Moeten gemeenten voortaan zelf kunnen bepalen waar een flitspaal komt? De vier grote steden willen van wel, om met de opbrengsten van de boetes de verkeersveiligheid te verbeteren. Toch zijn er twijfels over de effectiviteit. "Het wordt een verdienmodel."

Zo voelt het Openbaar Ministerie (OM) - dat nu beslist waar flitsplaten worden neergezet - niets voor het plan. Volgens justitie zal er een wildgroei aan flitspalen komen als gemeenten dat zelf gaan regelen. Ook verkeerspsycholoog Matthijs Dicke denkt dat het niet verstandig is. "Het lijkt me goed om dat bij het OM te laten."

Op eigen houtje regelen

Dicke is bang dat er anders geen ontkomen meer is aan flitspalen. "Als iedere gemeente op eigen houtje gaat bepalen waar ze willen gaan handhaven, maar verder niet zo heel veel kennis hebben over hoe handhaving precies in het werk gaat, dan loop je het risico op een wildgroei aan allerlei flitspalen. En ik denk niet dat we in een land willen leven waar we overal maar gecontroleerd willen worden."

Bovendien ligt dat de verantwoordelijkheid voor de verkeersveiligheid nu al bij gemeenten, legt de verkeerspsycholoog uit. Hij betwijfelt of het extra geld rechtstreeks daarnaartoe gaat. Daarnaast zit er vaak een private partij tussen die de boetes int en het geld doorstuurt. "De vraag is of er dan uiteindelijk wel voldoende aan die verkeersveiligheid wordt gedaan."

Gat in begroting dichten?

Extra geld innen door meer flitspalen neer te zetten zou uiteindelijk ook een drijfveer voor gemeenten kunnen zijn om de boetes te verhogen. En dat is volgens Dicke een groot risico: "Dan gaat het uiteindelijk niet meer over verkeersveiligheid, maar over het dichten van gaten in de begroting. Dat is natuurlijk niet wat mensen accepteren en gaat het draagvlak naar beneden."

De verkeerspsycholoog benadrukt dat gemeenten in de eerste plaats moeten denken aan de verkeersveiligheid en niet aan het geld dat flitspalen opleveren. "Je moet handhaving met mate gaan toepassen. Op de lange termijn is handhaving namelijk niet de oplossing om verkeersveiligheid te verbeteren", legt hij uit. "En het risico ontstaat dan dat je je daardoor maar op één ding aan het richten bent in verkeersveiligheid, namelijk die snelheid."

'Helft van probleem opgelost'

Toch ziet Dicke dat Nederland het in vergelijking met andere landen goed doet wat betreft verkeersveiligheid. Zo noemt de deskundige als voorbeeld het verlagen van de maximumsnelheid in Amsterdam naar 30 kilometer per uur. "We hebben natuurlijk veel campagnes en voorlichting. Dat zijn allemaal middelen die op de langere termijn veel effectiever zijn dan handhaving."

Volgens hem is handhaving vaak het laatste redmiddel. "Voordat je daar komt, wil je het op allerlei positieve manieren doen, omdat je dan eigenlijk op iedere plek het effect hebt in plaats van alleen maar heel lokaal waar een flitspaal staat." Er zijn namelijk nog veel andere gevaren in het verkeer. Dus met het neerzetten van flitspalen heb je misschien maar 'de helft van het probleem opgelost, benadrukt hij.

Inzetten op bewustwording

Een oplossing om de verkeersveiligheid te verbeteren in plaats van het neerzetten van flitspalen, is mensen op jonge leeftijd al bewust te maken van het onderwerp, vertelt Dicke. "Om mensen meer kennis te geven over de gevolgen van onveilig gedrag", legt de verkeerspsycholoog uit.

Toch denkt hij ook wel dat handhaving, bijvoorbeeld door middel van flitspalen, nodig zal blijven om de verkeersveiligheid te garanderen. "Maar met mate", zegt hij tot slot.

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."