Grote kans dat Strafhof arrestatiebevel voor Netanyahu en Hamasleiders uitvaardigt: 'Bewijsdrempel is laag'

De aanklager van het Internationaal Strafhof Karim Khan vroeg om arrestatiebevelen voor politieke leiders van Israël en kopstukken van Hamas. Bijzonder, zegt advocaat Geert-Jan Knoops. "De aanklager zegt eigenlijk tegen beide partijen: 'stop ermee'."

Het gaat om een arrestatiebevel voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, de Israëlische defensieminister Yoav Gallant en drie Hamasleiders.

'Betrekkelijk bijzonder'

Khan stelt op basis van verzameld bewijsmateriaal 'gegronde redenen' te hebben om te geloven dat Netanyahu en Gallant zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, net als de Hamasleiders.

Hoogleraar en advocaat bij het Internationaal Strafhof in Den Haag Geert-Jan Knoops noemt het 'betrekkelijk bijzonder' dat de openbaar aanklager direct om een arrestatiebevel vraagt. "Dit is niet eerder gebeurd. De rechters moeten namelijk eerst kijken of het materiaal voldoende is om een redelijke zaak te presenteren. En bij Israël worden politieke leiders en niet militaire leiders aangeklaagd. Dat valt ook op."

Druk uitoefenen

Waarom de aanklager dit doet? Knoops schat dat hij een sterk signaal wil afgeven aan beide partijen. "Aanklager Khan zegt eigenlijk tegen beide partijen 'stop ermee', in de hoop dat die arrestatiebevelen die hij wil verkrijgen een preventieve werking zouden kunnen hebben op het conflict daar. Een manier dus om druk uit te oefenen, zodat beide partijen zich aan het internationaal oorlogsrecht houden."

"Het is afwachten of dat doel behaald wordt", vervolgt de advocaat. "De reacties van Israël en Hamas liegen er niet om." Zowel Israël als Hamas reageerden met harde woorden op de aanklacht. Israël noemt het een 'misdaad van historische proportie'. Volgens Hamas stelt de aanklager met zijn verzoek 'het slachtoffer gelijk aan de beul'.

En nu?

Dan is de vraag natuurlijk: komt dat arrestatiebevel er ook? Knoops schat de kans groot in. "Er is nog nooit een arrestatiebevel geweigerd", legt hij uit. "De rechters gaan niet de diepte in. Er wordt een eenzijdig pakket aangeleverd, waarbij geen onderzoek naar ontlastend bewijs wordt gedaan en de aangeklaagden ook niet gehoord worden. De bewijsdrempel is heel laag."

De rechters moeten alleen reden zien om te geloven dat er mogelijk misdaden zijn gepleegd. De aanklager is overtuigd dit te hebben. "Voor Hamas lijkt het evident", zegt Knoops. "Dat bewijs ligt er door alle beelden. Bij Israël is het gecompliceerder: daar moet een militaire toetsing worden gedaan van de proportionaliteit."

Kleine kans op uitlevering

Knoops verwacht niet dat de aangeklaagden op de korte termijn last krijgen van het mogelijke arrestatiebevel. "Ze mogen alleen niet naar landen reizen die het Strafhof hebben erkend." Zo kunnen ze niet naar Europa, maar wel naar de Verenigde Staten of Qatar.

"Het arrestatiebevel kan pas vervolgen in een procedure bij het ICC op het moment dat de personen in het arrestatiebevel fysiek worden uitgeleverd aan Den Haag. Die kans is heel klein." De procedure staat los van het proces tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ), dat draait om de vraag of Israël als land zich schuldig maakt aan genocide.