radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Geheim document uitgelekt over wat Rusland met Moldavië wil: 'Poetins handboek werkt niet zo goed'

Geheim document uitgelekt over wat Rusland met Moldavië wil: 'Poetins handboek werkt niet zo goed'
Demonstranten in Moldavië willen dat het land niet betrokken raakt bij de oorlog in Oekraïne
Bron: EPA

"Als het klopt, is alles een vooropgezet plan", zegt Rusland-kenner Helga Salemon. Uit geheime Russische plannen wordt duidelijk wat Rusland van plan is met Moldavië. Rusland wil het land niet veroveren, maar wil het wel terug in eigen invloedssfeer.

Het document, dat oorspronkelijk gepubliceerd is door de Süddeutsche Zeitung, Westdeutscher Rundfunk (WDR), Norddeutscher Rundfunk (NDR); Frontstory en de Kiev Independent, bestaat uit 5 kantjes. Door activisten en de orthodoxe kerk te steunen, het land afhankelijk te maken van gas en door sociale conflicten aan te wakkeren, zou Rusland Moldavië haar richting op willen sturen. Maar een belangrijke kanttekening: het is een rapport uit het Kremlin, dus het is niet zeker of het plan er daadwerkelijk echt is, geeft Salomon aan.

'Geen spontane actie'

Wat interessant is, als het rapport daadwerkelijk bestaat, is dat destabiliseren van Moldavië geen spontane actie is. "Het lijkt gemaakt te zijn voor de oorlog in Oekraïne", zegt Rusland-kenner Helga Salemon. Het neemt niet weg dat Rusland al langer bezig is om Moldavië binnen 'handbereik' te houden. "Al sinds de val van Sovjet-Unie", zegt Salemon.

"Maar dit is een heel concreet plan, bedoelt om Moldavië buiten de NAVO en de EU te houden. Je herkent duidelijk de Russische tactieken, het lijkt bijna alsof ze een blauwdruk hebben gebruikt van eerdere demobilisatiepogingen. Alsof het uit het handboek: 'Hoe demobiliseer je je buurlanden' komt.

Volk onder druk zetten

Salemon ziet dat de onrust die zich nu in Moldavië lijkt af te spelen, overeenkomt met wat in het plan staat. "Door Russische inmenging ontstaat er onrust. Ze gebruiken elektriciteit chantage en proberen de verkiezingen te beïnvloeden. Maar dat is niet gelukt. In 2020 is namelijk een pro-Europese partij gekozen en de president is pro-Europees."

Daarom lijkt het erop dat Rusland de bevolking in Moldavië aan het opstoken is tegen de president en de regering. De bevolking is heel arm. In november werd bekend dat mensen 20 euro zouden krijgen als ze zouden demonstreren tegen de regering. Daarnaast probeert Rusland Moldavië ook zonder gas en elektriciteit te laten zitten en de gasprijzen flink te laten stijgen, zodat Moldaviërs in opstand komen. "Maar het lukt de regering gelukkig om te blijven zien."

Bekijk ook

Tactieken blootgelegd

Door de oorlog in Oekraïne is wel beter blootgelegd hoe Poetin te werk gaat. Denk aan het verspreiden van nepnieuws, en hoe hij daarmee invloed probeert te krijgen. Dat gebeurt ook in Moldavië. Door de oorlog is het moeilijker om stiekem invloed te krijgen en kijkt de hele wereld juist mee met hoe Poetin te werk gaat.

"Eerst voelde je sympathie voor de oorlog vanuit voormalig Sovjet-landen, maar dat is nu niet meer echt zo", zegt Salemon. "Die willen helemaal niet dat Rusland de baas wordt." Balkan-correspondent Marcel van der Steen ziet dat vooral mensen die de Sovjet-Unie nog hebben meegemaakt een loyaliteit voelen. Maar de jongere generatie in Moldavië keert zich steeds verder af. "Je ziet dat zij graag bij Roemenië willen horen, zo ver mogelijk weg van het Kremlin."

Bekijk ook

'Handboek werkt niet'

Salemon ziet in Moldavië dat veel van wat Poetin doet averechts werk. "Zijn handboek werkt niet zo goed", zegt ze. "Dat komt door meerdere dingen: Poetin krijgt niet de juiste informatie, niemand vertelt hem waarheid en door corruptie verdwijnt het geld in plaats van dat het rechtkomt bij de doelen waar het heen moet."

Dat Poetins handboek niet goed werkt, is ook terug te zien het kandidaat-lidmaatschap van Moldavië voor de Europese Unie. "Hoewel Poetin het land wel destabiliseert, zorgt het er ook voor dat Moldavië juist steeds meer naar het Westen kijkt." Ook dat ziet Van der Steen gebeuren: "De regering zal alleen nog maar harder de stap richting de EU willen zetten en nog meer naar het Westen. Ook zullen ze misschien naar Roemenië gaan kijken." Van der Steen geeft aan dat het een kwestie is van afwachten hoe het zich de komende maanden zal ontwikkelen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant