De verhuizing van de marinierskazerne van Doorn naar Vlissingen moet worden herzien. Dat is het advies van de geschillencommissie die bemiddelt tussen de mariniers en het Ministerie van Defensie. Al geruime tijd is er gesteggel tussen de twee partijen over de verhuizing. Daarbij blijkt uit recent onderzoek van EenVandaag dat de grond waar de kazerne moet komen ernstig is vervuild.

De geschillencommissie concludeert na onderzoek naar het proces rond de bouw van de nieuwe kazerne, dat de mariniers te laat zijn betrokken bij de verhuisplannen. Het advies is dat beide partijen opnieuw om de tafel gaan zitten om de verhuizing onder de loep te nemen en te bespreken hoe ze de problemen kunnen aanvliegen. Het advies is niet bindend.

Langer gesteggel over verhuizing

Al eerder gaven de mariniers aan dat de nieuwe kazerne en de locatie niet zouden voldoen. Op maar liefst 60 punten hebben de mariniers kritiek.

Ook staat de familie van de mariniers niet te springen om te verhuizen: de loopbaankansen zouden een stuk kleiner zijn. Wat de mariniers vooral tegen de borst stuit, is dat ze in de beginfase niet meegenomen zijn in de verhuisplannen en niet voldoende geïnformeerd zijn. 

Grond vervuild met chemische stoffen

Vorige maand meldde EenVandaag samen met Follow the Money dat de nieuwe locatie bij Vlissingen ernstig is vervuild met chemische stoffen. Gedeelten van de beoogde Zeeuwse locatie hebben in het verleden gefungeerd als (illegale) chemische stortplaats. Defensie en de provincie Zeeland wisten dit, maar maakten het niet bekend aan de mariniers.

Op deze kaart kunt u zien om welk gebied het gaat en welke stukken vervuild zijn. Als u op de getallen klikt kunt u de onderzoeksrapporten inzien met daarin de gevaarlijke stoffen die op het terrein liggen en wat de gevolgen hiervan zijn.

'Deze stoffen worden opgenomen via de huid'

De grond is onder andere vervuild met zware metalen, giftige stoffen en asbest. “Het is een risico voor de volksgezondheid als je met die grond in aanraking komt”, zegt toxicoloog Martin van den Berg. “Ik zou hier als marinier niet graag een schuttersputje graven.”  

Het staat voor de hoogleraar van de Universiteit Utrecht als een paal boven water dat het ronduit “gevaarlijk is om met deze grond in aanraking te komen.” Van den Berg vermoedt dat er ook hoge concentratie van dioxines aanwezig is, omdat er op veel plekken Pcb’s zijn gevonden

“Het probleem is dat deze stoffen worden opgenomen via de huid, als je ermee in aanraking komt. Ben je vaak in zo’n gebied, dan kun je steeds meer van die stoffen in je lichaam krijgen”, zegt hoogleraar Van den Berg.

Kamerdebat over marinierskazerne

Naar aanleiding van het onderzoek van EenVandaag laat Tweede Kamerlid van GroenLinks, Isabelle Diks, weten dat ze “geen rationale reden kan vinden voor de verhuizing van deze kazerne.” De enige verklaring die Diks heeft is dat het “een politiek besluit moet zijn geweest.” 

Vorige maand liet Defensie aan EenVandaag weten dat staatssecretaris Barbara Visser na het reces met de Kamer in debat wil. 

6 jaar na de geruchtmakende 'stikstofuitspraak' van de Raad van State ligt er sinds een kleine week eindelijk een pakket aan plannen op tafel. Maar onder juristen, milieuactivisten én boeren zijn er twijfels. "Nederland komende 5 jaar nog niet van slot."

"Het is een enorme draai en een mooie stap", zegt boerin Chantal Farjon. Haar melkveebedrijf met 160 koeien in het Overijsselse Bruchterveld zou gered zijn als de stikstofregels worden opgerekt zoals landbouwminister Femke Wiersma nu voorstelt. "Maar ik denk dat het venijn in de details zit."

'Rechtszaken beangstigend'

Chantal is een van de 2.500 zogeheten PAS-melders. Dat zijn boeren die onder het oude Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen natuurvergunning hoefden aan te vragen voor activiteiten met een beperkte stikstofuitsoot. Chantal breidde haar boerderij in 2015 uit, maar na de stikstofuitspraak van de Raad van State in 2019 werd haar bedrijf in één klap illegaal.

De overheid zoekt al jaren naar een manier om de PAS-melders te 'legaliseren', omdat het buiten hun schuld gebeurde. Maar milieuorganisaties als Mobilisation for the Environment (MOB) denken daar anders over en proberen via de rechter boeren als Chantal te laten stoppen. "Beangstigend", noemt ze de dreiging die nog altijd boven haar hoofd hangt.

Minister wil regels oprekken

Minister Wiersma presenteerde eind vorige maand haar langverwachte stikstofbeleid. In 2035 moet de hoeveelheid stikstof die boeren, bedrijven en het verkeer uitstoten zijn gehalveerd ten opzichte van 2019. Er komen vrijwillige regelingen voor boeren, een nieuw vergunningstelsel en verduurzaming in de industrie en het verkeer.

Ook wil ze de stikstofregels oprekken, de zogeheten rekenkundige ondergrens. Daarmee zijn veel PAS-melders in één keer geholpen. Strenger wordt Wiersma bij kwetsbare natuurgebieden zoals de Veluwe en De Peel. Daar komt een regionale aanpak, met onder meer een regeling voor boeren om vrijwillig te stoppen en 'extensivering', oftewel minder dieren per hectare.

Stikstofexpert is kritisch

Ralph Frins is universitair hoofddocent omgevingsrecht aan Tilburg University en een van de stikstofexperts in Nederland. Hij is kritisch: "De recente uitspraken van de Raad van State en de rechtbank in de Greenpeace-zaak maken duidelijk dat er nu stappen gezet moeten worden. We weten al decennia dat er maatregelen nodig zijn, maar de stappen tot nu toe zijn veel te klein."

Volgens hem lijkt het erop dat Wiersma het laat aankomen op nieuwe rechtszaken. En dan moet je, zo zegt Frins, kunnen aantonen dat je als overheid voldoende stappen zet. "De landsadvocaat zegt zelf dat dit pakket hooguit in een paar gebieden kan werken. Nota bene de landsadvocaat, die de overheid ook heeft verdedigd in de recente Greenpeace-zaak, waartegen het kabinet in beroep gaat."

'Dit is nieuw kleuterplan'

Milieuactivist Johan Vollenbroek oordeelt vernietigend over de plannen. Het was zijn organisatie MOB die de zaak aanspande tegen het PAS-systeem, waarin de Raad van State de ingrijpende 'stikstofuitspraak' deed. "Ook dit nieuwe kleuterplan is in strijd met de habitatrichtlijn. De eerstkomende 5 jaar gaat Nederland niet van het slot, omdat er gewoon geen stikstofruimte is om vergunningen te verstrekken."

Hij noemt het 'bizar' dat het kabinet de eisen van de rechter negeert. De rechtbank heeft volgens hem duidelijk gemaakt dat Nederland in 2030 de helft minder stikstof moet uitstoten, en niet pas in 2035. Minister Wiersma laat hem geen andere keuze dan een juridische weg te bewandelen, vindt Vollenbroek. "Onze intentie is simpel: we willen de natuur redden."

'Chantage door MOB'

Maar volgens melkveehouder Chantal gaat de wens om de natuur te redden ten koste van bedrijven zoals die van haar. "We hebben het idee dat wij heel goed bezig zijn. We hebben extra land per koe en we doen aan natuurbeheer, met drones vliegen we over het land om nesten te beschermen."

De boerin vindt het daarom onbegrijpelijk dat Vollenbroek en zijn milieuorganisatie via de rechter probeert af te dwingen dat zij moet stoppen haar bedrijf. "Ze zijn niet tevreden over het pakket van de minister. En dan chanteren ze de minister door boeren aan te pakken. En de natuur is er nog steeds helemaal niks mee opgeschoten."

Bij kabinet aankloppen?

"Zij moet met haar zorgen bij zowel de provincie als het kabinet aankloppen", reageert Vollenbroek. "Ik hoop dat zij gaat inspreken in de Tweede Kamer, laat weten dat dit plan het niet gaat redden. Ik hoop dat ze dat gaan doen, want dat betekent dat als er echt een goede oplossing komt, wij kunnen stoppen met al onze procedures."

Hij zegt dat MOB jaren geleden al een plan heeft ingediend voor 'een complete herstructurering van de landbouw, waarbij de stikstofuitstoot fors omlaag gaat'. Dat zou volgens hem 24 tot 30 miljard euro kosten. "Economisch gezien levert het winst op. Nederland zou volgens een economische studie welvarender zijn met een veel kleinere veestapel. Je moet eventjes flink investeren, maar dan hebben we ook wat. En dan komen we van het stikstofslot."

Friese verzetstrijders brachten tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze, vaak Amsterdamse, Joden naar de dorpen Bontebok en De Knipe. 80 jaar later leeft de geschiedenis daar nog enorm, vooral bij mensen die de oorlog zelf hebben meegemaakt.