel goed", zegt lerares Debbie Dussel, die zes jaar lang op de As-Soeffah basischool in Amsterdam Zuid-Oost werkte.

"Vanuit de islam geldt: 'je leert van wieg tot graf'. Ik werk al 17 jaar in het onderwijs, maar nergens zag ik zo'n grote betrokkenheid van ouders als op deze islamitische basisschool. De prestatiedrang is groot, zowel bij ouders als bij de kinderen. En bij hen geldt ook heel duidelijk: luister naar de leraar, anders krijg je het je thuis te horen." Nederland telt twee islamitische scholen die voortgezet onderwijs bieden en 54 islamitische basisscholen. Niet iedereen juicht de groei ervan toe. Tegenstanders zijn bang om grip op de lesstof of progressieve normen en waarden te verliezen. Sommigen pleiten voor afschaffing van wetsartikel 23, waarin de vrijheid van onderwijs staat beschreven.

'Ons soort mensen'

"Dat vind ik te kort door de bocht", zegt religiewetenschapper en onderwijskundige Cok Bakker. "Ik snap dat verzuiling op basis van geloof misschien te ouderwets is geworden. Maar het is een illusie om te denken dat als je scholen allemaal openbaar maakt, deze allemaal hetzelfde worden. Dan gaan juist weer andere variabelen meespelen; sociaal-economische factoren, de wijk waarin de school staat, etniciteit. Er zijn rapporten verschenen over het mechanisme dat ontstaat van scholen die alleen 'ons soort mensen' aan zich binden. Dan is religie minder belangrijk geworden, maar komen verschillen dus op deze manier weer bovendrijven."

Bakker wijst op de vrijheid die scholen hebben om eigen invulling aan het onderwijs te mogen geven. Met een ondergrens aan wat niet kan, op basis van politieke afspraken. "Maar het moet niet zo zijn dat de politiek de hele inhoud van de lesstof gaat bepalen. Die vrijheid voor scholen zou ik niet kwijt willen."

Onderwijs staat op één, religie op twee

Onbekend maakt onbemind, denkt lerares Debbie Dussel. "Ik kreeg de kans op deze school te werken en het leek mij interessant. Ik was eerst ook bang van mannen met baarden in lange jurken, om het zo maar even te zeggen. En ik vond het belachelijk dat mannen vrouwen geen handen schudden. Maar nu begrijp ik ze. Het draait juist om liefde en respect tussen man en vrouw, daar is niets mis mee."

Dussel noemt de As-Soeffah basisschool heel tolerant. Kleuters kregen er ook 'les' in Sinterklaas en Kerst en als niet-gelovige was zij welkom om op deze school les te geven. En daarin zit volgens haar de crux: "Zolang onderwijs op de eerste plaats staat en religie op de tweede, vind ik het niet nodig om religieus onderwijs helemaal af te schaffen." Ook al had ze haar twijfels bij gescheiden gymles aan jongens en meisjes, of hoorde ze van collega's op andere, strengere islamitische scholen dat daar geen Sesamstraat mocht worden gekeken 'omdat het 'bewegende beelden zijn'. Zolang onderwijs op de eerste plaats blijft staan, moet er ruimte zijn voor verschillen.

Leren van diversiteit

De voorzitter van de koepelvereniging van islamitische schoolbesturen stelde dat geloofsidentiteit van islamitische scholen bijdraagt aan de onderwijskwaliteit. Daar is Cok Bakker het niet helemaal mee eens.

"Van diversiteit kun je ook veel leren. Verzuiling maakt dat scholen zich aanpassen aan wat leerlingen thuis al leren. Door diversiteit bereid je kinderen beter voor op de maatschappij."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.