Volgens Greenpeace houden drie energiebedrijven zich niet aan de afspraken over biomassa in het Klimaatakkoord van 2013. De milieuorganisatie dreigt met een kort geding als de bijstook van biomassa niet binnen 10 dagen gestopt wordt.
Het gaat om de energiebedrijven RWE, Engie en Uniper. "Milieuorganisaties waren in 2013 al geen voorstander van biomassa, maar gingen schoorvoetend akkoord met een beperkte bijstook daarvan in kolencentrales omdat het akkoord zou leiden tot een doorbraak van windenergie in de Noordzee", vertelt Greenpeace-directeur Joris Thijssen. "De cruciale voorwaarde was wel dat de biomassa uit duurzaam beheerde bossen moest komen."
Wat is biomassa?
Biomassa is biologisch materiaal zoals hout, plantenresten of mest. Uit biomassa kan, in de vorm van warmte, energie worden gehaald. Hierdoor is het een alternatief voor fossiele brandstoffen. Voor deze hernieuwbare brandstof kunnen energiebedrijven flinke subsidies krijgen. Er zijn verhitte discussies ontstaan of biomassa wel duurzaam is. Op korte termijn komen er bijvoorbeeld juist meer broeikasgassen vrij, dan bij de verbranding van aardgas.
Onduidelijkheid over herkomst biomassa
Uit rapportages eerder deze maand blijkt dat de energiebedrijven nu al biomassa bijmengen, zonder dat gecontroleerd kan worden of dat duurzaam is. Er is nog geen werkend controlesysteem, waardoor nu niet duidelijk is waar de biomassa vandaan komt en onder welke omstandigheden het wordt geproduceerd.
Greenpeace eist daarom een directe stop op het bijmengen van biomassa tot er een werkend controlesysteem is opgezet, zodat de herkomst van het hout dat verstookt wordt, zoals ook is afgesproken, te herleiden is. Gaan de energiebedrijven door met het bijmengen van biomassa zonder een goed werkend controlesysteem, dan zal Greenpeace via een kort geding een verbod proberen af te dwingen bij de rechter.
Bomen verbranden
De waarschuwing van Greenpeace aan het adres van de energiebedrijven wordt ondersteund door Jaap Kuper, voormalig rentmeester van de kroondomeinen. Jarenlang is hij verantwoordelijk voor natuurlijk bosbeheer. Dat biomassa verbranden goed zou zijn voor het klimaat, gaat er bij hem niet in. "Je hebt een groeiende boom, die hak je om, verbrand de boom en dan zeggen we: dit is klimaatneutraal. Dat is je reinste kolder!"
Kuper legt uit dat de CO2 die bij de verbranding vrijkomt, ooit wel weer eens gebonden zal worden maar niet direct. Als er nu in één keer heel veel biomassa wordt verstookt dan komt er in een korte tijd veel meer CO2 in de lucht.
Desastreuze gevolgen
"De stijgende vraag naar biomassa zal desastreuze gevolgen hebben voor bosgebieden", waarschuwt voormalig directeur natuurbeheer bij Staatsbosbeheer Frits van Beusekom. Hij zag de subsidie voor bosbeheer steeds minder worden, terwijl er voor biomassa flinke subsidies beschikbaar zijn. Dat biomassa houtkap in de hand kan werken, is niet onoverkomelijk.
De vraag naar biomassa in Nederland ziet Van Beusekom alleen maar toenemen. "Ik zie nu al dat de manier van beheren van Staatsbosbeheer langzaam aan het veranderen is. Langzaam maar zeker veranderen ze van een natuurlijk beheerd bos, naar een productiebos." Tussen 2013 en 2017 is het bos in Nederland afgenomen met 5.400 hectare. Dat zijn 10.800 voetbalvelden.
Lees ook
3,6 miljard euro subsidie
Alle drie de kolenbedrijven hebben een subsidiebeschikking om biomassa van duurzame herkomst bij te stoken in hun kolencentrales. Het gaat om ongeveer 3,6 miljard euro. "Als niet aan deze voorwaarde wordt voldaan is het totaal onverantwoord 3,6 miljard aan belastinggeld uit te geven terwijl dat dan veel beter aan ontwikkeling en uitbreiding van echt duurzame energie kan worden besteed", aldus Greenpeace-directeur Joris Thijssen.
Lees ook
Reacties energiebedrijven
De energiebedrijven RWE, UNIPER en ENGIE laten in een reactie aan EenVandaag weten zich niet te kunnen vinden in de beschuldigingen. RWE: [...] We hebben de strengste criteria ter wereld afgesproken met de ngo's en deze houden in dat van biomassa wordt vastgesteld en gecontroleerd dat deze aan die strengste duurzaamheid eisen te wereld voldoen. [...]
Volgens UNIPER-woordvoerder Michel Groeneveld is de door hen gebruikte biomassa duurzaam en voldoet het aan de strenge eisen die aan de SDE+ subsidie verbonden zijn. ENGIE-woordvoerder Elwin Delfgaauw: ENGIE zal volgens planning medio dit jaar starten met het meestoken van biomassa en zal daarbij aan de vastgestelde duurzaamheidscriteria voldoen.
De volledige reacties van RWE, UNIPER en ENGIE lees je hier.
Reactie Staatsbosbeheer
Staatsbosbeheer, dat zelf 26 procent van het bos in Nederland beheert, ontkent de aantijgingen van Van Beusekom scherp: "Meneer van Beusekom heeft onze organisatie al 30 jaar geleden verlaten en is duidelijk niet op de hoogte van het huidige Nederlandse bosbeleid. Bij houtoogst spelen de door hem aangedragen argumenten geen enkele rol. We kappen nooit bos voor de biomassa. Biomassa is een bijproduct van bosbeheer en geen doel op zich. Het hout van de bomen die we kappen in onze gebieden willen we zo hoogwaardig mogelijk laten toepassen, zoals voor meubels en vloeren. Delen die hiervoor niet bruikbaar zijn, zoals de kroon en takken, laten we gedeeltelijk liggen als voeding voor het bodemleven en bieden we deels aan als biomassa voor groene energie."
"Van Beusekom stelt verder dat we grote stukken tot 2 hectare kappen. Dat doen we al een paar jaar niet meer. Ons bosbeheer gaat nu uit van kleinschaligere kap van een halve hectare of kleiner. Al snel ontstaat er weer nieuw gevarieerd bos. Ook stelt hij dat we 'vanwege het snelle geld' bomen kappen. Het is waar dat we het hout en de biomassa uit de bossen verkopen, maar we zijn geen commerciële organisatie. Met de opbrengsten van onze houtverkoop kunnen we net het beheer van het bos financieren. De inkomsten vloeien dus rechtstreeks terug naar het beheer van onze gebieden. Het zijn dus investeringen in de natuur. De omvang van houtverkoop ligt al jaren op gemiddeld 300.000 kuub. Het is dus niet zo dat we meer bomen zijn gaan kappen sinds de verzelfstandiging van Staatsbosbeheer (1998) en de teruglopende overheidsgelden voor natuurbeheer (vanaf 2014)."
Lees ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
