Heldere keuzes

2009 was het eerste van drie opeenvolgende verkiezingsjaren. In juni van dit jaar ging Nederland naar de stembus om nieuwe Europarlementariërs te kiezen. D66 mocht zich verheugen over een goed resultaat; onze fractie in Brussel verdrievoudigde.

En bij de herindelingsverkiezingen van afgelopen november wist D66 in de vier gemeenten waarin op ons gestemd kon worden, steeds twee zetels te halen. Ook komend jaar zullen kiezers met het rode potlood aangeven waar hun politieke voorkeur ligt. Op 3 maart staan de gemeenteraadsverkiezingen op het programma. Een jaar later, in maart 2011 zijn de Provinciale Statenverkiezingen gepland en in mei van dat jaar staat het sluitstuk van deze driejarige electorale reeks gepland: de verkiezingen voor de Tweede Kamer.

Als de uitslag van de Europese verkiezingen iets heeft laten zien, dan is het wel dat de kiezer een heldere boodschap weet te waarderen. Het overtuigende Ja voor Europa van D66, maar ook het ondubbelzinnige Nee tegen Europa van de PVV, is door de kiezers beloond met zetelwinst. Partijen die niet duidelijk wisten te maken wat zij nu eigenlijk met Europa willen, hebben deze halfslachtige houding moeten bekopen.

Dat een heldere keuze door mensen wordt gewaardeerd, lijkt in deze tijd geen toeval. Het jaar 2009 heeft opnieuw bevestigd wat zich de twee jaren daarvoor ook al aftekende. Het kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie durft geen kleur te bekennen. Sterker nog, Balkenende cum suis ontwijken keuzes met telkens weer een nieuwe variant van uitstel. De honderd dagen durende snuffelstage, tientallen werkgroepen, honderden ambtenaren en als klap op de vuurpijl: de negentien commissies voor de zogenoemde brede heroverwegingen, aangevuld met een advies van de Sociaal Economische Raad (SER) over de miljarden euro’s aan bezuinigingen en hervormingen die nodig zijn.

Het lot van het enige echte besluit dat de coalitiepartijen na weken crisisberaad wel durfden te nemen – de verhoging van de AOW-leeftijd van 65 naar 67 – werd vervolgens ook weer in handen van derden gelegd. De SER kreeg een half jaar lang de tijd alternatieven aan te dragen. Die slaagde daar echter niet in, waardoor het kabinet de verhoging alsnog doorvoert.

Een echte keuze kan dat echter nauwelijks worden genoemd. CDA en PvdA, maar ook de VVD, durven niet echt voor een AOW-leeftijd van 67 te kiezen. De maatregel gaat immers niet alleen pas over tien jaar in, de vele uitzonderingen die de verschillende partijen willen laten vastleggen, bijvoorbeeld met betrekking tot de ‘zware beroepen’, maken de wet onuitvoerbaar. Het is opnieuw een voorbeeld van de omslachtige manier waarop het kabinet om moeilijke beslissingen heen manoeuvreert. Dat regeren een werkwoord is, lijkt helaas maar moeizaam door te dringen tot de Trêveszaal.

Toch zal het anders moeten om de conservatieve stilstand die ons land nu in de greep houdt, om te zetten in de vooruitgang en vernieuwing die essentieel is voor Nederland. Een ambitieus toekomstperspectief is nodig. Met hervormingen van arbeidsmarkt en woningmarkt, met investeringen in kennis en onderwijs, met optimale inzet voor een duurzame samenleving en met een overheid die er voor haar burgers is, niet andersom. Kortom: echte keuzes.

Dat Nederland behoefte heeft aan die heldere keuzes blijkt ook uit het nieuwste rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), De sociale staat van Nederland 2009. Besluitvaardigheid en leiderschap worden door de publieke opinie hogelijk gewaardeerd, zo concludeert het SCP. Het politiek spannende jaar dat voor ons ligt – met behalve de gemeenteraadsverkiezingen onder meer ook de uitkomsten van de onderzoeken naar DSB, de resultaten van de brede heroverwegingen en het rapport van de commissie-Davids over de besluitvorming rond de Nederlandse deelname aan de oorlog in Irak – vraagt ook daadwerkelijk om besluitvaardigheid. Om heldere keuzes. Laat de politiek die boodschap meenemen in 2010.