Het is de week van het Eurovisie Songfestival. Het duo Mia en Dion vertegenwoordigt Nederland in Liverpool. Nieuw dit jaar: bij de halve finales zijn er geen vakjury's. Felix Pot deed onderzoek naar het Songfestival en beantwoordt jullie vragen.

Kijkers bepalen dit jaar welke landen door gaan naar de finale van het 67ste Eurovisie Songfestival. "Wil je een finale hebben waar zoveel mogelijk mensen naar kijken, dan kun je maar beter de acts erin hebben die de mensen het leukst vinden en niet per se de jury", zegt onderzoeker Felix Pot aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij deed onderzoek naar vriendjespolitiek op het Eurovisie Songfestival.

1. Waarom zijn de vakjury's afgeschaft?

"Het Eurovisie Songfestival heeft in de afgelopen jaren vaker de regels veranderd", legt Pot uit. "In het begin kwam het publiek bijvoorbeeld helemaal niet aan bod. In de afgelopen jaren zie ik een trend dat het publiek steeds meer invloed krijgt in het stemproces. Een soort democratisering van het songfestival."

Dat het steeds meer een show voor het publiek is, komt ook weer terug in de finale. Zo zijn in 2016 de stemmen van het publiek en de stemmen van de vakjury van elkaar gescheiden. Zodat kijkers echt zien welke act het publiek het beste vindt. Pot merkt op dat de organisatie van het Songfestival graag wil laten zien dat er een winnaar op basis van stemmen van experts en het publiek is gekozen. "Dat het iets meer een democratisch verhaal wordt, want daar staat Europa natuurlijk ook voor."

Bron: Eigen foto

2. Kunnen wij als publiek wel goed beslissen over wie er door moet gaan naar de finale?

Goed geschreven liedjes lopen met de afschaffing van de vakjury het risico om weggestemd te worden. "En dat is precies wat het Songfestival wil", zegt Pot. "Er is altijd de vraag: wie moeten het bepalen? Moeten we het de experts of het publiek laten bepalen? Soms loopt dat gelijk en soms ook niet."

"Vanavond gaan we wel misschien iets zien met Nederland en Kroatië. Volgens de wedkantoren gaat waarschijnlijk maar één van de twee landen door. Een groter contrast tussen Nederland en Kroatië ga je niet krijgen. Nederland is, als het goed gezongen wordt, een heel kunstzinnig liedje en heel goed geschreven. De Kroatische inzending is helemaal hysterisch met mannen verkleed in jurken die veel ronddansen."

"Het is artistiek misschien niet heel verantwoord, maar misschien vinden veel mensen het wel leuk en grappig en gaan zij door naar de finale. Voor de duurzaamheid van het Songfestival vind ik het wel mooi dat het publiek een grotere stem heeft gekregen."

3. Wie bepaalt er welke mensen in de vakjury terechtkomen?

"Dat verschilt heel erg per land", legt Pot uit. Omroepen die verantwoordelijk zijn voor het uitzenden van het Eurovisie Songfestival bepalen zelf wie er in de vakjury zitten. Eurovision heeft wel bepaalde richtlijnen voor de samenstelling, die vooral een mix van professionals moet zijn.

"In Nederland is dat de AVROTROS. Sommige landen hebben een vaste poule en andere landen hebben weer een wisselende poule van vakjuryleden. Dit zijn vaak muzikanten en andere professionals uit de muziekindustrie. In Nederland hebben we bijvoorbeeld weleens radio-dj's in de jury gehad."

Bron: ANP

4. Heeft vriendjespolitiek veel invloed op de uitslag?

Pot weet uit het verleden dat je voorkeurstemmen niet helemaal kunt voorkomen. "Mensen vinden iets leuker wat zij kunnen verstaan. Als een Kroatische inzending in het Kroatisch zingt en mensen in Servië kunnen dat verstaan en de jury kan dat verstaan, kunnen ze dat ook oprecht mooier vinden dan een Frans liedje. Het is dus niet altijd per se corrupt of vriendjespolitiek, het is ook een deel van gedeelde smaak. Een Vlaams liedje zou in Nederland ook goed scoren."

Volgens Pot kan de loting van de halve finales ook gunstig zijn. "Het kan zijn dat in een halve finale meer goedgezinde landen bij elkaar zitten. Dat kan natuurlijk nadelig uitpakken voor een land dat een beetje in zijn eentje die halve finale ingaat. Maar wat wel blijkt uit het onderzoek naar vriendjespolitiek op het Songfestival, is dat het effect beperkt is."

Toch komen er elk jaar wel verhalen naar boven over vriendjespolitiek en zelfs corruptie. "Belarus is bijvoorbeeld ook wel een keer op de vingers getikt. Het kan een keer gebeuren dat iemand daardoor de finale niet haalt, maar het Songfestival daarmee winnen gebeurt heel zelden. Hoe dat nu in de halve finale gaat uitpakken, nu het volledige publiek bepaalt, dat moeten we nog even afwachten."

5. Hoe is de verdeling van stemmen per land? Hebben de grootste landen meer kans om door te gaan naar de finale?

Dat is volgens de onderzoeker niet het geval. "Elk land mag 12, 10 en 8 tot en met 1 punten geven. Een klein land heeft net zoveel punten te verdelen als een groot land."

"Dus als je in een klein land woont heb je heel veel invloed. In dat opzicht weegt een stem in een klein land zwaarder dan in een land waar veel meer gestemd wordt."

Ondanks dat hij beloftes doet om alles beter te maken, sluit president Donald Trump een recessie in Amerika niet uit, blijkt uit een interview met Fox News afgelopen zondag. "Trump is zichzelf vooral aan het indekken."

Volgens Trump heeft een toekomstige recessie vooral te maken met de grote veranderingen die hij in werking zet. De president zegt dat dit tijd kost, maar dat het uiteindelijk zal leiden tot betere tijden.

'Trumpcession'

Ondertussen dalen de aandelenkoersen flink en rijst de prijs voor een doosje eieren in Amerika de pan uit. Er wordt gesproken over een zogeheten 'Trumpcession'. Maar wat betekent een recessie in de VS voor Nederland?

"Een recessie in Amerika heeft directe gevolgen voor ons land en lijdt tot minder economische groei", begint Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam. "Naast de importheffingen op Canada en China, wil Trump ook de handelsheffingen in Europa opvoeren. Dit heeft een negatief effect op de gehele wereldhandel."

Welke sectoren worden geraakt?

Volgens Boot is er wel een verschil in de sector die wordt geraakt.

"In Nederland wordt vooral de maakindustrie getroffen, maar ook het café op de hoek kan dit indirect gaan voelen", legt de hoogleraar uit. "In de zuivelindustrie zal het effect weer kleiner zijn. De zuivelindustrie is namelijk afhankelijk van Nederland en Europa, en minder van de Verenigde Staten. Bovendien blijft iedereen wel melk drinken."

Trump versus Biden

De toekomstige recessie schuift Trump vooral in de schoenen van zijn voorganger Joe Biden. "In zekere zin heeft Trump hierin gelijk", stelt Boot.

"Biden heeft veel geld in de economie gestopt. Amerikanen konden daarom meer kopen van hun geld terwijl deze producten er niet waren. Met als gevolg stijgende inflatie", vertelt Boot. "Maar Trump gooit olie op het vuur. Hij wil minder importeren wat leidt tot tekorten op de Amerikaanse markt, in dit geval een tekort aan eieren."

Vakantie naar Amerika betaalbaarder

Naast de negatieve gevolgen voor bedrijven, heeft een Amerikaanse recessie ook effect op de consument. Volgens Boot heeft dit te maken met de waarde van de euro en de dollar.

"Tijdens een recessie gaan de koersen van munten schommelen. In dit geval wordt de dollar minder waard dan de euro." Toch zijn er volgens de hoogleraar enkele voordelen te behalen. "Een vakantie naar Amerika wordt betaalbaarder, en het kopen van een spijkerbroek goedkoper", zegt hij tot slot.

Een paar maanden geleden was de stemming in Syrië gerust euforisch te noemen. Dictator Assad was verdreven. Tijd voor een nieuw hoofdstuk. En toen ging het een paar dagen geleden goed mis. Correspondent Nienke Edelenbosch vertelt over de situatie daar.

Eind vorige week vielen militairen uit het voormalige leger van Bashar al-Assad de nieuwe machthebbers aan van de groepering Hayat Tahrir al-Sham (HTS), onder leiding van interim-president Ahmed al-Sharaa. Inmiddels zouden er meer dan duizend doden zijn gevallen, onder wie veel burgers.

'Spanningen niet meteen verdwenen'

Dat het geweld nu weer oplaait, komt niet helemaal onverwachts, zegt correspondent Nienke Edelenbosch, die in Libanon woont. "Na de val van Assad is er een nieuwe regering gekomen. Maar dat betekent niet dat alle spanningen tussen de verschillende groepen meteen verdwenen zijn", benadrukt ze.

Hoewel de voormalig dictator weg is, zijn de mensen die hem aanhangen lang niet allemaal verdwenen. "Vooral pro-Assad-groepen hebben baat bij escalatie." Onder Assad zijn er veel ernstige misdaden gepleegd. Die plegers hebben geen belang bij een stabiele situatie, dan is het moeilijker om onder berechting uit te komen.

Leger gemobiliseerd

En het escaleerde inderdaad. Als reactie op de aanvallen van pro-Assad-soldaten afgelopen donderdag mobiliseerde de nieuwe overheid het leger. "Dat trok naar de kust om de boel te sussen. Maar er ontstonden juist nieuwe gevechten en meer chaos, waarbij heel veel burgers omkwamen", vertelt Edelenbosch.

Volgens haar heeft dat ermee te maken dat bepaalde groepen binnen het nieuwe leger radicaler zijn dan de andere. "Dit leger is een verzameling van allerlei oud-oppositiegroepen. Dat is HTS, maar er zijn ook andere fracties met extremere ideologische motieven dan het hart van de regering. En dat maakt het moeilijk voor de nieuwe overheid om het onder controle te krijgen."

Geen journalisten in het gebied

Wat het moeilijk maakt om vast te stellen wie het huidige geweld tegen Syrische burgers pleegt, is dat er geen onafhankelijke journalisten in het gebied zijn waar het geweld nu plaatsvindt, legt Edelenbosch uit.

"Zijn het inderdaad de pro-Assad-groepen, of is dat het leger van de huidige overheid? En welke fracties binnen dat leger plegen dan dat geweld?" Het zijn vragen die niemand nu met zekerheid kan beantwoorden.

Een fragiel land

De nieuwe Syrische regering staat voor een enorme klus, zegt Edelenbosch. "Het land ligt in puin. Er heeft 14 jaar een burgeroorlog gewoed. Er is heel veel geld nodig om het weer op te bouwen."

"Tegelijk gaat het economisch erg slecht. Veel mensen hebben geen werk. Er is weinig elektriciteit, weinig voedsel. Mensen staan uren in de rij voor een brood. Bij elkaar zorgt dat ervoor dat het land fragiel is."

Een Syrië voor alle Syriërs

En dat zal niet snel zijn opgelost. De nieuwe Syrische overheid en president willen één Syrië voor alle Syriërs, zeggen ze. Een Syrië waar ook minderheden beschermd worden, vertelt Edelenbosch.

"Maar met de huidige spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen is dat nogal een uitdaging. Dan merk je hoe fragiel het allemaal is. Mensen die ik spreek in Syrië zeggen: 'Ik sta wel achter deze nieuwe president, maar kan hij me beschermen als het misgaat?' Dat dat nog niet lukt, blijkt nu."

Stap in de goede richting

De correspondent hoort dat veel mensen in Syrië op de vlucht slaan. "Die vertrekken met een paar spullen naar de bergen of de bossen." Ook steken Syriërs de grens met Libanon over. Tot nu toe gaat het volgens de lokale autoriteiten om ongeveer 4.300 mensen, weet Edelenbosch.

President Ahmed al-Sharaa heeft inmiddels een nieuwe, onafhankelijke commissie opgesteld die gaat onderzoeken waardoor het nu zo geëscaleerd is. De daders moeten vervolgd worden, zegt hij. "Dus dat is wel een stap in de goede richting."