De Raad van State heeft onjuist geoordeeld in een zaak over geluidsnormen rond Schiphol, zeggen oud-hoogleraren Klaas van Egmond en Ben Ale. 

Beiden waren nauw betrokken bijj de groei van Schiphol. Klaas van Egmond was baas van het Milieu- en Natuur Planbureau (MNP) en Ben Ale zat in de commissie die de milieunormen van Schiphol moest beoordelen. De geluidsnormen zijn volgens hen op onrechtmatige wijze veranderd, waardoor er op Schiphol tienduizenden extra starts en landingen mogelijk zijn dan wettelijk was toegestaan. 

Inwoners stapten naar de Raad van State

Inwoners van Aalsmeer stapten dit voorjaar naar de Raad van State vanwege het 'gesjoemel' met de geluidsnormen door het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat. De zaak draait om de bescherming van omwonenden in de directe omgeving van de luchthaven. 

Voorafgaand aan de ingebruikname van de vijfde baan op Schiphol, de Polderbaan, werd afgesproken en vastgelegd dat nooit meer dan 10.000 woningen te maken zouden mogen krijgen met ernstige geluidsoverlast. Deze norm begon echter al na een aantal jaren te knellen. 

Minister Eurlings gebruikte nieuwe berekening

Minister Eurlings greep in 2008 het verlengen van de milieuvergunning van Schiphol aan om deze zogeheten 'huizennorm' aan te passen. Door in berekeningen uit te gaan van andere, volgens het ministerie nauwkeurigere, vliegroutes kwam de nieuwe norm uit op 10.800 woningen. Dat leverde Schiphol meer ruimte op om te groeien. Bij omzetting naar nieuwe Europese geluidsregels werd de norm later bijgesteld naar 12.300 huizen. 

'Die rekensom bestaat niet eens'

Omwonenden betoogden voor de Raad van State dat Eurlings de huizennorm op onrechtmatige wijze 'omhoog had gesjoemeld'. Toch oordeelde de hoogste bestuursrechter eind juni dat het ministerie correct had gehandeld. Het 'actualiseren' van de huizennorm was toegestaan. 

Maar volgens emeriti hoogleraren Klaas van Egmond en Ben Ale, destijds nauw betrokken bij de besluitvorming rond de geluidsnormen van Schiphol, heeft de Raad van State zich laten misleiden door het ministerie. Volgens hen was het aantal van 10.000 huizen een harde, definitieve norm en niet de uitkomst van een rekensom, zoals het ministerie betoogde. 

"De Raad van State is uitgegaan van teksten die in de loop der jaren door het ministerie zijn verspreid", aldus Van Egmond. "Die rekensom is niet traceerbaar, niet navolgbaar. Hij bestaat niet eens." Ale: "Je zou het in juridische termen een dwaling kunnen noemen. Een uitspraak die is gedaan op grond van onjuist inzicht in hoe het probleem in elkaar zat." 

Norm al in 1995 vastgelegd

Ook uit Kamerstukken blijkt dat de norm van 10.000 woningen vast lag en niet zonder meer gewijzigd kon worden. Zo werd het getal al in 1995 in de Planologische Kernbeslissing (PKB) van Schiphol opgenomen. Het toenmalige kabinet liet in het stuk opnemen dat voor wijziging van de norm een nieuwe, zware 'PKB-procedure' doorlopen moest worden, mét instemming van beide Kamers. Die heeft echter nooit plaatsgevonden.

Een wetswijziging is er, ondanks het wettelijk vastleggen van de norm van 10.000 huizen in 2002, nooit geweest. Oud-PvdA-Kamerlid Rob van Gijzel, midden jaren negentig Schiphol-woordvoerder namens zijn partij, noemt het oprekken van de norm illegaal. "Het staat buiten de wet." De norm van 10.000 huizen was destijds bewust gekozen zegt hij. Schiphol mocht wel groeien, maar minder mensen zouden overlast krijgen. "Die 10.000 huizen kon je niet zomaar gaan verhogen, die ligt juridisch vast, die is in de wet verankerd. Dus als je er goed naar kijkt is het nog steeds zo dat die 10.000 huizen de standaardnorm is van Schiphol."

'Rechters moeten opknappen wat Kamer laat liggen'

Ook de Raad van State heeft zich volgens Van Gijzel niet de vraag gesteld: is dit wel wettelijk verankerd? "En dat is toch het enige dat telt." Volgens Van Gijzel heeft de Tweede Kamer de zaak destijds laten lopen. Hij onderstreept de stelling van Van Egmond en Ale dat er door het oprekken van de huizennorm veel meer kan worden gevlogen rond Schiphol. 

Maar Van Gijzel wil de Raad van State niet de schuld geven: "De Kamer moet samen met het kabinet heldere afspraken maken over de grenzen van Schiphol voor geluid, luchtkwaliteit en veiligheid. Als ze vinden dat er geen grenzen zijn, dat kan, laten ze het dan gewoon zeggen, want de rechters moeten nu opknappen wat de politiek heeft laten liggen. Het enige wat nu aan het eind van de streep is gebeurd is dat elke rechtszekerheid van de omwonenden is weggenomen."

Ondanks dat hij beloftes doet om alles beter te maken, sluit president Donald Trump een recessie in Amerika niet uit, blijkt uit een interview met Fox News afgelopen zondag. "Trump is zichzelf vooral aan het indekken."

Volgens Trump heeft een toekomstige recessie vooral te maken met de grote veranderingen die hij in werking zet. De president zegt dat dit tijd kost, maar dat het uiteindelijk zal leiden tot betere tijden.

'Trumpcession'

Ondertussen dalen de aandelenkoersen flink en rijst de prijs voor een doosje eieren in Amerika de pan uit. Er wordt gesproken over een zogeheten 'Trumpcession'. Maar wat betekent een recessie in de VS voor Nederland?

"Een recessie in Amerika heeft directe gevolgen voor ons land en lijdt tot minder economische groei", begint Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam. "Naast de importheffingen op Canada en China, wil Trump ook de handelsheffingen in Europa opvoeren. Dit heeft een negatief effect op de gehele wereldhandel."

Welke sectoren worden geraakt?

Volgens Boot is er wel een verschil in de sector die wordt geraakt.

"In Nederland wordt vooral de maakindustrie getroffen, maar ook het café op de hoek kan dit indirect gaan voelen", legt de hoogleraar uit. "In de zuivelindustrie zal het effect weer kleiner zijn. De zuivelindustrie is namelijk afhankelijk van Nederland en Europa, en minder van de Verenigde Staten. Bovendien blijft iedereen wel melk drinken."

Trump versus Biden

De toekomstige recessie schuift Trump vooral in de schoenen van zijn voorganger Joe Biden. "In zekere zin heeft Trump hierin gelijk", stelt Boot.

"Biden heeft veel geld in de economie gestopt. Amerikanen konden daarom meer kopen van hun geld terwijl deze producten er niet waren. Met als gevolg stijgende inflatie", vertelt Boot. "Maar Trump gooit olie op het vuur. Hij wil minder importeren wat leidt tot tekorten op de Amerikaanse markt, in dit geval een tekort aan eieren."

Vakantie naar Amerika betaalbaarder

Naast de negatieve gevolgen voor bedrijven, heeft een Amerikaanse recessie ook effect op de consument. Volgens Boot heeft dit te maken met de waarde van de euro en de dollar.

"Tijdens een recessie gaan de koersen van munten schommelen. In dit geval wordt de dollar minder waard dan de euro." Toch zijn er volgens de hoogleraar enkele voordelen te behalen. "Een vakantie naar Amerika wordt betaalbaarder, en het kopen van een spijkerbroek goedkoper", zegt hij tot slot.

Een paar maanden geleden was de stemming in Syrië gerust euforisch te noemen. Dictator Assad was verdreven. Tijd voor een nieuw hoofdstuk. En toen ging het een paar dagen geleden goed mis. Correspondent Nienke Edelenbosch vertelt over de situatie daar.

Eind vorige week vielen militairen uit het voormalige leger van Bashar al-Assad de nieuwe machthebbers aan van de groepering Hayat Tahrir al-Sham (HTS), onder leiding van interim-president Ahmed al-Sharaa. Inmiddels zouden er meer dan duizend doden zijn gevallen, onder wie veel burgers.

'Spanningen niet meteen verdwenen'

Dat het geweld nu weer oplaait, komt niet helemaal onverwachts, zegt correspondent Nienke Edelenbosch, die in Libanon woont. "Na de val van Assad is er een nieuwe regering gekomen. Maar dat betekent niet dat alle spanningen tussen de verschillende groepen meteen verdwenen zijn", benadrukt ze.

Hoewel de voormalig dictator weg is, zijn de mensen die hem aanhangen lang niet allemaal verdwenen. "Vooral pro-Assad-groepen hebben baat bij escalatie." Onder Assad zijn er veel ernstige misdaden gepleegd. Die plegers hebben geen belang bij een stabiele situatie, dan is het moeilijker om onder berechting uit te komen.

Leger gemobiliseerd

En het escaleerde inderdaad. Als reactie op de aanvallen van pro-Assad-soldaten afgelopen donderdag mobiliseerde de nieuwe overheid het leger. "Dat trok naar de kust om de boel te sussen. Maar er ontstonden juist nieuwe gevechten en meer chaos, waarbij heel veel burgers omkwamen", vertelt Edelenbosch.

Volgens haar heeft dat ermee te maken dat bepaalde groepen binnen het nieuwe leger radicaler zijn dan de andere. "Dit leger is een verzameling van allerlei oud-oppositiegroepen. Dat is HTS, maar er zijn ook andere fracties met extremere ideologische motieven dan het hart van de regering. En dat maakt het moeilijk voor de nieuwe overheid om het onder controle te krijgen."

Geen journalisten in het gebied

Wat het moeilijk maakt om vast te stellen wie het huidige geweld tegen Syrische burgers pleegt, is dat er geen onafhankelijke journalisten in het gebied zijn waar het geweld nu plaatsvindt, legt Edelenbosch uit.

"Zijn het inderdaad de pro-Assad-groepen, of is dat het leger van de huidige overheid? En welke fracties binnen dat leger plegen dan dat geweld?" Het zijn vragen die niemand nu met zekerheid kan beantwoorden.

Een fragiel land

De nieuwe Syrische regering staat voor een enorme klus, zegt Edelenbosch. "Het land ligt in puin. Er heeft 14 jaar een burgeroorlog gewoed. Er is heel veel geld nodig om het weer op te bouwen."

"Tegelijk gaat het economisch erg slecht. Veel mensen hebben geen werk. Er is weinig elektriciteit, weinig voedsel. Mensen staan uren in de rij voor een brood. Bij elkaar zorgt dat ervoor dat het land fragiel is."

Een Syrië voor alle Syriërs

En dat zal niet snel zijn opgelost. De nieuwe Syrische overheid en president willen één Syrië voor alle Syriërs, zeggen ze. Een Syrië waar ook minderheden beschermd worden, vertelt Edelenbosch.

"Maar met de huidige spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen is dat nogal een uitdaging. Dan merk je hoe fragiel het allemaal is. Mensen die ik spreek in Syrië zeggen: 'Ik sta wel achter deze nieuwe president, maar kan hij me beschermen als het misgaat?' Dat dat nog niet lukt, blijkt nu."

Stap in de goede richting

De correspondent hoort dat veel mensen in Syrië op de vlucht slaan. "Die vertrekken met een paar spullen naar de bergen of de bossen." Ook steken Syriërs de grens met Libanon over. Tot nu toe gaat het volgens de lokale autoriteiten om ongeveer 4.300 mensen, weet Edelenbosch.

President Ahmed al-Sharaa heeft inmiddels een nieuwe, onafhankelijke commissie opgesteld die gaat onderzoeken waardoor het nu zo geëscaleerd is. De daders moeten vervolgd worden, zegt hij. "Dus dat is wel een stap in de goede richting."