Hagenees ‘Andok’ bij strijd in Raqqa

Hij loopt ontspannen over straat door het oosten van Raqqa. Auto’s die hem passeren claxoneren naar de strijder uit Den Haag. De bewoners zijn blij dat ze zijn bevrijd van IS, ook al ligt de halve stad in puin. Andok zwaait terug. Hij gebruikt niet zijn echte naam en toont ons ook niet zijn gezicht. Niet omdat hij bang is voor de Nederlandse overheid, zo vertelt hij, maar om te voorkomen dat IS hem herkent als hij op TV verschijnt.

Andok (23 jaar) liet zijn normale leven in Den Haag achter om de SDF in Syrië te helpen. De SDF (Syrische Democratische Strijdkrachten), zijn een bundeling van linkse Koerdische milities en Arabische strijders die in feite de grondtroepen vormen tegen IS en krijgen steun van de Westerse landen. Andok wilde deze strijders vanuit ideëel oogpunt steunen. Hij heeft naar eigen zeggen ervaring in de ‘constructie’ opgedaan en wil dit gaan toepassen voor civiel werk in Syrië. 

Als de Amerikanen een IS-strijder zien, gooien ze er gelijk een bom op

Maar aansluiten bij de Koerden in Syrië betekent automatisch dat hij zes maanden dienstplicht moet ondergaan. Na een korte militaire training krijgt hij een wapen en wordt hij naar Raqqa gestuurd. Hier moet hij regelmatig met een team naar de frontlinie. “We moeten soms achter de IS-linies proberen te komen. In huizen breken we muren door met een hamer om via de gaten naar andere huizen te lopen.”  Veel huizen in de stad zijn vernietigd. “Als de Amerikanen een IS-strijder zien, gooien ze er gelijk een bom op”, zegt Andok. “Er komen veel burgers bij om het leven. Maar zonder de luchtsteun verliezen wij ook veel strijders en had de oorlog langer geduurd.”

Zijn vriendin vond de reis van Andok naar het gewelddadige Syrië iets minder geslaagd. Ondanks haar bezwaren ging hij toch en de relatie liep stuk. Andok vind het beter zo. “Het is beter dat mensen zich geen zorgen over mij te hoeven maken”, zegt hij. Hij had voor kerst weer naar huis willen gaan, maar dat zal vrij waarschijnlijk niet meer lukken. "Als de strijd voorbij is wil ik erg graag civiele hulp verlenen. Werken aan de infrastructuur. En Koerdisch leren.” Andok beseft zich dat terugkeren naar Nederland niet van harte zal gaan. “Ze zullen mij waarschijnlijk gaan ondervragen”, zegt hij. “Zolang ze mijn paspoort maar niet afnemen."

‘Kans op arrestatie'

Terugkeren zal niet makkelijk zijn voor de 23-jarige Andok. “Ik denk dat hij zeker gescreend zal worden, dat er strafrechtelijk onderzoek zal volgen en dat hij dan rekening moet houden met observaties, taps en dat soort zaken. En dat zijn eigen uitlatingen bij interviews risicovol zijn, want hij loopt risico op arrestatie”, zegt Mireille Veldman, advocaat van Jitse. Deze Nederlander vertelde vorig jaar vanuit Syrië voor EenVandaag zijn verhaal over het steunen van de Koerden. 

Bij terugkomst in Nederland wordt Jitse gearresteerd en zijn paspoort wordt ingenomen. Daarna wordt hij weer vrijgelaten en zijn zaak is uiteindelijk geseponeerd. Nu is hij ondergedoken omdat hij wordt gezocht door IS. Advocaat Veldman hoopt dat het Openbaar Ministerie minder overspannen omgaat met burgers die zich aansluiten bij de partij die strijdt tegen IS en het niet aan de grote klok hangt, omdat de maatschappelijke verontwaardiging enorm groot is rond vervolging van deze strijders. “We kregen bij onze zaak 60.000 steunbetuigingen, waaronder reacties dat er juist mensen wilden gaan strijden als het tot een veroordeling kwam."