'Gerechtelijke dwaling over geluidsnormen Schiphol'

De Raad van State heeft onjuist geoordeeld in een zaak over geluidsnormen rond Schiphol, zeggen oud-hoogleraren Klaas van Egmond en Ben Ale. 

Beiden waren nauw betrokken bijj de groei van Schiphol. Klaas van Egmond was baas van het Milieu- en Natuur Planbureau (MNP) en Ben Ale zat in de commissie die de milieunormen van Schiphol moest beoordelen. De geluidsnormen zijn volgens hen op onrechtmatige wijze veranderd, waardoor er op Schiphol tienduizenden extra starts en landingen mogelijk zijn dan wettelijk was toegestaan. 

Inwoners stapten naar de Raad van State

Inwoners van Aalsmeer stapten dit voorjaar naar de Raad van State vanwege het 'gesjoemel' met de geluidsnormen door het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat. De zaak draait om de bescherming van omwonenden in de directe omgeving van de luchthaven. 

Voorafgaand aan de ingebruikname van de vijfde baan op Schiphol, de Polderbaan, werd afgesproken en vastgelegd dat nooit meer dan 10.000 woningen te maken zouden mogen krijgen met ernstige geluidsoverlast. Deze norm begon echter al na een aantal jaren te knellen. 

Minister Eurlings gebruikte nieuwe berekening

Minister Eurlings greep in 2008 het verlengen van de milieuvergunning van Schiphol aan om deze zogeheten 'huizennorm' aan te passen. Door in berekeningen uit te gaan van andere, volgens het ministerie nauwkeurigere, vliegroutes kwam de nieuwe norm uit op 10.800 woningen. Dat leverde Schiphol meer ruimte op om te groeien. Bij omzetting naar nieuwe Europese geluidsregels werd de norm later bijgesteld naar 12.300 huizen. 

'Die rekensom bestaat niet eens'

Omwonenden betoogden voor de Raad van State dat Eurlings de huizennorm op onrechtmatige wijze 'omhoog had gesjoemeld'. Toch oordeelde de hoogste bestuursrechter eind juni dat het ministerie correct had gehandeld. Het 'actualiseren' van de huizennorm was toegestaan. 

Maar volgens emeriti hoogleraren Klaas van Egmond en Ben Ale, destijds nauw betrokken bij de besluitvorming rond de geluidsnormen van Schiphol, heeft de Raad van State zich laten misleiden door het ministerie. Volgens hen was het aantal van 10.000 huizen een harde, definitieve norm en niet de uitkomst van een rekensom, zoals het ministerie betoogde. 

"De Raad van State is uitgegaan van teksten die in de loop der jaren door het ministerie zijn verspreid", aldus Van Egmond. "Die rekensom is niet traceerbaar, niet navolgbaar. Hij bestaat niet eens." Ale: "Je zou het in juridische termen een dwaling kunnen noemen. Een uitspraak die is gedaan op grond van onjuist inzicht in hoe het probleem in elkaar zat." 

Norm al in 1995 vastgelegd

Ook uit Kamerstukken blijkt dat de norm van 10.000 woningen vast lag en niet zonder meer gewijzigd kon worden. Zo werd het getal al in 1995 in de Planologische Kernbeslissing (PKB) van Schiphol opgenomen. Het toenmalige kabinet liet in het stuk opnemen dat voor wijziging van de norm een nieuwe, zware 'PKB-procedure' doorlopen moest worden, mét instemming van beide Kamers. Die heeft echter nooit plaatsgevonden.

Een wetswijziging is er, ondanks het wettelijk vastleggen van de norm van 10.000 huizen in 2002, nooit geweest. Oud-PvdA-Kamerlid Rob van Gijzel, midden jaren negentig Schiphol-woordvoerder namens zijn partij, noemt het oprekken van de norm illegaal. "Het staat buiten de wet." De norm van 10.000 huizen was destijds bewust gekozen zegt hij. Schiphol mocht wel groeien, maar minder mensen zouden overlast krijgen. "Die 10.000 huizen kon je niet zomaar gaan verhogen, die ligt juridisch vast, die is in de wet verankerd. Dus als je er goed naar kijkt is het nog steeds zo dat die 10.000 huizen de standaardnorm is van Schiphol."

'Rechters moeten opknappen wat Kamer laat liggen'

Ook de Raad van State heeft zich volgens Van Gijzel niet de vraag gesteld: is dit wel wettelijk verankerd? "En dat is toch het enige dat telt." Volgens Van Gijzel heeft de Tweede Kamer de zaak destijds laten lopen. Hij onderstreept de stelling van Van Egmond en Ale dat er door het oprekken van de huizennorm veel meer kan worden gevlogen rond Schiphol. 

Maar Van Gijzel wil de Raad van State niet de schuld geven: "De Kamer moet samen met het kabinet heldere afspraken maken over de grenzen van Schiphol voor geluid, luchtkwaliteit en veiligheid. Als ze vinden dat er geen grenzen zijn, dat kan, laten ze het dan gewoon zeggen, want de rechters moeten nu opknappen wat de politiek heeft laten liggen. Het enige wat nu aan het eind van de streep is gebeurd is dat elke rechtszekerheid van de omwonenden is weggenomen."