In 2026 is de helft van de inwoners van asielzoekerscentra een statushouder, schrijft asielminister Marjolein Faber aan de Tweede Kamer. En dat gaat honderden miljoenen kosten, waarschuwt het COA.

"Ik kwam met veel energie naar Nederland, maar het wachten op een woning maakt me depressief", zegt Alaa AbdelHay. Hij vluchtte vanuit Syrië naar ons land en heeft inmiddels een verblijfsvergunning. Inmiddels woont Alaa 2,5 jaar in een asielzoekerscentrum. Net als bijna 20.000 andere statushouders wacht hij op een woning.

Helft in azc's statushouder

Volgens minister Marjolein Faber van Asiel en Migratie is op 1 januari 2026 naar verwachting de helft van de inwoners van opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) statushouder, net als Alaa. Dat schrijft Faber in een brief aan de Tweede Kamer.

Statushouders zijn mensen met een verblijfsvergunning. Zij hebben recht op een sociale huurwoning. Op dit moment heeft 27 procent van de inwoners van asielopvanglocaties een status. Tegen het einde van dit jaar is dat 37 procent, verwacht de minister.

Plekken bezet houden

Gemeenten hebben de taak om, afhankelijk van de grootte, een bepaald aantal statushouders te huisvesten. Maar door het langdurige tekort aan beschikbare sociale huurwoningen is het al jaren moeilijk om aan die verplichting te voldoen.

Omdat statushouders hierdoor niet kunnen doorstromen naar een huis blijven ze langer in de opvanglocaties van het COA. Daarmee houden ze plekken bezet die anders beschikbaar zouden zijn voor asielzoekers die nog wachten op een beslissing over hun verblijfsstatus.

'Noodopvang is duur'

Het COA is bezorgd dat zoveel statushouders plekken bezet houden in asielzoekerscentra. "We hebben op dit moment zoveel mensen in de opvang met een vergunning, dat we te weinig plekken hebben", zegt bestuurder Joeri Kapteijns van de opvangdienst.

"Dat betekent dat we overal in het land nieuwe noodopvanglocaties moeten openen en dat er dan nog steeds tekorten zijn", gaat hij verder. Dit soort opvanglocaties zijn duur, benadrukt Kapteijns. Veel duurder dan reguliere opvanglocaties.

Honderden miljoenen

"We hebben berekend dat als de mensen die eigenlijk al in de gemeente hadden moeten wonen, als die weg zouden zijn, zouden we dus minder noodopvang nodig hebben en dat zou ons bijna 800 miljoen dit jaar bespaard hebben", rekent de bestuurder.

Dit is het bedrag dat het COA dit jaar zou kunnen besparen, nu de opvang voor bijna 30 procent bestaat uit statushouders. Dat bedrag zal nog hoger zijn wanneer in 2026 50 procent van de opvang bestaat uit statushouders. Hoe groot die stijging zal zijn, hangt af van hoeveel vergunninghouders erbij komen.

Veel woningzoekenden

Er zijn naast statushouders meer mensen met een zogeheten 'urgentie' op een sociale huurwoning. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die gescheiden zijn en of mensen die doorstromen vanuit een blijf-van-mijn-lijfhuis. Al deze mensen huisvesten is alleen een enorme puzzel en lukt vaak dan ook niet.

Het kabinet wil de voorrangspositie van statushouders daarom afschaffen. Als zij minder zouden doorstromen vanuit de asielopvang naar een huurwoning, zou daarmee ruimte kunnen ontstaan voor andere woningzoekenden, zo is de gedachte van de regering.

9 in plaats van 10 jaar wachten

Maar dat valt tegen, zegt hoogleraar huisvestingssystemen aan de TU Delft Peter Boelhouwer. Hij legt uit dat ongeveer 30 procent van de sociale huurwoningen in gemeenten wordt toegewezen aan 'urgente gevallen'.

En daarvan gaat weer 10 procent naar statushouders, dus uiteindelijk gaat het om 3 procent van het totaal aantal toewijzingen. "Als je een gemiddelde wachttijd hebt van 10 jaar, dan gaat die met dit plan naar 9 jaar. Het helpt dus iets, maar het maakt natuurlijk niet heel veel uit."

Bron: EenVandaag

'Ik voel me nutteloos'

Toen Alaa naar Nederland kwam verbleef hij eerst op een grasveld buiten de poorten van het aanmeldcentrum in Ter Apel. Hij kwam met veel energie en hoop hier aan en begon enthousiast met het leren van de taal via YouTube. Maar door het lange wachten heeft hij inmiddels geen motivatie meer.

De omstandigheden hebben hem depressief gemaakt, vertelt Alaa. "Ik schaam mij en voel mij nutteloos." Zijn vrouw en dochters zijn nog in Syrië, omdat het voor hen daar veiliger is dan voor mannen, legt hij uit. "Ik heb ze al 4 jaar niet gezien."

Groot verschil met Oekraïners

Ondanks dat hij een verblijfsvergunning heeft, is het nog onduidelijk waar hij straks komt te wonen en wanneer dan precies. Het zorgt ervoor dat hij nu nog geen baan kan zoeken, terwijl hij een achtergrond heeft als assistent-ingenieur.

Alaa vindt het lastig dat veel Oekraïense vluchtelingen hun leven in Nederland beter kunnen oppakken. "Zij hebben een auto, een baan en vaak ook een woning", zegt hij. "Het is geen jaloezie, maar het is wel een groot verschil en ik heb het gevoel dat zij meer kansen krijgen."

Schoolkantines en bedrijfsrestaurants in Frankrijk zouden niet langer soja-producten moeten serveren. Dat is het advies van Anses, het Franse RIVM. Te veel soja zou een negatief effect kunnen hebben op de vruchtbaarheid.

Soja wordt veel gebruikt als plantaardig alternatief voor bijvoorbeeld vlees- of melkproducten.

Lager oestrogeen

Driekwart van de Franse kinderen tussen de 3 en 5 jaar, en bijna de helft van de volwassen Franse vrouwen die soja eten, krijgen volgens Anses te veel soja binnen. En dat kan slecht zijn voor de gezondheid, zegt de Franse organisatie, met name voor de vruchtbaarheid.

De boosdoeners in soja zijn isoflavonen. Universitair hoofddocent Katja Teerds legt uit hoe isoflavonen werken: "Ze binden aan de receptor voor oestrogeen, het vrouwelijk geslachtshormoon. Een piek in oestrogeen zorgt voor de eisprong." In theorie kunnen heel grote hoeveelheden isoflavonen dus zorgen voor een lager oestrogeen en daarmee de eisprong dwarszitten.

'Effect verwaarloosbaar'

"Maar onderzoek heeft aangetoond dat dit effect verwaarloosbaar is", gaat Teerds verder. Ook bij emeritus hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell zijn de risico's niet bekend. "In Azië wordt veel soja gegeten. Daar zijn ook veel onderzoeken gehouden, waaruit blijkt dat de menstruatiecyclus van vrouwen soms een dag langer wordt door hoge sojaconsumptie, maar negatieve effecten op de vruchtbaarheid zijn niet bekend."

Het Nederlandse adviesorgaan voor voeding is het Voedingscentrum. Zij hanteert alleen een advies voor zwangere vrouwen als het gaat om soja-inname. "Uit dierstudies blijkt dat het mogelijk effect heeft op de ontwikkeling van de geslachtsorganen bij het kindje als je heel veel isoflavonen binnenkrijgt tijdens de zwangerschap", vertelt gezondheidsexpert bij het Voedingscentrum Marije Verwijs.

Advies Voedingscentrum

"Wij adviseren daarom om tijdens de zwangerschap de soja-inname beperkt te houden, tot bijvoorbeeld vier glazen sojadrink per dag en daarnaast nog twee vleesvervangers op basis van soja per week", gaat ze verder. Overigens zitten in dierlijke producten ook isoflavonen. "In koemelk zelfs meer dan in sojamelk", zegt Teerds. "Dat komt omdat koeien soja door hun voeding krijgen."

Het voedingscentrum hoopt zich binnenkort samen met het RIVM en de Gezondheidsraad te kunnen buigen over het Franse rapport. "Indien nodig zullen we ons advies aanpassen."

Nederland moet snel een puntenrijbewijs voor alle bestuurders invoeren. Dat zegt minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat tegen EenVandaag. "Ik denk aan een puntenrijbewijs voor iedereen, waarbij we de echte veelplegers hard kunnen aanpakken."

Minister Madlener van Infrastructuur en Waterschap wil snel werk maken van een puntenrijbewijs: "Als je dronken in je auto stapt of een zware verkeersovertreding begaat, dan is het 'three strikes and you're out', dan ben je je rijbewijs kwijt. Daar maak ik echt werk van."

Strafpunten voor verkeershufters

Heel veel landen om ons heen hebben al zo'n puntensysteem, onder meer Duitsland, Spanje, Groot-Brittanië, Frankrijk en Italië. In het ene land heeft elke chauffeur punten en kan deze kwijtraken. In het andere land verzamelen overtreders juist strafpunten en moeten ze bij een bepaalde hoeveelheid hun rijbewijs inleveren.

Zo kent men in Duitsland de beroemd-beruchte 'Punkte in Flensburg', punten dus die in deze Noord-Duitse stad worden bijgehouden, en die je liever niet wil verzamelen als bestuurder.

'Gevaarlijk rijgedrag verminderen'

Ook Nederland kent het principe al in de vorm van het zogeheten beginnersrijbewijs, in het leven geroepen om ongelukken en gevaarlijk rijgedrag door onervaren bestuurders te verminderen.

Het achterliggende idee is dat nieuwe of jonge automobilisten die meerdere keren ernstige verkeersovertredingen begaan, tijdelijk hun rijbewijs kwijtraken of een herexamen moeten doen. Ook voor bestuurders die twee keer in korte tijd met drank op zijn betrapt geldt zo'n systeem. De minister wil dit nu uitbreiden voor alle chauffeurs in Nederland. "We zijn aan het onderzoeken hoe andere landen het doen en hoe we dit kunnen incorporeren in ons systeem."

Bumperkleven met hoge snelheid

"Als je een aantal keren een ernstig verkeersdelict pleegt, dan is er voor jou geen plek op de weg", vindt Madlener. Ernstige verkeersdelicten, dat zijn onder meer: bumperkleven met hoge snelheid, grove snelheidsovertredingen en het veroorzaken van gevaar of hinder in het verkeer. Daarnaast zijn het veroorzaken van schade, een ongeluk met dodelijk gevolg of met zwaar letsel uiteraard ook ernstige verkeersdelicten.

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen vindt het puntenrijbewijs een goed idee, maar plaatst ook kanttekeningen: "We weten uit het buitenland dat zo'n puntenrijbewijs effect heeft, maar de resultaten zijn niet altijd even duidelijk te becijferen."

Huidig systeem te weinig afschrikkend

Tertoolen ziet wel dat het systeem zoals het in Nederland gehandhaafd wordt onvoldoende afschrikkend is voor verkeershufters. "Je krijgt een boete voor een overtreding, die betaal je dan. Maar een volgende boete wordt niet hoger, het heeft geen optellend effect. En je mag daarna gewoon doorrijden, ook al ben je een enorme hufter in het verkeer."

De angst om je rijbewijs kwijt te raken is daarentegen veel groter, vertelt Tertoolen. "Want voor veel mensen is het superbelangrijk om te kunnen rijden. En de auto instappen zonder rijbewijs is gewoon een misdrijf."

Grote pakkans is cruciaal

Tertoolen denkt dat handhaving, en dus een grote pakkans, cruciaal is om een puntenrijbewijs effectief te maken. "Dat geldt eigenlijk voor iedere maatregel, je ziet het ook met appen op de fiets. Dat is verboden maar wordt niet gehandhaafd, dus dan doet iedereen het gewoon weer." Hij gaat verder: "Een ander groot probleem is dat boetes nu op kenteken staan, het is heel ingewikkeld om het persoonsgebonden te doen. Dus bij een puntensysteem zou je wel heel goed erover na moeten denken aan wie je de auto uitleent."

Verschillende sectororganisaties geven aan niet op de hoogte te zijn van concrete plannen van de minister. Net zoals Tertoolen verwachten ze dat er verregaande aanpassingen moeten worden gedaan voordat een puntenrijbewijs realiseerbaar is.