Geef pabo-studenten jaar extra om lees- en rekenniveau te verbeteren, zegt Onderwijsraad: 'We hebben goede leraren nodig'

Het lees- en rekenniveau is in Nederland niet om over naar huis te schrijven. Om toekomstige leraren beter reken- en leesonderwijs te laten geven, moeten ze de mogelijkheid krijgen een jaar langer te studeren, vindt de Onderwijsraad.

Onderzoek na onderzoek laat het zien: Nederlandse leerlingen gaan steeds slechter lezen. Onlangs bleek bijvoorbeeld uit het internationale leesonderzoek Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS) dat het leesplezier en de leesvaardigheid beide gedaald zijn vergeleken met jongeren uit andere landen.

'Veelkoppig monster'

Voorzitter Edith Hooge van de Onderwijsraad zegt dat er meerdere oorzaken aan te wijzen zijn voor het dalende leesniveau: "Het is een veelkoppig monster, één van de oorzaken zit in het onderwijs zelf. Het taal- en leesonderzoek is niet goed genoeg, dat schiet tekort."

"Dat heeft te maken met het gebruik van methoden en ook of leraren in staat zijn om goed onderwijs te geven", legt ze uit.

Volwassenen lezen ook steeds minder

Het helpt volgens Hooge ook niet dat volwassenen steeds minder lezen. "Er is veel digitalisering en kinderen spiegelen eigenlijk wat er in de samenleving speelt. Volwassenen zitten de hele dag op een scherm of telefoon te kijken en geven daarmee een verkeerd voorbeeld."

"Het resultaat is dat kinderen steeds minder goed kunnen lezen en dat echt een beduidend aantal functioneel analfabeet zal zijn als ze volwassen zijn. En dat geeft enorme hindernissen om verder te studeren, om aan het werk te zijn en om gewoon in de samenleving mee te doen."

Oplossingen

De vraag is hoe we het tij kunnen keren. Volgens de Onderwijsraad moet er dan zowel worden gekeken naar het onderwijs zelf als de lerarenopleidingen. "Er is een diepte-investering nodig en het is een kwestie van een lange adem."

Op veel scholen wordt taal en lezen nu vaak als apart vak aangeboden. Volgens de voorzitter van de Onderwijsraad ligt daar een deel van de oplossing: "Het is heel belangrijk dat leren lezen en taal echt helemaal doordrenkt is in alles wat je op school doet. En dat je dat ook bij andere vakken en activiteiten leert. Veranker lezen en taal in alle vakken en zorg dat iedereen ermee bezig is."

5 in plaats van 4 jaar studeren

Daarmee wil ze niet zeggen dat we bijvoorbeeld het vak begrijpend lezen moeten afschaffen. "Waar het om gaat is dat je lezen en taal niet apart geeft en er dan in andere vakken helemaal niet meer mee bezig bent. Dus leren begrijpend lezen doe je ook door bij biologie of bijvoorbeeld aardrijkskunde te moeten lezen."

Om het niveau van toekomstige docenten te verbeteren, vindt de Onderwijsraad dat studenten die leraar willen worden financieel een jaar langer de tijd moeten krijgen om een diploma te halen. Nu krijgen ze als ze een hbo-opleiding volgen 4 jaar studiefinanciering, maar het zou volgens Hooge goed zijn om dat in sommige gevallen te verlengen naar 5 jaar.

'Laat boeken rondslingeren'

Hooge: "Geef studenten extra tijd om in te kunnen halen als dat nodig is, zodat zij goed opgeleid worden als leraar. We hebben leraren heel hard nodig de komende tijd, ook in verband met het lerarentekort."

"Ik ben wel hoopvol omdat er echt bewegingen zijn om goed naar taal en leesonderwijs te kijken", zegt de voorzitter. "Omdat de lerarenopleidingen bezig zijn met verbeteringen, maar ook omdat er weer meer bibliotheken worden geopend en omdat alle volwassenen en ouders in dit land steeds meer lijken te begrijpen dat het ook een kwestie is van voordoen. Dus ga allemaal massaal lezen, laat boeken rondslingeren. Dan gebeurt het misschien ook voor een deel vanzelf."